گروه فرهنگی
اساس خانواده، بر شخصیت آدم‌ها بناشده و به همین دلیل خانواده یکی از مهم‌ترین آزمایشگاه‌های شخصیت یک انسان است. اگر می‌خواهی از شخصیت کسی آزمایش نمونه‌برداری انجام دهی، طبعا نباید او را در اولین برخورد با چند غریبه محترم ورانداز کنی، بلکه او را در رانندگی ببین یا از آن مهم‌تر، در خانواده. بسا افرادی که در محیط کار یا در عرصه جامعه اشخاصی متین و محترم‌اند اما در میان خانواده گویی کس دیگری می‌شوند. اساس خانواده بر احترام، مدارا، محبت و ابراز آن‌که می‌شود مودت بنا دارد. هزار هم که اهل خانه‌ای به یکدیگر وابستگی عاطفی داشته باشند تا این عاطفه با احترام و ابراز محبت جسم و جسد نیابد؛ تأثیر مثبت خود را بر جا نمی‌گذارد.  این احترام و مدارا، نیاز به شخصیتی متخلق، اصولی، یکپارچه و قوام‌یافته دارد. یکی از سمومی که شخصیت آدمی را به‌کلی فرومی‌پاشاند و احترام و آداب و اخلاق را از یاد او می‌برد؛ زهر اعتیاد است. همه ما دیده‌ایم که اعتیاد با تن و بدن یک انسان چه می‌کند. ما شخص معتاد را با موهایی ژولیده؛ زخم‌هایی چرک کرده، پوستی تیره و دندان‌هایی ریخته می‌شناسیم اما اعتیاد ضربه کاری‌تر را به روح قربانی خود وارد می‌کند. زمانی که شخصیت کسی تخریب شد؛ از دست رفتن خانواده او نیز آغاز می‌شود.
اعتیاد به مواد مخدر یکی از بزرگ‌ترین معضلات فرهنگی، بهداشتی، روانی و اجتماعی امروز است. اعتیاد به مواد مخدر و داروهای مجاز و غیرمجاز، خسارت‌های فرهنگی اقتصادی، بهداشتی، روانی و اجتماعی سرسام‌آوری را به جامعه امروز تحمیل می‌کند و گسترش اعتیاد از هر نوع، تیشه برریشه بنیادهای فرهنگی جوامع بشری زده و درنهایت آن‌ها را به انحطاط می‌کشاند. در این نوشتار تلاش داریم تا به نقش بلای خانمان‌سوز اعتیاد به مواد مخدر به‌عنوان یکی از عوامل فروپاشی خانواده و طلاق اشاره نماییم.علل شیوع اعتیاد پیچیده و متعدد است. آمارهای منتشرشده حاکی از افزایش فزاینده مصرف مواد مخدر در سطح جهان است. عواقب و خسارت‌های اقتصادی، بهداشتی، روانی و اجتماعی اعتیاد بر کسی پوشیده نیست. میزان خسارات ناشی از اعتیاد، همراهی اعتیاد با برخی از بیماری‌های خطرناک مانند هپاتیت، ایدز، مرگ‌های ناشی از مصرف زیاد مواد مخدر، هزینه‎های سالانه واحدهای درمان و بازپروری، هزینه‌های مبارزه با تولید و توزیع مواد مخدر، عوارض روانی همچون افسردگی، اضطراب، فراموشی، روان‌پریشی و اختلالات مغزی مانند دمانس و دلیریوم، مشکلات اجتماعی، جرائم مختلف، بیکاری، بی‌خانمانی، هزینه سالانه زندانیانی که در ارتباط با مواد مخدر گرفتارشده‌اند، از بین رفتن ارزش‌های اخلاقی، انسانی و مذهبی و دور شدن از فطرت متعالی الهی و سرانجام «طلاق و جدایی» همه وهمه ارمغان اعتیاد است. نخستین ضربه‌های اعتیاد، بر پیکر خانواده وارد می‌شود. سوغات اعتیاد برای خانواده، چیزی جز پریشان‌حالی و نگرانی نیست. مهم‌ترین آثار اعتیاد بر خانواده، از بین رفتن کنترل نظم و انضباط، به وجود آمدن هرج‌ومرج و بی‌بندباری، غفلت از فرزندان، عدم ارضاء نیازهای همسر و از هم پاشیدن کانون خانواده است.