بودجه آمـوزش و پـرورش در سال آینده بـا رشـدی حدود ۲۱ درصـدی، در مـقایسه بـا اعـتبار مـصوب سـال۱۴۰۱ بـه حـدود ۲۳۹ هـزار میلیارد تـومـان رسیده که این رقـم مـعادل حـدود۱۱ درصـد بـودجه عـمومی دولـت اسـت. نکته حائز اهمیت این است که تقریبا در سـه دهه اخیر، عملکرد اعـتبارات آمـوزش و پـرورش هـمواره بیش از اعـتبارات مـصوب بـوده و این بـدین مـعنا اسـت که اعـتبارات مـصوب این وزارتـخانـه طی این سـالهـا بـا کسری هـمراه بـوده اسـت. بـا این تـوضیح، اگـر در سـال ۱۴۰۱ نیز بـودجه آمـوزش و پـرورش بـا کسری مـصوب شـده بـاشـد، می تـوان اسـتدلال کرد اعـتبارات مـندرج در لایحه سـال آینده نیز عـملا رشدی نداشته، و حتی تورم سالیانه را پوشش نمی دهد.» این چکیده ای از گزارش دبیرخـانـه مقابله با فـقر و نـابـرابـری آمـوزشی است که بودجه آموزش و پرورش را از دو مـنظر تغییر در اعـتبارات اخـتصاص یافـته و تغییر در طبقه بندی بودجه مورد نقد و بررسی قرار داده است. 
این دبیرخانه براساس تحلیل پژوهشگران حوزه سیاست گذاری اجتماعی به موارد مهمی در گزارش پیش رو اشاره کرده که از نظر می گذرانید.
 خلاصه سیاستی
در حـد اطـلاعـاتی که تـاکنون از لایحه بـودجـه منتشـر شـده، به نظر می رسد بـرخی دسـتگاهها و بـرنـامـه هـایی که سنخیت یکسانی نـدارنـد بـا هـم ادغـام شـده انـد و این مـوضـوع شـفافیت بـودجـه را بـه ویژه در دورە اجـرا مخـدوش می کند و نـظارت پـذیری بـودجـه را نیز بـه حـداقـل می رساند. بـراسـاس ارقـام لایحه، بـودجه آمـوزش و پـرورش، (مجـموع اعـتبارات مـندرج در جـداول۷ و۹ )
 نسـبت بـه سـال جـاری حـدود۴۲ هـزار میلیارد تـومـان افـزایش یافـته اسـت. در بین ردیف هـای زیر مجـموعه وزارت آمـوزش و پـرورش، بـودجه ادارات اسـتانی حـدود۷۶ هـزار میلیارد تـومـان افـزایش یافـته اسـت، که بـخش عـمدە آن اعـتبارات مـربـوط بـه رتـبه بـندی مـعلمان اسـت که از جدول ۹  (اعـتبارات مـتفرقـه) بـه جـدول۷ منتقل شده است. 
اعـتبارات این ردیف بـه میزان ۳۸۰۰۰ میلیارد تـومـان در جـدول ۹ بـودجه سـال۱۴۰۱ درج شده بود، که در لایحه ۱۴۰۲ از این جدول حذف شده و در جدول۷ لحاظ شده است. 
در اعـتبارات عـمرانی آمـوزش و پـرورش نیز بـا تـوجـه بـه تـورم شـدید در اقـلام مـربـوط بـه سـاخـت وسـاز از یک سو و تخصیص پـایین اعـتبارات عـمرانی در ۹ مـاهه سـال جـاری، بـه قیمت ثـابـت عـملا افزایش اعتباری رخ نـداده اسـت. نکته مـهم دیگر دربـارە اعـتبارات عـمرانی آمـوزش از محـل مـنابـع عـمومی این اسـت که بیش از
۶۰ درصـد این اعـتبارات مـربـوط بـه بـرنـامه ارتـقای مـشارکت خیرین و مـنوط بـه تـحقق مـنابـع تعهـد شـده از سـوی خّیرین اسـت. طی سـال هـای اخیر، مـنابـع بیشتری از بـودجه عـمرانی آمـوزش بـه این برنامه اختصاص یافته است.
