دیابت، اشاره به شرایط متابولیکی پیچیده‌ای دارد که در آن بدن یا نمی‌تواند انسولین مورد نیاز را تولید کند، یا قادر به استفاده موثر از انسولین تولید شده نیست. انسولینی که توسط غده پانکراس در بدن تولید می‌شود، به تجزیه قند موجود در خون کمک می‌کند، سپس قند تجزیه شده را به منظور تامین انرژی به سلولهای بدن منتقل می‌نماید. در صورتی که انسولین موردنیاز بدن تولید نشود، یا بدن قادر به استفاده ازآن نباشد، قند موجود تجزیه نشده و در خون باقی می‌ماند. به این شرایط هایپر گلیسمی گفته می‌شود.

افزایش قند موجود در خون می‌تواند به نقاط مختلف بدن آسیب برساند. یکی از این اندام که بیش از همه تحت تاثیر هایپر گلیسمی قرار می گیرد، چشم است. نقطه‌ی مقابل هایپر گلیسمی، افت قند خون است. افت قند خون نیز منجر به تاری دید می‌شود، اما این امر تا زمانی که قند خون به سطح نرمال خود بازگردد ادامه خواهد داشت.

اثر دیابت بر سلامت چشم

بیماری‌های چشم دیابتی، به دسته ای از بیماری‌های چشمی اشاره می کند که می‌تواند مبتلایان به بیماری دیابت را تحت الشعاع خود قرار دهد. از انواع بیماری‌های چشم دیابتی می‌توان به رتینوپاتی، ادم ماکولای دیابتی، آب مروارید و گلوکوم اشاره نمود.

اما چگونه این اتفاق رخ می دهد؟ همانطور که در قسمت قبل نیز به آن اشاره شد، بالا رفتن میزان سطح قند خون-گلوکز- می‌تواند بر چشم تاثیرات منفی باقی بگذارد. آنچه مسلم است، این نکته است که بالا بودن قند خون در کوتاه مدت ، تاثیر چشم گیری به جا نمی گذارد. گلوکز بالا در خون باعث تغییر در میزان مایعات شده یا بافت چشم را متورم می نماید.

اگر قند خون شما برای مدت زیادی بالا بماند و کنترل نشود، رگ های خونی پشت چشم در اثر مرور زمان آسیب می‌بینند. مایعاتی از این رگ های خونی آسیب دیده ترشح می شود، و در طی زمان، رگ های خونی بیشتری در چشم تولید می‌شوند که ممکن است در قسمت‌های میانی چشم خونریزی نمایند. این خونریزی‌ها، یا برخی نواحی را زخم کرده یا فشار داخلی چشم را بالا می‌برند. اغلب بیماری‌های جدی چشم دیابتیک، با مشکلات همین رگ‌های خونی آغاز می‌شوند. در ادامه با برخی از این بیماری‌های چشمی دیابتی به طور خلاصه آشنا می‌شویم:

رتینوپاتی:

آنچه در روند بینایی و دیدن اجسام رخ می‌دهد، رسیدن نور به شبکیه چشم است. چشم نیز پس از دریافت نور، سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می کند. مغز با دریافت این سیگنال‌ها آن‌ها را رمز گشایی کرده و در نتیجه ما دنیای اطراف خود را می بینیم. آنچه در رتینوپاتی رخ می دهد، ضعف، برآمدگی یا نشت این رگ‌های خونی موجود در اطراف شبکیه هستند. در این مرحله، چشم دچار رتینوپاتی دیابتی غیر تکثیر شده است. در شرایط حادتر برخی از این رگ‌ها بسته شده و باعث رشد و تکثیر رگ‌های خونی جدید در اطراف شبکیه می‌شوند.

ادم ماکولای دیابتی:

ماکولا بخشی از چشم است که نیاز به دیدن، خواندن یا رانندگی بر عهده‌ی آن است. دیابت منجر به تورم در این بخش چشم می‌گردد. ادم ماکولا معمولا در افرادی رخ می‌دهد که سابقه‌ی رتینوپاتی دارند.

