سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) ۳۰ خرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

* همچنان در مسیر دیپلماسی حرکت می‌کنیم

وی در ابتدا و در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر این‌که برای رسیدن به توافق در وین فاصله زیادی نداریم و اکنون نیز زمان آن است که گفت‌وگوها مجدداً و با سرعت از سر گرفته شود و تلاش شود تا از افزایش تنش جلوگیری شود و همچنین اعمال تحریم‌ها از سوی آمریکا، گفت: سیاست یک بام و دو هوای واشنگتن سال‌هاست که برای همه روشن است. وقتی این اظهارات برخی مقامات آمریکا را می‌شنوید که از یک طرف می‌خواهند خطای دولت ترامپ را جبران کرده و کنشگر مسؤولی در نظام بین‌الملل باشند و حقوق بین‌الملل را رعایت کنند و از طرف دیگر رفتارهای قانون گریزانه و ادامه سیاست‌های شکست خورده دولت ترامپ را در رفتار آنها می‌بینید، بیانگر این ضرب المثل عامیانه و عمیق فارسی است که باید قسم حضرت عباس را قبول کرد یا دم خروس را.

خطیب‌زاده یادآور شد: این رفتار آمریکا نشان می‌دهد که ما به هزاران دلیل باید دقت کرده و به هزاران دلیل که هر روز به آن دلایل اضافه می‌شود، دولت آمریکا بی اعتمادی جامعه جهانی را نسبت به خودش باعث شده و ما به همه این دلیل باید به دقت مراقب منافع و حقوق مردم بزرگ ایران باشیم.

به گزارش فارس، وی درباره مذاکرات وین هم گفت: ما همچنان در مسیر دیپلماسی حرکت می‌کنیم و این قطار همچنان از ریل خود خارج نشده و به رغم تمامی بدعهدی‌ها و اقداماتی که آمریکا انجام داده و ادامه همان مسیری را رفته که ترامپ رفته است. چرا در این نقطه هستیم؟ چون آمریکا در سال ۲۰۱۸ از برجام یک طرفه و غیرقانونی خارج شد و فشار حداکثری را اعمال کرد که بعد هم به گفته خودشان به شکست مفتضحانه منجر شد. الان در این نقطه قرار داریم که به خاطر این‌که یک طرف تمامی اقدامات را صورت داد که این توافق که قطعنامه شورای امنیت نیز آن را تایید کرده بود، از بین ببرد. الان نیز در این مسیر قرار داریم. 

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: همانطور که آقای بورل به عنوان هماهنگ کننده برجام بیان کرد، امیدواریم طرف آمریکایی هر چه زودتر به مسیری که نتیجه آن امضای توافق است، برگردد. ما برای یک به توافق خوب، پایدار و موثر آماده هستیم و همه زمینه‌ها را برای رسیدن به آن آماده می‌دانیم.

* امیدواریم در عمل شاهد آزادسازی محموله نفت ایران باشیم 

خطیب‌زاده درباره آخرین وضعیت دو نفتکش یونانی توقیف شده در ایران و وضعیت محموله نفت توقیف شده ایران در یونان هم افزود: مراحل قضایی نفتکش‌های یونانی در محل طی می‌شود. دولت یونان از طریق وکلای خود تلاش کرده مستندات را آماده کند برای این‌که فرآیند آزادسازی کشتی‌ها انجام شود. ما به دولت یونان توصیه کردیم که از ظرفیت‌های قانونی ایران استفاده لازم را کنند و اطمینان دارم مسیر خودش را در مسیر قانونی و قضایی طی کند. امیدواریم در عمل شاهد آزادسازی محموله نفت متعلق به ایران باشیم و مطمئنم مسیری که خواهیم رفت حفظ روابط دوجانبه و مصون بودن از عامل سومی است که‌ آمریکا در تمامی آنها نقش پررنگی دارد.

* سفر لاوروف به تهران در آخر هفته

این دیپلمات ارشد ایرانی به تحولات دیپلماتیک طی دو هفته اخیر نیز اشاره کرد و افزود: 

سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین از سفر سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه به تهران در آخر هفته خبر داد.

