سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان در سال ۱۳۵۷ شکل گرفت و هدف آن ارائه امکانات بیشتر به دانش آموزان مستعد و نخبه بود تا از طریق مدیریت و هدایت تحصیلی، مسیر رشد و توانمندی دانش آموزان با استعداد را هموار تر سازد.

همه ساله آزمون ورودی مدارس تیزهوشان برای دانش آموزان پایه ششم به منظور استعدادیابی برگزار شده و برندگان این آزمون قادر خواهند بود تا دوره متوسطه را در مدارس تیزهوشان بگذرانند. البته آزمون تیزهوشان یک بار دیگر نیز در پایه نهم جهت تکمیل ظرفیت کلاس های تیزهوشان برگزار می شود.

ایده شکل گیری مدارس تیزهوشان موافق و مخالفانی دارد. برخی خانواده ها با استناد به مزایای مدارس تیزهوشان، از جداسازی دانش آموزان با استعداد و تحصیل جداگانه آنها حمایت می کنند. این افراد وجود امکانات آموزشی مناسب، هدایت تحصیلی، معلمان حرفه ای را عامل رشد و ترقی هرچه سریع تر نخبگان می دانند.

در جبهه مقابل نیز هستند خانواده ها و کارشناسانی که روی معایب مدارس تیزهوشان تاکید دارند و می گویند جداسازی دانش آموزان نخبه و عادی اقدام درستی نیست و نباید امکانات در اختیار عده معدودی از دانش اموزان ولو با استعداد باشد. مخالفان معتقدند رقابت شدید در مدارس تیزهوشان باعث بروز استرس و اضطراب خواهد شد و مهارت های اجتماعی دانش آموز نخبه به درستی شکل نخواهد گرفت.

با توجه به این موضوع در این مقاله قصد داریم به سوالات برخی والدین و دانش آموزان در خصوص مدارس تیزهوشان و آزمون استعدادهای درخشان پاسخ دهیم و زوایای تاریک آن را روشن کنیم. به همین منظور با دکتر علی طهرانی فارغ تحصیل دکترای برق الکترونیک از دانشکده فنی مهندسی دانشگاه تهران و مدرس مدارس تیزهوشان شهر تهران گفتگو خواهیم کرد و پاسخ سوالات شما را از ایشان خواهیم گرفت.

دکتر علی طهرانی مشاور ارشد نخبه گزینی و استعداد یابی مدارس تیزهوشان تهران، عضو فعال انجمن ریاضی ایران، مولف ۱۰ عنوان کتاب مرتبط با دانش آموزان تیزهوش و سرآمد در مقاطع ابتدایی و متوسطه و نویسنده مقالات علمی در مجلات نیمکت (گاج) و ماهنامه تیزهوشان می باشند.

 آیا سمپادی ها در آزمون کنکور موفق تر هستند؟

بله. مسلما اینطور است. حسب بررسی های انجام شده در سازمان سنجش حدود ۷۰ درصد قبول شدگان در آزمون سراسری کنکور دانش آموز مدارس سمپاد بودند.

دانش آموزان سمپادی به دلیل اینکه از همان ابتدا توسط دبیران حرفه ای تعلیم می بینند، در دروس پایه کاملاً مسلط هستند و سطح علمی بالایی دارند. ضمن اینکه در کلاس های مدارس تیزهوشان بر روی تست زنی و حل سوالات تستی تمرکز بیشتری می شود تا دانش آموزان با حل اینگونه سوالات، بیش از پیش آماده پاسخ به سوالات کنکور سراسری شوند.

 آیا مدارس سمپاد سخت گیری می کنند و باعث افت تحصیلی دانش آموز می شوند؟

هدف و ایده شکل گیری مدارس استعدادهای درخشان، جداسازی و پرورش دانش آموزان نخبه بوده و مسلماً روش تدریس، مواد درسی و امتحانات نیز در سطح به مراتب بالاتری از مدارس معمولی قرار دارد. در این شرایط دانش آموزان با استعداد و سخت کوش به راحتی می توانند خود را با شرایط تطبیق دهند و حتی رشد بهتر و سریع تری را تجربه کنند.

دانش آموزانی که سطح متوسط رو به پایینی دارند معمولاً در مدارس استعدادهای درخشان با مشکل مواجه می شوند و نمی توانند با سایر دانش آموزان رقابت کنند. این شرایط باعث می شود بروز استرس و اضطراب در دانش آموزان و بعضاً انصراف از مدارس سمپاد خواهد شد.

 نقش خانواده در این خصوص چیست؟

نهاد خانواده در این شرایط نقش بسیار پر رنگی را ایفا خواهد کرد. دانش آموزانی که در محیطی امن و آرام به تحصیل بپردازند احتمال موفقیت بسیار بیشتری خواهند داشت. فشار زیاد به فرزندان برای کسب نمرات بالاتر و رقابت بیشتر با سایر دانش آموزان معمولاً نتیجه معکوس به دنبال خواهد داشت.

همچنین بروز دعوا و اختلاف میان اعضای خانواده نتیجه مستقیمی در روند تحصیلی داش آموزان داشته و باعث بروز افت تحصیلی و انزوا خواهد شد.

خانواده ها باید تلاش کنند تا با ایجاد محیطی آرامش بخش، زمینه را برای تحصیل و رشد بهتر فرزند نخبه خود فراهم کنند و از هرگونه فشار زیاد خارج از سطح دانش آموز و پافشاری روی خواسته های خود برای کسب نمرات بهتر پرهیز کنند.