گلوکوم:

این دسته از بیماری های چشمی در اثر آسیب به اعصابی رخ می‌دهد که چشم را به مغز متصل می‌نمایند. دیابت احتمال ابتلا به این بیماری را دوبرابر می‌کند. درمان دیر هنگام این بیماری منجر به کوری یا کاهش بینایی خواهد شد.

آب مروارید:

عدسی‌های موجود در چشم، قدرت دید را بالا می‌برند که در اثر مرور زمان و با بالارفتن سن، کدر می‌شوند. افراد دیابتیک بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. آنچه محققان دریافته‌اند این نکته است که سطح بالای قند خون باعث رسوب در این عدسی‌ها و در نهایت کدر شدن آنها و ابتلا به بیماری آب مروارید می شود.

۱۵ نکته‌ای که افراد دیابتی باید آن را رعایت نمایند!

1. به طور مرتب ورزش کنید. ورزش میزان حساسیت به انسولین را افزایش داده و باعث می شود ماهیچه های شما گلوکز بیشتری دریافت نمایند. این امر منجر به کاهش گلوکز خون می شود.
2. میزان دریافت کربوهیدرات های دریافتی خود را در طول روز مدیریت کنید.
3. میزان فیبر بیشتری را در طول روز مصرف کنید. میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل سرشار از فیبر هستند.
4. آب بنوشید. مصرف به اندازه آب منجر به کاهش سطح قند خون شده و خطرات دیابت را کاهش می دهد. آب به خودی خود بهترین گزینه است!
5. از خوردنی‌های با شاخص گلیسمی کمتری استفاده نمایید. خوردنی هایی مانند جو، ماست، جو دو سر، لوبیا، عدس، حبوبات، ماکارونی گندم و سبزیجات غیر نشاسته ای دارای شاخص گلیسمی کمتری هستند.
6. استرس خود را کنترل نمایید.
7. خواب با کیفیت و به اندازه داشته باشید.
8. از مصرف سرکه سیب غافل نشوید. افزودن مقداری سرکه سیب به برنامه‌ی غذایی تاثیرات فراوانی از جمله کاهش سطح قندخون دارد.
9. نمک کمتری مصرف نمایید.
10. گوشت قرمز و فرآوری شده کمتر مصرف کنید.
11. میزان قند خون را مرتبا کنترل نمایید.
12. چربی های سالم تری را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
13. تنقلات را از یاد نبرید.
14. سعی کنید شکر کمتری مصرف نمایید.
15. از مصرف سیگار و نوشیدنی های الکلی بپرهیزید.

راههای پیشگیری از آسیب های چشمی در افراد دیابتی چیست؟

برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های دیابتی چشمی ، از فشار خون و میزان کلسترول موجود در خون نیز غافل نشوید. سعی کنید اطلاعات خود را در زمینه دیابت افزایش دهید. سالی یک بار به پزشک متخصص چشم مراجعه نمایید و از سلامت چشمان خود مطمئن شوید. اگر سیگار مصرف می کنید، سعی کنید آن را ترک نمایید. ورزش کردن را فراموش نکنید.

سخن پایانی:

یادتان باشد؛ شما تنها نیستید! دیابت سومین بیماری پر چمعیت جهان به حساب می‌آید. نکته ی مهم دیگری که باید به خاطر داشته باشید این است که بیماری های چشمی دیابتی هیچ علائمی ندارند.

اما خبر خوب این است که شما می توانید تنها با رعایت کردن برخی نکات به ظاهر ساده اما بسیار پراهمیت، و با تغییر سبک زندگی خود، دیابت را به کنترل خود درآورید و مانند میلیون ها نفر دیگری که در جهان با این بیماری زندگی می‌کنند، زندگی خوبی داشته باشید. انتخاب با شماست! پیشگیری از دیابت به مراتب آسان تر از درمان و کنار آمدن با آن است. همچنین در صورتی که دچار مشکلات چشمی ناشی از دیابت شده اید، می توانید با خرید عینک از فروشگاه های عینک، سلامت چشم خود را حفظ نمایید.