* روابط خوب، چند لایه و راهبردی ایران و ترکیه

وی درباره عملیات گسترده ترکیه در شمال سوریه و عراق که سؤال خبرنگاری بود اظهار داشت: اتهامات پراکنده که رسانه‌ها مطرح می‌کنند ارزش پاسخگویی ندارد. روابط ایران و ترکیه خوب، چند لایه و راهبردی است ولی درباره پرونده سوریه از پرونده‌های اختلافی است که تلاش کردیم به عنوان دو کنشگر از فرآیندهایی از جمله روند آستانه این موضوع را حل و فصل کنیم. در نشست اخیر آستانه گفتیم که جنگ به هیچ وجه راه‌حل نیست و تمامیت ارضی سوریه باید حفظ شود و این را به صورت مشخص به دوستان در ترکیه اعلام کردیم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تحریم‌های آمریکا علیه سوریه نیز اظهار داشت: این‌که تحریم‌های آمریکا تروریسم واضح اقتصادی بر علیه ملت‌هاست نقطه مشترک آنهایی است که بر تحریم‌ها متمرکز هستند. آمریکا و متحدانشان در منطقه و بیرون منطقه از طریق مزدوران اجاره ایی تلاش کردند تروریست‌ها را در سوریه سکنی دهند و از آن طریق دولت مرکزی سوریه را ساقط کنند که با مقاومت مردم سوریه شکست خورد.

این دیپلمات ارشد ایرانی خاطرنشان کرد: همواره محکوم کرده و گفتیم این دومینویی است که حتما بانیان این تحریم‌ها و حملات را دچار خواهد کرد.

* حجم روابط تجاری ایران با همسایگان در برخی حوزه‌ها چهار برابر شده

به گزارش فارس، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره مهمترین اقدامات دستگاه دیپلماسی در یک سال گذشته نیز اظهار داشت: وزارت خارجه در حوزه رفع تحریم‌ها تلاش کرد وزارت خارجه مجری نهادهای بالادستی بوده است. وزارت خارجه وظایف دیگر را معطل مذاکرات هسته‌ای نکرد. یک سال گذشته بیشترین رفت و آمدها با همسایگان بوده است و حجم روابط تجاری ایران با همسایگان در برخی حوزه‌ها چهار برابر شده است. در حوزه ایرانیان بعد از چندین سال شورای عالی ایرانیان تشکیل شد.

وی در پاسخ به سؤالی گفت: حضور فرهنگی ما فقط به عراق و روسیه مربوط نمی‌شود.

* سفر بایدن به منطقه

خطیب‌زاده درباره سفر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به منطقه نیز اظهار داشت: اخباری که اشاره کردید ما هم شنیدیم. البته قضاوت درباره آنچه رخ می‌دهد نمی‌کنم ولی رژیم جعلی قدس تلاش می‌کند از هر چیزی برای اهداف و نیات شوم ضد ثبات و ضد امنیت خود استفاده کند. البته مقامات واشنگتن و برخی کشورهای منطقه باید توجه کنند در ادامه مسیری که این رژیم طراحی می‌کند قرار نگیرند و فعلا منتظر می‌مانیم که ببینیم در آینده چه خواهد شد.

سخنگوی وزارت خارجه درباره بدهی عراق و پول‌های بلوکه شده ایران در این کشور نیز خاطرنشان کرد: یک مدل تکراری وجود دارد که هر خبر خوبی را برخی دوست دارند را تبدیل به امر استثنایی کرده و تلخی در آن اضافه و تشکیک در آن ایجاد کنند. به رغم تمامی فشارها بدهی‌های خود را از منابع مختلف نقد و وصول کنیم. در این مورد بله بدهی وزارت برق عراق به وزارت نیروی ایران از طریق بانک تی بی آی وصول شده و کم و کیف آن را بانک مرکزی توضیح دهد و از دولت عراق در این زمینه تلاش می‌کنم.

وی درباره اظهارات گروسی هم گفت: توصیه همیشه ما این بوده که در چارچوب وظایف فنی خود اظهارنظر کند. آنچه به عنوان بیانیه مشترک در پنجم مارس منتتشر اگر آژانس همچنان سؤال داشته باشد مسیر آن رفت و برگشت‌هاست و نه اقدامات رسانه‌ای. مسیر وین در این مدت طی شده و این مسیری است که در این مدت کار خود را طی کرده است.