 مروری بر بودجه آموزش و پرورش در لایحه بودجه ۱۴۰۲ 
مـنابـع بـودجه عـمومی دولـت در سـال۱۴۰۲ حدود ۲۱۶۴ هـزار میلیارد تـومـان اسـت که نسـبت بـه رقـم۱۵۲۷ هـزار میلیارد تـومـان اعـتبارات سـال۱۴۰۱ حـدود ۴۱٫۷ درصـد افـزایش یافـته اسـت. در سـال۱۴۰۱ از مجـموع مـنابـع عـمومی دولـت حـدود ۱۸٫۶  درصـد سـهم اعـتبارات عمرانی و ۷۱٫۶ درصد سهم اعتبارات هـزینه ای و مـابقی سـهم تملک دارایی هـای مـالی بـوده اسـت. این نسـبت هـا در سـال ۱۴۰۲ بـه تـرتیب بـه ۱۶٫۵ درصـد، ۷۳٫۳  درصـد و ۱۰٫۱ درصـد رسیده اسـت. اگـر مـصارف دولـت از محـل درآمـدهـای اخـتصاصی نیز بـه این ارقام اضافه شود، سهم اعتبارات هزینه ای از مصارف بودجه عمومی دولت به حدود ۷۵ درصد می رسد. در بخش درآمدهای دولت، افزایش در بندهای زیر قابل توجه است: 
– افزایش درآمدهای مالیاتی۴۷ درصد؛ از۵۶۱ هزار به ۸۲۶ هزار میلیارد تومان 
– افـزایش حـاصـل از فـروش امـوال مـنقول و غیرمـنقول۲۳۷ درصـد؛ از۳۲ هـزار به ۱۰۸ هـزار میلیارد تومان
– افزایش حاصل از فروش اوراق قرضه حدود ۸۰ درصد؛ از۱۰۳ هزار به ۱۸۵ هزار میلیارد تومان
در سـال ۱۴۰۲ سـهم آمـوزش و پـرورش حـدود ۲۳۹ هـزار میلیارد تـومـان (بـا احـتساب ارقـام جدول ۹- اعـتبارات مـتفرقـه)؛ مـعادل
۱۱ درصـد مـنابـع بـودجه عـمومی اسـت. اعـتبارات پیش بینی شـده بـرای سـال۱۴۰۲ حـدود۲۱ درصـد بیش از اعـتبارات مـصوب سـال۱۴۰۱ اسـت؛ الـبته بـدون لـحاظ کسری سـال جـاری وزارت آمـوزش و پـرورش. از مجـموع اعـتبارات آمـوزش و پـرورش حدود ۲۲۴۰۰۰ میلیارد تـومـان اعـتبارات هـزینه ای و ۱۵۰۰۰ میلیارد تـومـان اعـتبارات عـمرانی اسـت. از کل مـنابـع این وزارتـخانـه حـدود ۳۲۰۰ میلیارد تومان از محل درآمدهای اختصاصی برآورد شده است. 