اعتیاد با نابود ساختن توانمندی مرد یا زن، سبب اخلال در انجام وظایف همسری و پدری یا مادری فرد معتاد می‌شود. آسیب‌شناسان اجتماعی، اعتیاد را «جنگ شیمیایی خانگی» می‌نامند. افراد معتاد، گرفتار ناهنجاری‌های روانی، اختلالات رفتاری، تغییر شخصیت و خلقیات، انزوای اجتماعی، کاهش یا فقدان مسئولیت‌پذیری و حتی زندگی در فقر، و مرگ در شرایط نابهنجار می‌شوند. آنان به عوارض جسمی مانند ناراحتی‌های عصبی، اضطراب و بی‌قراری، اختلالات گوارشی، قلبی، عروقی، مغزی، تنفسی و ریوی و نیز عفونت‎های خطرناک و ضعف غدد جنسی دچار می‌شوند.آسیب‌های جسمی ناشی از مصرف مواد مخدر در صورت استعمال در خانه می‌تواند به اطرافیان نیز منتقل شود و آنان جزو قربانیان پنهان و بی‌گناه این ماجرا هستند. شخص معتاد، تعادل روانی خود را تا رسیدن به مواد از دست می‌دهد و درنهایت دچار تنبلی، بی‌ارادگی، افسردگی، اضطراب، غم، ناامیدی و کاهش هوشیاری می‌شود. معتادان اغلب چهره‌های غیرمعمول و پژمرده، قدهای خمیده، سرهای فروافکنده، چشمانی به گودنشسته و حیثیت‌هایی به باد رفته دارند. آن‌ها اغلب دچار کمبود اعتمادبه‌نفس، افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی و پرخاشگری هستند و به دلیل ناتوانی در برقراری روابط عاطفی، قادر به برقراری روابط سالم خانوادگی نبوده، احساس بی‌کفایتی می‌کنند و از مواجه‌شدن با مشکلات روزمره زندگی ناتوان هستند.عمده پیامد خانوادگی اعتیاد، آسیب به روابط عاطفی، جنسی و روانی زن و شوهر است. اعتیاد شوهر سرانجام به انزوا و دوری از همسر و عدم تعلق عاطفی و درگیری و نزاع بین آن‌ها منتهی می‌شود؛ و این، تأثیرات نامطلوبی بر شخصیت فرزندان می‌گذارد. افراد معتاد همچنین دچار افت برانگیختگی جنسی هستند که این وضعیت، نارضایتی از روابط زناشویی را تشدید می‌کند. اعتیاد پدر، کلیه کارکردهای اساسی خانواده در حق فرزندان ازجمله کارکرد اقتصادی و خدماتی تعیین پایگاه اجتماعی فرزندان، جامعه‌پذیری آن‌ها، تربیت دینی و اخلاقی کودکان و نوجوانان، حمایت معنوی و عاطفی آن‌ها، روابط اجتماعی خانواده، نگهداری کودکان نابالغ، کاریابی و ایجاد جایگاه اجتماعی آن‌ها را دچار اختلال می‌کند. اعضای خانواده معتاد با فامیل و بستگان و آشنایان مراوده بسیار کمی خواهند داشت و در معاشرت‌هایی که پدر و یا مادر معتاد حضور دارد، آن‌ها به‌جای احساس راحتی و غرور، بیشتر احساس شرم می‌کنند.این عامل مهم اغلب موجب توسل به طلاق به‌خصوص از سوی خانم‌ها می‌شود. اعتیاد شوهر به مواد مخدر و الکل و قمار باعث می‌شود که او در اثر اعتیاد، سلامت جسمی و روحی و اخلاقی خود را از دست بدهد و به فردی لاابالی تبدیل شود که احساس مسئولیت نکرده وزندگی را برای همسر و فرزندان خود، نیز غیرقابل‌تحمل سازد. البته اعتیاد زن نیز، حوادث نکبت‌باری را به وجود می‌آورد و سرانجام باعث از هم پاشیدن کانون گرم خانواده می‌شود.نتیجه اینکه اعتیاد یکی از علت‌های مهم طلاق محسوب می‌شود و مطالعاتی که بر روی پرونده‌های طلاق انجام‌شده نشان می‌دهد حدود نیمی از شوهران در دام اعتیاد گرفتار هستند؛ لذا نقش اعتیاد در بروز طلاق، غیرقابل‌انکار است.