سخنگوی وزارت خارجه درباره پیشنهادات ایران به آمریکا قبل از صدور قطعنامه اظهار داشت: قبل از اجلاس حکام و صدور قطعنامه ایران مجددا تلاش کرد مسیر توافق را هموار کند. در تمامی این مدت این ابتکارات ایران بوده که به رغم کارشکنی‌ها و تطویل و اتلاف انرژی که آمریکا از ما و بقیه تلف کرده تلاش کردیم مسیر مذاکرات را جلو ببریم. قبل از نشست شورای حکام ابتکار ایران از طریق بورل به گوش طرف مقابل رسانده شد و ما حتی برای اولین بار از طریق دو وزیر خارجه دیگر این ابتکار و پیشنهاد ایران منتقل شد و یک بازه زمانی طراحی و نقشه راهی داده شد ولی آمریکا مجددا تصمیم گرفت تطویل ایجاد کرده و توافق را عقب بیندازد و با این برداشت غلط و توهم که اهرم سازی می‌کند به شورای حکام رفت که البته پاسخ ایران قاطع و متناسب بود. الان مسیر همان مسیر دیپلماسی است. یک برهه‌ای مسیر اشتباهی را رفتند و سوء محاسبه داشتند و پاسخ آنها داده شد مسیر را از طریق بورل دنبال می‌کنیم.

وی همچنین گفت: اگر آمریکا بپذیرد براساس تعهداتش ذیل برجام باید کلیه حلقه‌های تحریمی را کنار بگذارد و تلاش بیهوده نکند که اجزای فشار حداکثری را حفظ کند براساس ابتکار ایران می‌توانیم توافق را نهایی کنیم.

سخنگوی وزارت خارجه درباره این‌که چرا ایران اینقدر فرصت به آمریکا می‌دهد؟ اظهار داشت: آمریکا بیش از حد ممکن از این ابزار تحریم در نظام بین‌الملل استفاده کرده و  برخی از تحریم‌های آنها شوخی است. رفتار آمریکا در بازگشت به تعهداتش مهم است. هر یک تحریمی که آمریکا اضافه می‌کند هر چقدر شکلی کار خودش را سخت می‌کند. عناصری در داخل آمریکا و دولت آمریکا و کاخ سفید کمر همت بسته‌اند که میراث ترامپ را حفظ کنند. قطعا نمی‌توانند میراث ترامپ را حفظ کنند و خواستار مذاکره شوند.

وی درباره سفر امیرعبداللهیان به ترکیه اظهار داشت: یکی از مهمترین پرونده‌هایی که در منطقه داریم همکاری‌ها با ترکیه است. طی سال های گذشته یکی از باثبات‌ترین روابط را با ترکیه داشتیم. دو طرف در تلاشند تاریخ مناسبی را پیدا کنند. بزودی این سفر انجام خواهد شد.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره اظهارات ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که پیشنهاد ایران شامل درخواست‌های فرابرجامی بوده و اگر ایران آماده کنار گذاشتن خواسته‌های فراتر از برجام باشد، واشنگتن می تواند «بسیار سریع» به توافق بازگردد و اینکه اگر ایران درخواست‌های فرابرجامی را کنار نگذارد واشنگتن گزینه‌های دیگری را در اختیار خواهد داشت، گفت: این اصطلاح فرابرجامی اصطلاحی است که آمریکا از مقابله ایران با زیاده‌خواهی‌های آنها گفته و تکرار کرده و از روز اول به آنها گفتیم هیچ موضوع دوجانبه و فرابرجامی را نمی‌توانند در مذاکرات استفاده کنند. از این اصطلاح خوششان آمد و از نظر آنها تمامی میراث ترامپ فرابرجامی است.

وی گفت: ضمن احترام به تمامی ادوار مذاکراتی که انجام شده و نمی‌توان همه را بیان کنیم. ما استدلال‌هایمان برای اینکه چگونه چرخه انتفاع اقتصادی ایران کامل می‌شود را به طرفل مقابل گفتیم بسیاری از موضوعاتی که گفتند به عنوان خط قرمز و لیست قرمز و زرد مطرح می‌کردند ما از روز اول گفتیم آنچه در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ آمده و تعهدات آنها آمده، اگر آمریکا پاسخ ایران را بدهد و بپذیرد که هیچ نقطه‌ای که تعهد داده از آن مستثنی نیست و با سیاست داخلی آمریکا کاری نداریم فردا می‌توانیم برویم و قطعنامه را به نتیجه برسانیم.