در تـبصره هـای لایحه بـودجـه تـنها سـه بـند بـه طـور مـشخص مـربـوط بـه آمـوزش و پـرورش اسـت که عـبارت انـد از:
– لـغو مـعافیت هـای مـالیاتی مـؤسـسات آمـوزشی از جـمله مـؤسـسات کنکور و انـتشارات کمک آمـوزشی (بند «ث» تبصرە۶ )
– مـعافیت مـدارس دولتی از پـرداخـت 
هـزینه هـای بـرق، گـاز و آب در صـورت رعـایت الـگوی مـصرف (بند «ض» تبصرە ۶)
– سـهم ۴۰ درصـدی آمـوزش و پـرورش از ۰٫۲۷ درصد از کل ۹ درصد مـالیات بـر ارزش افـزوده بـرای تـوسعه ورزش مدارس (بند «ظ» تبصرە ۶)
در جـدول شماره ۷ لایحه بـودجـه، اعـتبارات هـر وزارتـخانـه بـه تفکیک دسـتگاههـای زیرمجـموعۀ آن ارائـه می شـود که تـصویری کلی از بـرنـامـه هـای وزارتـخانـه نیز بـه دسـت می دهـد. نکته قـابـل تـأمـل این اسـت که  امکان مـقایسه سـالانـه و نـوسـانـات مـداوم در بـرنـامـه هـا و ردیف هـای بـودجـه ای طی سـال هـای اخیر عـملا ردیابی بـرنـامـه هـا را دشـوار کرده اسـت. بـرای مـثال، در قـانـون بودجه سال ۱۴۰۰ اعـتبارات وزارت آمـوزش و پـرورش در قالب ۲۷ دسـتگاه/بـرنـامـه تنظیم شـده بـود و در قـالـب پیوسـت ۴ می شـد جـزئیات بیشتری از بـرنـامـه هـا/فـعالیت هـا (بیش از ۳۰۰ ردیف) را بـررسی کرد. این در حـالی اسـت که در سـال۱۴۰۱ از یک سو  پیوسـت ۴ بـه طـورکامـل حـذف شـد و از سـوی دیگر کل اعـتبارات صـرفـا در قالب اعتبارات وزارت آموزش و پرورش، (جـدول۷- صفحه ۱۲۹) و سـپس در جـدول۷-۱ صفحه ۱۵۹ در قـالـب سـه دسـتگاه وزارت، دانـشگاه شهید رجـایی و دانـشگاه فـرهنگیان تفکیک شـده اسـت. اعـتبارات از محـل تـبصره ۱۴ نیز در جـدول ۲۴-۱ صفحۀ ۲۰۷  آمده اسـت. امـا در سـال۱۴۰۲ کل اعـتبارات در قـالـب ۱۸ دسـتگاه/ بـرنـامـه ذیل وزارت آمـوزش و پـرورش آمـده اسـت که در مـقایسه بـا سال ۱۴۰۰، ۹ دسـتگاه-بـرنـامـه در هـم ادغـام شـده اسـت. اعـمال چنین تغییراتی بـاید در بـررسی رونـد اعـتبارات دسـتگاه نیز مـدنـظر بـاشـد. بـرای مـثال، در جـدول۷ لایحه بـودجـه هـمچون سـال هـای گـذشـته عملکرد دو سـال قـبل (۱۴۰۰) و مـصوب سـال قـبل (۱۴۰۰) نیز آمـده اسـت. امـا بـاید دقت داشت که در این جـدول اعـتبارات مـصوب سـال۱۴۰۱ صـرفـا از «منابع عمومی» ذکر شده است. به عنوان مثال این رقـم بـرای وزارت آمـوزش و پـرورش حـدود ۱۱۵۰۰۰ میلیارد تـومـان اسـت، درحـالی که اعـتبارات وزارت آمـوزش و پـرورش بـا احـتساب اعـتبارات اخـتصاصی از تـبصرە ۱۴ (جـدول شـمارە ۷ قـانـون بـودجه ۱۴۰۱- صفحه ۱۲۹) معادل۱۴۰۷۷۷ میلیارد تومان بوده است.
بـا این حـساب، مجـموع اعـتبارات هـزینه ای و عـمرانی این وزارتـخانـه در لایحه ۱۴۰۲ نسـبت بـه سـال۱۴۰۱ حـدود۲۱ درصـد افـزایش یافـته اسـت. بـاید تـوجـه داشـت که اعـتبارات آمـوزش و پـرورش هـر سـال بـا کسری  بـالایی (در بـرخی سـالهـا تا ۳۰ درصـد) مـصوب می شـود. این وضعیت از یک سو نـشان می دهـد نسـبتا هـزینه هـای دولـت در لایحه کمتر از واقـع بـرآورد می شـود و از سـوی دیگر فـشار زیادی را بـر مـدیریت نـظام آمـوزشی کشور بـرای تـأمین کسری در طـول سـال مـالی ایجاد می کند. ازآنـجا که در بـرخی سـال هـا تا ۹۸ درصـد بـودجه آمـوزش و پـرورش مـربـوط بـه هـزینه هـای پـرسنلی اسـت، این میزان کسری بیشترین فـشار را بر نیروی انسانی وارد می کند.