  آیا این درست است که دانش آموزان سمپادی مهارت های اجتماعی پایینی دارند؟

شاید در سال های قبل که سمپاد زیر مجموعه آموزش و پرورش نبود، مدارس تیزهوشان بیشتر به سطح علمی بچه ها توجه داشتند و زیاد به مباحث تربیتی و کار گروهی اهمیت داده نمی شد. به همین دلیل دانش آموزان تیزهوش آن سال ها معمولاً نسبت به سایرین مهارت های اجتماعی کمتری داشند.

از سال ۱۳۹۰ که این سازمان (سمپاد) زیر نظر وزارت آموزش و پرورش قرار گرفت، در کنار تحصیل، ورزش هدفمند، کار گروهی و مهارت های اجتماعی هم به برنامه های این دانش آموزان اضافه شد.

یکی از مواردی که در سال های اخیر در مدارس سمپاد به آن توجه ویژه ای می شود همکاری بین دانش آموزان و ایجاد پروژه های علمی گروهی است. قرار گیری دانش آموزان با استعداد در کنار هم و رقابت شانه به شانه، سبب هم افزایی و پرورش هر چه بیشتر استعداد آنها خواهد شد.

دانش آموزان نخبه در آینده قرار است شرکت های دانش بنیان را تشکیل دهند، بنابراین افزایش توان کار گروهی و در کنار آن پرورش مهارت های فنی و اجتماعی می تواند به شکل گیری آینده کشور کمک شایانی نماید.

 قبول شدن در آزمون تیزهوشان ششم سخت تر است یا نهم؟

دانش آموزانی که در آزمون تیزهوشان ششم به هفتم مدارس استعدادهای درخشان شرکت می کنند شانس بیشتری برای قبولی دارند، چرا که ظرفیت این آزمون بیشتر و تعداد داوطلبان کمتر است. بنابراین اگر برای قبولی در تیزهوشان برنامه ریزی کرده اید هدف خود را بر روی قبولی در آزمون ششم به هفتم قرار دهید.

آزمون نهم به دهم صرفا برای تکمیل ظرفیت کلاس های تیزهوشان برگزار می شود و شرایط به مراتب سخت تری برای قبولی دارد. ضمن اینکه با کاهش تعداد ظرفیت نسبت به آزمون تیزهوشان پایه ششم، متقاضی بیشتری نیز دارد.

  آیا شرکت در کلاس های تیزهوشان باعث موفقیت در آزمون تیزهوشان خواهد شد؟

کلاس های تیزهوشان که توسط موسسه های مختلف از جمله موسسه آموزشی صدشو، مبتکران، واله، کافه تدریس و… برگزار می شوند ابزاری هستند که دانش آموز به کمک آنها می تواند شانس خود را برای قبولی در آزمون تیزهوشان افزایش دهد.

موفقیت در آزمون تیزهوشان کاملا وابسته به تلاش خود دانش آموز است و شرکت در کلاس های تیزهوشان، تضمینی برای قبولی در مدارس سمپاد نیست.

طبق نظر مدیران ارشد وزارت آموزش‌ و پرورش شرکت در کلاس ‌های تیزهوشان برای قبولی در آزمون تیزهوشان الزامی نیست. ولی با توجه به اینکه در آزمون های ورودی پایه ششم به هفتم و آزمون تیزهوشان نهم به دهم مباحث هوش و استعداد تحلیلی مطرح می شود و آموزش انواع هوش در رفرنس کتب درسی مدارس وجود ندارد و نیز مباحث درسی مطرح شده در آزمون ورودی تیزهوشان نهم به دهم، از مطالب فرای درسی است، به‌ همین خاطر شرکت در کلاس‌های آمادگی تیزهوشان الزامی است.

از طرفی با توجه به ظرفیت محدود پذیرش در مدارس تیزهوشان، دانش آموزان هدفمند با شرکت در کلاس های آمادگی تیزهوشان ضمن فراگیری مباحث علمی و هوش و استعداد تحلیلی، با روش های تستی هم آشنا می شوند و می توانند در زمان محدود آزمون (با رعایت مدیریت زمان)، پاسخگوی سوالات بیشتری باشند و گوی سبقت را از رقبای خودشان بربایند.

به یاد داشته باشید که هدف نهایی از کلاس های تیزهوشان کمک به بهتر شدن مطالعه شماست و در نهایت این شما و انگیزه و پشتکار شماست که به موفقیت شما کمک خواهد کرد.

 چه دانش آموزانی در آزمون استعدادهای درخشان قبول می شوند؟

مدارس تیزهوشان برای دانش آموزانی مفید است که پرتلاش و سخت‌کوش باشند. در این سال ها که مستقیم با داوطلبان و دانش آموزان مدارس تیزهوشان در ارتباط هستیم به کرات دیده ایم دانش آموزی که از نظر سطح درسی حد متوسط بوده ولی با تلاشی که انجام داده موفق به قبولی  در آزمون ورودی تیزهوشان شده و بر عکس؛ دانش آموزانی هستند که علی‌رغم این‌که در مدرسه نمرات برتر و رتبه‌های عالی رو کسب می‌کنند ولی مغرور می شوند و دست از تلاش مضاعف کشیده و در نهایت در آزمون تیزهوشان پذیرفته نمی شوند.

پس این ‌که ما فکر کنیم پذیرفته شدگان آزمون تیزهوشان از خانواده با تحصیلات یا دانش آموزان مدارس برند هستند، کاملاً اشتباه است افرادی در آزمون تیزهوشان قبول می شوند که سخت‌کوش باشند و روند صحیح آمادگی آزمون تیزهوشان را طی کنند، تست‌زنی هدفمندی داشته باشند و بتوانند  مدیریت فردی و مدیریت زمان را در سر جلسه آزمون بطور صحیح رعایت نمایند.