تمامی نسخه‌های تهیه واکسن در دستور کار
گروه اجتماعی
«تاکنون ۱۷ هزار نفر با سامانه ۴۰۳۰ ارتباط برقرار کرده و ۹۹۱۱ نفر برای تزریق واکسن داوطلب شده و اعلام آمادگی کردند.» این را مدیر تیم تحقیقاتی تولید واکسن کرونای ستاد اجرایی فرمان امام گفته. در این روزها که خبرهای خوشحال‌کننده از توان کشور برای ساخت واکسن ایرانی به گوش می‌رسد، برخی هشتگ واکسن بخرید را در فضای مجازی راه انداخته‌اند که واکنش کیانوش جهان‌پور، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت را در پی داشته و با کنایه نوشته: «خیلی ممنون؛ خوب شد گفتید!»مشخص است که سلامتی مردم در صدر اولویت‌های یک جامعه قرار دارد و نمی‌توان این دغدغه مهم را اسیر اقدامات سیاسی کرد. بالطبع در این مقطع حساس، باید فکر همه‌جا را کرد و حساب همه‌چیز را داشت، یعنی هم خریداری واکسن و هم استفاده از واکسن داخلی که هرکدام در جای خود دارای اهمیت است، چون احتمال دارد واکسن وطنی در مرحله آزمایش انسانی با خطا مواجه شود و به هر دلیلی به تولید انبوه نرسد.
از سوی دیگر گرچه این سخن بارها مطرح‌شده که «ایران در مسائل مرتبط با دارو و درمان تحریم نیست»؛ اما واقعیت چیز دیگری را نشان می‌دهد بنابراین نمی‌توانیم همه تخم‌مرغ‌هایمان را در سبد خرید واکسن بگذاریم. همچنین طی روزهای قبل، علی مطهری، نماینده پیشین مجلس، عدم تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام را از موانع واردات واکسن کرونا به کشور عنوان کرده بود، حال‌آنکه به اذعان رئیس‌کل بانک مرکزی «برخی نادانسته یا مغرضانه، سعی در تطهیر اقدامات غیرانسانی آمریکا در تحریم ایران رادارند و تنها به ادعای دروغین آمریکا بر عدم محدودیت بر معاملات دارو تأکید می‌کنند. برای ثبت در تاریخ می‌گویم: خرید واکسن کرونا بایستی از مسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد.»
عبدالناصر همتی، دراین‌باره عنوان کرده است، «ازآنجاکه خرید واکسن کرونا (covax) بایستی از مسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد، تاکنون هر طریقی برای پرداخت و انتقال ارز موردنیاز، به خاطر تحریم غیرانسانی دولت آمریکا و ضرورت اخذ مجوز اوفک، با مانع مواجه شده است. اتفاقی که غربی‌ها تأکید داشتند و دارند که با تحریم‌های فراوان اعمال‌شده علیه کشورمان رخ نخواهد داد، اما بارها و بارها ثابت‌شده که این ادعا سراسر کذب است؛ ادعایی که با ماجرای خرید واکسن کرونا یک‌بار دیگر، چون دم خروس بیرون زده است.»
وزیر بهداشت‌ودرمان هم بارها اعلام کرده ۳ روش را برای تهیه و تأمین واکسن موردنیاز برگزیده‌ایم؛ نخستین روش، سفارش خرید واکسن خارجی است که در کوواکس ثبت‌شده و این برنامه توسط WHO باهدف تسهیل و دسترسی به واکسن‌های معتبر برای بیش از ۲ میلیارد نفر از اهالی کشورهای مختلف تدارک دیده‌شده است. آن‌طور که وزیر بهداشت گفته، «رایزنی‌های لازم برای خرید و واردات ۱۸ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز از مجموعه کوواکس صورت گرفته است. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت واکسن موردنیاز
۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر تأمین می‌شود یعنی حدود ده درصد از جمعیت کشور.»
روش دوم و سوم هم به ترتیب، خرید از کمپانی‌های معروف واکسن‌ساز بین‌المللی و اتکا به توان داخلی است که در همین رابطه سعید نمکی مطرح کرده «برای تولید مشترک حدود ۵ و نیم میلیون دوز واکسن با یک کمپانی صاحب‌نام درحال مذاکره هستیم. حدود ۲۰ میلیون دوز از طریق یک کمپانی معتبر دیگر تأمین خواهد شد. با این حساب
۴۱ تا ۴۲ میلیون دوز واکسن را برای ۲۰ تا ۲۱ میلیون جمعیت کشور تهیه خواهیم کرد.» «واکسن داخلی هم در حال پیشرفت است. علی‌رغم ذهنیت برخی افراد که به شرکت‌های داخلی و تولید داخل باور ندارند در این راستا اقدامات خوبی انجام گرفت. سازمان جهانی بهداشت پیشرفت ۴ شرکت را قبول کرده است. حتی یک شرکت مجوز تست انسانی هم گرفته است. امیدوارم طی چند ماه آینده مژده ساخت واکسن تولید داخل را به مردم عزیز برسانیم.»