چـند روز پـس از ارائه لایحه بـودجـه بـه مجـلس، سـازمـان بـرنـامـه و بـودجـه مـتن دیگری را بـا عـنوان «اطـلاعـات تکمیلی لایحه بـودجه سال ۱۴۰۲» منتشر کرد که اطـلاعـاتی از فـعالیت هـای ذیل دسـتگاه هـای اجرایی را شامل می شود. بـراسـاس مجـموع مسـتنداتی که از بـرآوردهـای بـودجه ۱۴۰۲ منتشـر شـده اسـت، دربـارە اعـتبارت وزارت آموزش و پرورش موارد ذیل قابل ذکر است:
۱- در سـال هـای اخیر بخشی از مـنابـع عـمرانی حـوزە آمـوزش- سـازمـان نـوسـازی مـدارس ذیل بـرنـامه ارتـقای مـشارکت خّیرین اخـتصاص می یابـد. شـاخصی که بـرای این بـرنـامـه تـعریف شـده «نسـبت مـنابـع تـحقق یافته [خّیرین] بـه مـنابـع تعهـدشـده» اسـت. بـه بیان سـاده می تـوان
 اینگونـه گـفت که بخشی از مـنابـع عـمرانی حـوزە آمـوزش (مـندرج در جـدول۷ ) مـنوط بـه تـأمین مـنابـع از سـوی خّیرین اسـت. این رونـد طی سـال هـای اخیر افـزایشی بـوده بـه گـونـه ای که در لایحه سـال ۱۴۰۲ حـدود ۴۶۰۰ میلیارد تـومـان از اعـتبارات عـمرانی سـازمـان نـوسـازی، تـوسـعه، و تجهیز مـدارس (مـعادل ۶۲ درصـد اعـتبارات عـمرانی این سـازمـان در جـدول شـمارە ۷ )
 بـه مـشارکت خّیرین وابسـته شـده اسـت. این شیوە تـأمین مـالی طی سـال هـای اخیر مـعضلات جـدی در پی داشـته اسـت. بـرای مـثال: سـهم اسـتان هـا و شهـرسـتان هـا در طـول سـال و بـراسـاس میزان مـشارکت خّیرین اخـتصاص می یابـد.
 شـواهـد نـشان می دهـد اسـتان هـا و شهـرسـتان هـایی (عـمومـا بـرخـوردارتـر) که مـشارکت خیرین در آنهـا بیشتر اسـت، سـهم بـالاتـری از این مـنابـع را دریافـت می کنند که خود بر شکاف امکانات بین مناطق می افزاید. 
۲- اعـتبارات نـوسـازی مـدارس (بـودجه عـمرانی آمـوزش) در مـقایسه بـا مـصوب۱۴۰۱ حدود ۱۳ درصـد افـزایش دارد که رشـد بسیار کمی اسـت؛ بـه ویژه اینکه بـاتـوجـه بـه تخصیص پـایین اعـتبارات عـمرانی در سـال جـاری (طـبق گـزارش مـرکز
 پـژوهـش هـای مجـلس در۶ مـاهۀ اول سـال تـنها ۲۷  درصـد بـودجه عـمرانی اخــتصاص یافــته اســت)، این افــزایش کفایت لازم حتی بــرای پــوشــش تــورم در ســاخــت وســاز و عـدم تخصیص سـال جـاری را نـدارد. بـه عـبارتی بسـته بـه اینکه میزان تخصیص اعـتبارات در سـال۱۴۰۱ چـقدر بـاشـد، بـه قیمت ثـابـت نـه تـنها افـزایشی در بـودجه عـمرانی آمـوزش رخ نـداده، بلکه کاهـش هـم داشـته است. 
