یک. میدانیم سالهاست محور اصلی اقدامات خصمانه برخی قدرتها علیه ایران، اقتصاد است. به جنگ اقتصادی علیه کشورمان باور داریم و میدانیم دشمن در تهاجم خود، صرفا از روشهای سنتی و روشن بهره نمیبرد بلکه از اقدامات نامتعارف و پنهان هم نهایت استفاده را میکند.
یک. بخش معدن یکی از فرصتهای مهم در اقتصاد کشور است. به دلیل ذات زمینشناسی استقرار معادن در خاک کشورمان، این فرصت گستره عظیمی در عمده بخشهای ایران داشته و جالبتر آنکه عمده معادن در مناطق محروم و کمتر برخوردار واقع هستند. از سوی دیگر توسعه معادن و صنایع معدنی، محرک اصلی رونق اقتصادی در بسیاری از مناطق اقتصادی کشور بوده و شکلگیری معادن در بسیاری از مناطق سبب بهبود آمارهای اقتصادی و معیشتی مردم منطقه شده است.
یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی کشور در دهه های اخیر، تورم است. موضوعی که مالیات پنهان است و براساس داده ها و اطلاعات، اثر تورم بر دهک های پایین تر جامعه، شدیدتر و سبب ایجاد اختلاف بیشتر و افزایش نابرابری در جامعه شده است. به خصوص افرادی که دسترسی به منابع مالی و استقراض نداشته یا دارایی و سرمایه گذاری خاصی ندارند، بیش از پیش در معرض آسیب های تورم قرار می گیرند و این در دهک های پایین تر بیشتر است.
مجادله و مباحثه در خصوص قیمت گاز سبقه طولانی دارد. اولین چالشها در زمان قانون هدفمندی یارانهها در سال 1389 مطرح شد. اهمیت موضوع ازآنجهت بود که پروژههای پتروشیمی در عسلویه و ماهشهر عمدتا در میانهها و اواخر دهه 1380 به بهرهبرداری رسیده بودند و پیش از آن کشور واحدهای پتروشیمی چندانی نداشت.
یک. اوایل که طرح سوت زنی مطرح شد، امید چندانی به آن نداشتم و در یک مقاله با عنوان «صدای فریاد را نشنویم صدای سوت را هم نمی شنویم» به دلایل و مصادیقی از عدم کارایی چنین طرحی پرداختم. خلاصه ماجرا آن است که در بسیاری مسائل کلان، در مورد یک فساد واضح فریادها بلند می شود اما پیگیری نمی شود و پرونده بلاتکلیف می ماند. در چنین شرایطی سوت زنی و افشای فسادهای مخفی محلی از اعراب ندارند، وقتی حتی برخی فسادهای آشکار هم مورد تعقیب نیستند.
یک. نوشتهای از محمدجواد ظریف منتشرشده که شاهبیت آن تأکید بر قناعت به داشتهها و برنامهریزی بر اساس واقعیات است. اشاره بند به بند به نکات آن نوشته، فرصت دیگری میطلبد و مسئله اصلی هم این نیست. متن ظریف، نیشهای گزندهای پیرامون «حدیث آرزومندی رهبران کشور"»در دهههای گذشته دارد اما بازهم این جسارت، اشکال اصلی متن او نیست. اشکال اصلی نگاه ظریف، آن است که ضد امید است.
یک. بزرگترین عایدی که از یک کشور همسایه میتواند نصیب ما شود، ثبات و آرامش است. در منطقه غرب آسیا که در دهههای گذشته، شاهد چندین جنگ، تجاوز خارجی، کودتا، تفرقه و فتنهانگیزی گروههای تندرو و خطرناک بوده، هیچ گوهری بهاندازه آرامش و ثبات ارزشمند نیست. از میان امتیازات مختلفی که برای کشور همسایه ممکن است، ثبات و آرامش، بیش از مبادلات اقتصادی، همکاریهای سیاسی و حتی همسویی راهبردی ارزشمند است.