به‌هرروی، قرار است در هفته نخست دی‌ماه واکسن کرونای وطنی، مرحله آزمایش انسانی را پشت سر بگذارد. محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) دراین‌باره گفته: «باتوجه به کسب مجوز وزارت بهداشت و طی مراحل موفق تست، از دوم دی‌ماه ثبت‌نام افرادی که تمایل به مشارکت در مرحله تست نهایی واکسن ایرانی کرونا را دارند، آغاز شد. بر این اساس علاقه‌مندانی که شرایط سنی و جسمی لازم رادارند، می‌توانند با مراجعه به سامانه ۴۰۳۰ دراین پروژه ملی ثبت‌نام کنند.»
بی‌شک تهیه واکسن وطنی، بسیار حائز اهمیت است. طبق سخنان حسن جلیلی، مدیر تیم تحقیقاتی تولید واکسن کرونای ستاد اجرایی فرمان امام، «پتانسیل تولید واکسن نسبت به نیاز کشورهای دنیا یک‌دهم است؛ یعنی اگر کشوری واکسنی تولید کند نمی‌تواند آن را در اختیار همه مردم قرار دهد و اگر در خصوص تولید واکسن کرونا اقدامی صورت نگیرد، ممکن است ما در لیست آخرین کشورها برای دریافت واکسن قرار گیریم؛ به‌طوری‌که ممکن است در برخی از کشورها در اواخر سال ۲۰۲۲ واکسیناسیون شروع شود.»
در همین زمینه «محمدحسین یزدی»، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات واکسن و مدیر گروه ایمنوتراپی پژوهشکده علوم دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران به «رسالت» می‌گوید: «تردیدی نیست که باید پاندمی با واکسن مهار شود، اما این‌که باتوجه به شرایط ما، امکان تهیه آن از منابع خارجی وجود دارد یا نه، بعد سیاسی ماجراست و نه بعد علمی. ازنظر علمی، واکسن واجب و لازم است و توان آن‌هم برای تهیه در داخل کشور موجود بوده و اقداماتی صورت گرفته و حتی برخی از نمونه واکسن‌هایی که در مطالعات پیش بالینی بوده‌اند، بااطلاع‌رسانی به سازمان بهداشت جهانی در لیست واکسن‌های موجود ثبت‌شده‌اند و ازجمله ۱۶۶ محصولی هستند که کاندید مطالعات مختلف‌اند و ۵۶ مورد از آن‌ها موفق شده‌اند، وارد مرحله کلینیکال ترایال شوند، یک واکسن ما نیز توانسته به این مرحله وارد شود و هفته اول دی‌ماه، کار مطالعات بالینی آن آغاز خواهد شد، اما به هشتگ سازی‌ها برای خرید واکسن، نمی‌توان بعد علمی داد و یا به نیاز اضطرار کشور برای خرید این محصول ربطش داد، چون کشور ما از مردادماه همین امسال برای خرید اقدام کرده، از همان ابتدا که کنسرسیوم کوواکس آغاز به کار کرد، ایران هم با عضویت در این کنسرسیوم درخواست پیش‌خرید داد ولی از بعد ارتباطات بین‌الملل، موانعی بر سر راه کشور وجود دارد که خارج از حوزه اختیارات وزارت بهداشت و حکومت است، چون تحریم‌ها از جای دیگری اعمال می‌شود و این‌که سازمان بهداشت جهانی یا سازمان ملل چطور با این مسئله برخورد دارد و آیا یک‌جانبه رفتار کرده و حق برخی از کشورها را ضایع می‌کند، موضوعی جداگانه است و باید به شکل دیگری به آن پرداخت.
در حال حاضر ضرورت دارد سیاست خارجی کشور برای دیپلماسی و مذاکره در این راه‌دست به کار شود. درست است که گفته می‌شود واکسن و دارو خارج از بحث تحریم‌ها هستند اما نمی‌توانیم بگوییم ما واکسن و دارو را تأمین می‌کنیم اما امکان انتقال و جابه‌جایی پول وجود ندارد، از طرفی این مسئله، تازگی ندارد و مسئله قبلی نظام سلامت ماست و بااین‌حال کشور ما قول پیش‌خرید ۲۰ میلیون دوز را داده منتها برای جابه‌جایی پول دچار مشکل هستیم و در این زمینه باید اجماع جهانی به وجود بیاید که چنین حرکتی غلط است.»