۳- بـودجه وزارت آمـوزش و پـرورش در سـال ۱۴۰۲ بـه طـور قـدرمـطلق حدود ۴۲ هـزار میلیارد تـومـان نسـبت بـه اعـتبارات مـصوب سـال۱۴۰۱ افـزایش یافـته اسـت. بـاتـوجـه بـه تغییرات در ردیف هـا و اضـافـه شـدن اعـتبارات تبصره ۱۴  (بـدون تفکیک روشـن) نمی تـوان بـه درسـتی نـشان داد که این افـزایش در چـه ردیف هـایی اعـمال شـده اسـت، امـا در مـقایسه بـا مـصوب سـال۱۴۰۱، اعـتبارات ادارات آمـوزش و پـرورش اسـتان هـا 
حدود ۷۶ هـزار میلیارد تـومـان افـزایش یافـته اسـت که بـخش عـمدە آن اعـتبارات مـربـوط بـه رتبه بندی معلمان است که از جدول ۹ (ردیف های متفرقه) به جدول۷ انتقال یافته است. 
۴- بـه نـظر می رسـد در مـقایسه بـا سـال ۱۴۰۰، سـه بـرنـامه کمک بـه تـأمین سـرانه دانـش آمـوزی (۱۱۲۹ میلیارد تـومـان)، حـمایت و ارتـقاء پـوشـش تحصیلی مـناطـق محـروم (۱۶۵۶ میلیارد تـومـان)، و کیفیت بخشی بـه فـعالیت هـای آمـوزشی و پـرورشی و تـوسعه عـدالـت آمـوزشی (۲۳۰ میلیارد تـومـان) در سال ۱۴۰۲ در قـالـب بـرنـامه کمک بـه تـأمین سـرانه دانـش آمـوزی و حـمایت و ارتـقاء پـوشـش تحصیلی افـراد لازم التعلیم (۴۹۶۱ میلیارد تـومـان) ادغـام شـده انـد. یعنی مجـموع این سـه ردیف در سـال ۱۴۰۰ حدود ۳۰۱۵ میلیارد تـومـان بـوده اسـت که در سـال ۱۴۰۲ بـه ۴۹۶۱ میلیارد تومان رسیده است. احتـمالا آنچـه از عملکرد سـال ۱۴۰۰ در لایحه ۱۴۰۲ ثـبت شـده اسـت (۸۴۱میلیارد تـومـان) صـرفـا اعـتبارات بـرنـامـه کمک بـه سـرانـه دانـش آمـوزی بـوده و دو بـرنـامـه دیگر در عملکرد آن سـال نیامـده اسـت. این وضعیت در ادغـام یا تفکیک ردیف هـای اعتباری طی سال های مختلف امکان بررسی و تحلیل دقیق روندهای بودجه ای را بسیار دشوار می کند. 
۵- بیشترین نـرخ افـزایش اعـتبار ذیل وزارت آمـوزش و پـرورش مـربـوط بـه سـازمـان پـژوهـش و بـرنـامـه ریزی آمـوزشی اسـت که اعـتبارات آن از حـدود ۱۰۲ میلیارد تـومـان در سـال۱۴۰۱ بـه بیش از۱۳۷۹ میلیارد تـومـان در سـال ۱۴۰۲ رسیده اسـت؛ بیش از ۱۳٫۵ بـرابـر. الـبته لازم بـه تـوضیح اسـت که اعـتبارات این سـازمـان در بـودجه سال ۱۴۰۰ حدود ۳۶۶ میلیارد تـومـان بـوده اسـت (۱۱۶ میلیارد تـومـان از محـل مـنابـع عـمومی و ۲۵۰ میلیارد تـومـان از محـل یارانـه). یکی از مشکلات آمـوزش و پـرورش در سـال هـای اخیر، تغییر مـداوم کتاب هـای درسی اسـت. اینگونـه که از اطـلاعـات تکمیلی بـودجـه بـرمی آید بیش از۹۳ درصـد اعـتبارات سـازمـان پـژوهـش و بـرنـامـه ریزی آمـوزشی بـه بـرنـامه تـأمین و روزآمـد کردن مـحتوای کتب و بسـته هـای آمـوزشی اخـتصاص دارد که الـبته بخشی از این اعـتبارات مـربـوط بـه مـطالـبات سـال هـای قـبل اسـت. بـه نـظر می رسـد بـازنـگری در مـأمـوریت هـای سـازمـان پـژوهـش و بـرنـامـه ریزی آمـوزشی بـرای تـمرکز بـر مسائلی به جز تغییر محتوای کتب درسی ضروری است.