بررسی چند دهه بازار مسکن آمار و اطلاعات جالب و تأملبرانگیزی دارد. سهم مسکن از هزینه خانوار، روند صعودی شدیدی داشته و در شهرها و کلانشهرها بهمراتب شدیدتر است. از سوی دیگر معاملات مسکن کاهش قابلتوجهی داشته که بیانگر رکود در بخش ساختمان است. سهم وام از مبلغ خرید مسکن به کمتر از چند متر در کلانشهرها رسیده و تعداد پروانههای ساختمانی باوجود رشد قیمت روند نزولی داشته است.
یک. جمعی از کارگران، روز گذشته با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند. مقام معظم رهبری در بخشی از این دیدار با اشاره به برخی اعتراضها در محیط کارگری از جمله اعتراض به تأخیر در پرداخت حقوقها و یا واگذاریهای غلط و فاسد، تأکید کردند: «این اعتراضها درواقع کمک به دولت و نظام و آگاه کردن آنها است و در این موارد نیز هر جا دستگاههای مسئول مانند قوه قضائیه وارد شدند، دیدند که حق با کارگران است.»
یک. دولت آیت الله رئیسی در بسیاری از حوزهها، هنوز آن تحول مورد انتظار را رقم نزده و اغلب مسائل اقتصادی از ارزش پول ملی و تورم گرفته تا نرخ بیکاری و نظام بانکی، هنوز با چالشهای اساسی مواجهند. اما با این حال، شاید بتوانیم با دو توجیه حجم خرابی باقی مانده از دهه پیشین و همچنین زمان کوتاه گذشته از دولت جدید خود را آرام کنیم و چشم به راه اصلاح در حوزه های فوق الذکر باشیم.
بازار سرمایه سال 1402 را با بیم و امید شروع کرده است. شروع سال همزمان با رکوردشکنی شاخص و عبور از سقف تاریخی مرداد 1399 بوده است. بازگشتی که 31 ماه به طول انجامید. از سوی دیگر، ریسکهای بازار سرمایه بیشازپیش افزایشیافته و سهم سایر ذینفعان همچنان ناچیز است.
گاهی اتفاقاتی در عرصههای ملی و بینالمللی رخ میدهد که هرچند بی جاروجنجال و کم صداست، اما میتواند نقطه عطف بزرگی در تاریخ باشد. بهزعم نگارنده، حوادث چند روز اخیر در سوریه و سرزمینهای اشغالی، نمونه بارزی ازایندست است. چرا؟ بخوانیم:
یک. ماجرای مسمومیت سریالی دانش آموزان، ابعاد تازهای یافته و برای مردم و مسئولان اولویت شده است. اینکه ریشه و منشأ این مسمومیتها کجاست، عامدانه است یا نوع جدیدی از بیماری ظهور کرده، اگر عامدانه است از کجا هدایت میشود و سؤالات دیگری ازایندست، موضوع این نوشته نیست. متولیان درمانی و امنیتی، روی این ابعاد موضوع در حال جمعآوری اطلاعات و بررسی هستند و ماجرا دیر یا زود مشخص خواهد شد. موضوع این نوشته، پرداختن به بعد آموزشی و اجتماعی ماجراست و آنکه در شرایط فعلی چه باید کرد.
یک. ماههاست که پیرامون آبگیری سد چمشیر، در محافل کارشناسی بحث و تبادلنظر میشود و اماواگرهای زیادی در مورد آن مطرحشده است. در کنار نکات مثبت آبگیری سد که از ابتدا هدف مجریان سد بوده است، نظرات مخالفی از جنس شور شدن آب در بستر رودخانه و تکرار برخی ماجراهای تلخ سد گتوند از یکسو و زیرآب رفتن بخشهای مهمی از محدودههای باستانشناسی کشور در سوی دیگر شنیده میشود.