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات واکسن در رابطه با توان کشورمان برای ساخت واکسن و این‌که برخی در این حوزه سیاه نمایی می‌کنند، می‌گوید: «در مورد تمام واکسن‌ها این نگرانی وجود دارد که نکند کارآیی لازم را نداشته باشند. در همین انگلستان به‌محض آغاز واکسیناسیون، صحبت از ویروس جدید و جهش‌یافته انگلیسی شد، بنابراین در همه کشورها، کمپین‌هایی ضد واکسن فعالیت می‌کنند و افرادی هستند که با دیده تردید به تولید داخلی خودشان نگاه می‌کنند، در رابطه با ماهم این موضوع صدق می‌کند، اما تکنولوژی‌ای که کشور ما برای ساخت واکسن استفاده کرده، یک تکنولوژی خلق‌الساعه نیست بلکه آن چیزی است که کشورهای مختلف و کمپانی‌های متعدد از آن استفاده می‌کنند. بی‌شک وقتی واکسن ،فازهای ترایال را طی می‌کند، مادامی‌که مؤثر بودنش تأیید نشود، کسی نمی‌تواند آن محصول را نه رد کرده و نه صد درصد تأیید کند. باید این مطالعات بالینی انجام شود و نتایج آن‌که مشخص شد، درباره‌اش اظهارنظر کرد. بنابراین رد کردن واکسن پیش از آزمون، همانند هشتگ سازی است و خیلی جایگاهی ندارد. این حرف که ما توان ساخت واکسن را نداریم یا کارکرد محصولمان مناسب نخواهد بود، حرف درستی نیست. به لحاظ علمی توان ساخت واکسن در کشور وجود دارد اما به‌محض این‌که وارد فاز کلینیکال ترایال شود مشخص خواهد شد که آیا این واکسن می‌تواند کارآمد باشد یا خیر، ولی چنانچه پیش از
آزمون، کسی بخواهد واکسن را نقد یا تأیید کند بسیار غیرعلمی است، البته که در حوزه مباحث علمی نباید هیجانی و با شور و احساس برخورد کرد.ما درعین‌حال که نباید توانمان را دستکم بگیریم نباید هم شعار بدهیم تا بعدها اگر به هر دلیلی موفق نشدیم، مردم به جامعه علمی بی‌اعتماد شوند. واقعیت این است که در ارتباط با واکسن کرونا از همان ابتدای اسفندماه ۹۸ پروژه‌ها را آغاز کرده و تا مدت‌ها بی‌سروصدا کار پیش رفته اما وقتی امیدهایی ایجاد شد، این موضوع در رسانه‌ها انعکاس یافت و عده‌ای هم به هیجانات دامن زدند. به نظر می‌رسد بهتر است پسوند پیش‌بینی به همه اظهارنظرها در مورد واکسن ایرانی اضافه شود تا اگر در خرداد سال آینده به واکسن نرسیدیم، جامعه علمی تاوانش را نپردازد.
به‌هرروی آنچه مشخص بوده، این است که ما همه مسیرها را مدنظر قرار داده‌ایم از پیش‌خرید تا ساخت واکسن، چون هیچ کمپانیای در دنیا پیدا نمی‌شود که بتواند ۸۰ میلیون دوز واکسن را به ما بفروشد. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که باید بتوانیم ۷۰ درصد جامعه یعنی ۶۷ میلیون را نسبت به این ویروس واکسینه کنیم تا پوشش واکسیناسیون به حد مهار ویروس برسد که با دو بار تزریق به ۱۲۰ میلیون دوز می‌رسد. این میزان را هیچ کمپانیای حاضر نیست برای ما تأمین کند. شاید برخی کشورها بتوانند این اقدام را انجام بدهند چون تعداد جمعیتشان محدود است اما کشور ما به خاطر وسعت و نسبت جمعیت چاره‌ای ندارد و باید همزمان تعدادی واکسن را از منبع خارجی تأمین کند و تعدادی را تحت لیسانس گرفته و تکنولوژی‌اش را انتقال بدهد و یا دانش خود را به کار گرفته و تولید بکند. اگر غیرازاین بود سازمان بهداشت جهانی هم نمی‌پذیرفت که ۱۶۶ نوع واکسن، ثبت و ریجستر شود، چون گریزی از این موضوع نیست.»
کرونا , واکسن کرونا , وزارت بهداشت , وزیر بهداشت
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.