۶- بـرنـامۀ خـرید خـدمـات آمـوزش و بـرون سـپاری خـدمـات نیز بـه رغـم نـقدهـای زیادی که بـه آن وارد اسـت، هـمچنان در دسـتور کار وزارت آمـوزش و پـرورش قـرار دارد و اعـتبارات آن نیز حـدود ۲۰ درصـد افـزایش یافـته و به بیش از۱۳۸۳ میلیارد تومان رسیده است. 
۷- طـبق ماده ۸۵ قـانـون بـرنـامه شـشم تـوسـعه، دولـت مکلف اسـت مـعادل مـبلغ واریزی مـعلمان عـضو صـندوق ذخیرە فـرهنگیان، سـهم خـود را بـه صـندوق واریز کند. امـا از ابـتدای بـرنـامه شـشم تـاکنون دولـت کمتر از ۱۸ درصـد تعهـدات خـود را واریز کرده اسـت. در لایحه سـال ۱۴۰۲ نیز دولـت تـنها ۶۰ میلیارد تـومـان بـرای واریز سـهم خـود بـه صـندوق ذخیرە فـرهنگیان پیش بینی کرده اسـت که این رقـم تـقریبا مـعادل ۵ درصد تعهدات دولت به صندوق است. 
۸- طی سـال هـای اخیر، هـرسـال سـهم بـالاتـری از اعـتبارات دانـشگاه فـرهنگیان بـه درآمـدهـای اخـتصاصی وابسـته 
می شـود. در لایحه بـودجه ۱۴۰۲ نیز بیش از۶۶ درصـد اعـتبارات پیش بینی شـده بـرای این دانـشگاه باید از محل درآمدهای اختصاصی تأمین شود. 
۹- بـا تـوجـه بـه اینکه در سیاسـت هـای ابـلاغی دولـت چـندین بـرنـامـه بـه طـور ویژه در مـغایرت بـا عـدالـت آمـوزشی، بـر خـصوصی سـازی گسـتردە آمـوزش تـأکید دارنـد (نظیر مـدارس کوپنی، گسـترش
 بی رویه مـدارس هیئت امـنایی، واگـذاری مـدارس ) عـدم انـتشار پیوسـت ۴ بـودجـه امکان هـر نـوع رصـد در این زمینه را ناممکن کرده است.
 تغییر طبقه بندی در لایحه بودجه ۱۴۰۲ 
مطابق گزارش دبیرخـانـه مـقابـله بـا فـقر و نـابـرابـری آمـوزشی، بودجه وزارت آمـوزش و پـرورش سـال آینده در مـقایسه بـا سـال ۱۴۰۰ تغییرات گسـترده ای داشـته که می تـوانـد، مشکلاتی را در نـظام
 بـرنـامـه ریزی آمـوزش و پـرورش بـه دنـبال داشـته بـاشـد، در قـانـون بـودجـه سـال ۱۴۰۰ وزارت آمـوزش و پـرورش، ۳۲۹ فـعالیت مـشخص شـده بـود که دولـت را مـوظـف می کرد بـرای مجـلس و دیوان مـحاسـبات و عـموم مـردم میزان عملکرد آن را گـزارش کند. این ۳۲۹ فـعالیت در بـودجـه سـال ۱۴۰۲ به ۵۹ فـعالیت کاهـش یافـته اسـت. بـرای مـثال در یک نـمونـه وزارت آمـوزش و پـرورش تـا پـایان سـال ۱۴۰۰ مکلف بـود طـرح هـای آمـوزشی ویژه ای را در مـناطـق محـروم بـه اجـرا درآورد. در این طـرح که بـا عـنوان دقیق «طـرح جـامـع حـمایت و ارتـقای پـوشـش تحصیلی مـناطـق محـروم» در لایحه بـودجـه گـنجانـده شـده بـود، دولـت بـاید بـرحسـب مـقاطـع تحصیلی مـطابـق بـا قـانـون، اعـتبارات را برای «حمایت از۴۱ هزار دانش آموز در مناطق عشایری»، «پرداخت هزینه
 ایاب و ذهاب برای ۲۹۷۴۱ دانش آموز در مناطق محروم»، «حمایت از۷۱۰۶۷ دانش آموز در مدارس شبانه روزی» و «حمایت از۶۳ هزار دانش آموز در مناطق محروم کشور» صرف می کرد. 
از این رو نـه تـنها تـعداد بـرنـامـه و فـعالیت هـای وزارت آمـوزش و پـرورش کاهـش یافـته، بلکه آنـچه بـاقی مـانـده اسـت هـم بـا گـذشـته قـابـل مـقایسه نیست. بـه طـور مـثال سـال ۱۴۰۰ بـودجـه این سـازمـان در ۱۷ فعالیت آمـده بـود امـا در سـال آینده بـه سـه فـعالیت تقلیل یافـته اسـت. ادغـام ردیف هـای بـودجـه این سازمان در دو سال هرگونه مقایسه عملکرد را ناممکن می کند. 
سـؤال مـهم این اسـت چـرا این ردیف هـا ادغـام شـده انـد. چـه مـزیتی دارد و چـه مشکلی در بـودجـه نـویسی قبل وجود داشته است؟ هـر چـند تـاکنون مسـئولان هیچ تـوضیحی در این زمینه نـداده انـد امـا دلیل احـتمالی را می تـوان حـدس زد. اعـلام دقیق بـرنـامـه و فـعالیت هـا بـرای دسـتگاه هـای اجـرایی مشکل سـاز اسـت. دسـتگاه هـای اجـرایی مـوظـف می شـونـد جـزئیات فـعالیت هـای خـود را اعـلام کنند و بـرحسـب آن بـه دسـتگاه هـای نـظارتی مـانـند سـازمـان بـرنـامـه و دیوان مـحاسـبات گـزارش دهـند. در حـالـت جـدید سـرعـت عـمل دسـتگاههـا بـالا می رود و از همین رو دسـتگاه هـای اجـرایی از این تغییر در طـبقه بـندی بـودجـه ای اسـتقبال کرده انـد. در سازمان برنامه و بودجه دو دیدگاه مختلف وجود دارد؛ دفتر کلان به دنبال سـاده سـازی و دفـاتـر بخشی بـه دنـبال فـهم جـزئیات بیشتر هسـتند. بـه نـظر می رسـد در دولـت جـدید قـدرت دفتر کلان و دستگاه های اجرایی بر دفاتر بخشی فائق آمده است. بـه هـرحـال این تغییر کلان در طـبقه بـندی بـودجـه خـطای بـزرگی اسـت و بـاید از آن جـلوگیری شـود. از نـظر دبیرخـانـه مـقابـله بـا فـقر و نـابـرابـری آمـوزشی، طـبقه بـندی جـدید امکان رصـد عـدالـت آمـوزشی را از بین بـرده اسـت. بـراسـاس اسـناد بـالادسـتی هـمه دسـتگاه هـای اجـرایی مـوظـف بـه پیوسـت عـدالـت هسـتند. بـاید تـوزیع بـودجـه خـود را بـرحسـب مناطق و گـروه هـای درآمـدی آنـچنان تـوزیع کنند که بـه کاهـش شکاف فـقر از جـمله فـقر آمـوزشی بینـجامـد. طـبقه بـندی جـدید بـودجـه کشور بـه طـورکلی امکان ارزیابی عـادلانـه بـودن بودجه را از بین برده است.
براساس برنامه «تـوسـعه عـدالـت آمـوزشی»، در هـر اسـتان مشخص است چـند دانـش آمـوز بـازمـانـده از تحصیل بـاید بـه مـدرسـه بـازگـردانـده شوند و دولـت مـوظـف است که در هـریک از اسـتان هـای کشور بـه تفکیک مـقاطـع تحصیلی مـشخص نـماید که چـه تـعداد دانـش آمـوز را بـه مـدرسـه بـاز می گـردانـد. اما این بـرنـامـه بـه طـورکلی در بـودجـه آمـوزش و پـرورش حـذف شـده اسـت.