بحث خروج از معاهده NPT که توسط برخی کارشناسان مطرح شده نیز سؤال دیگری بود که از خطیب‌زاده پرسیده شد و وی در این باره گفت: اینکه در جامعه نخبگی ما اظهاراتی مطرح می‌شود همه می‌شنویم ایران یکی از امضا کنندگان اصلی پادمان است که همواره به این معاهده پایبند بوده است و اجازه دهید تمرکز کنیم در همین چارچوب روابط خود را ادامه دهیم.

خبرنگاری با بیان این‌که گفته می‌شود یکی از ابتکارات اخیر ایران درباره خروج سپاه از FTO، خروج قرارگاه خاتم و برخی سازمان‌ها از فهرست تحریم بوده که خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: باید به این منابع گفت اول FTO را طرح و بعد آن را خارج و وارد می‌کنند . آنچه بین ما و آمریکا باقی مانده اساسا به یک موضوع ختم نمی‌شود و این برخی طرف‌ها هستند که مایلند ابعاد دیگر اختلافات را بپوشانند سعی می‌کنند یک موضوع را پررنگ کنند. ایران در این موضوعات تنها منافع مردم را دنبال می‌کند و نمی شود اینها را به یک موضوع فروکاست.

وی درباره شایعه منتشر شده مبنی بر استعفای علی باقری نیز گفت: کلیه کارها و اقدامات در وزارت خارجه انجام می‌شود و مذاکره کنندگان بی توجه به برخی شایعاتی که با هدف ساخته می‌شود بیان می‌کنند. درباره شایعات موضع رسمی گرفتن کمال بی انصافی است.

سخنگوی وزارت خارجه درباره ترور سپهبد شهید سلیمانی نیز گفت: آنچه در خاک عراق رخ داد جنایت آشکار بود و عاملان مباشران و مشاوران در حال تعقیب هستند و با دوستان در عراق با همکاری‌های اطلاعاتی و نزدیک و قوه قضاییه به عنوان مسؤول پرونده پیگیری‌ها را انجام می‌‌دهند. 

وی درباره پرداخت بدهی کره جنوبی به ایران نیز گفت: دولت جدیدی در کره بر سر کار آمده و حرف‌ها و وعده‌هایی داده‌اند ولی هیچ حرکتی را همچنان ندیدیم و منتظریم ببینیم تفاوت دولت جدید و دولت عهدشکن چیست. به دولت جدید کره وقت می‌دهیم به صورت عملی نشان دهد که چه اقدامی را در بازپرداخت بدهی‌ها انجام می‌دهد.

این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین در پاسخ به پرسشی اظهار داشت: از مساعدت‌ها و همکاری‌های مراجع ذیربط در عربستان تشکر می‌کنم. تمرکز ما این است که امنیت و آرامش و حج مقبول برای حجاج فراهم شود. حجاج ما وارد عربستان شدند و گزارش‌ها امیدوارکننده است. مطمئنا میزبانی موثر از حجاج ایرانی زمینه‌ساز ابعاد دیگر روابط است.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره مناسبات ایران با هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان نیز گفت: افغانستان همسایه ماست و به صورت روزانه با هیأت حاکمه سرپرستی در موضوعات مختلف در ارتباط هستیم و به مناسبت روز مهاجران آقای کاظمی قمی صحبت کرد که ایران از روز اول میزبان بسیاری از مهاجران از کشورهای منطقه بوده و در حال حاضر نیز میزبان چند میلیون از مردم افغانستان هستیم که به دلیل جنگ و مشکلات به ایران پناه آوردند. در موضوعات مختلف از حق آبه تا محیط زیست و .. هیأت‌هایی آمد و رفتند و اینکه‌ هیأت حاکمه بتواند روزی مورد شناسایی بین‌المللی قرار بگیرد، این شناسایی را باید به دست آورد.

وی در پاسخ به سؤال دیگری گفت: این‌که کشورهای منطقه باید توجه کنند در مسیر طراحی های رژیم اشغالگر قدس قرار نگیرند امر کاملا روشنی است و واشنگتن باید حواسش باشد که رژیم اشغالگر قدس از هر فضایی سوءاستفاده کند که اهداف نامشروع خود بر علیه ثبات و امنیت را در منطقه پیگیری کند. ایران همواره منادی ترتیبات منطقه‌ای برای صلح و ثبات در منطقه بوده است. آنهایی که به سمت ایران هراسی حرکت کردند مسبب وضعیت موجود هستند و بارها شکست خورده‌اند. دوستان و کشورهای منطقه حواسشان هستند و واشنگتن هم باید حواسش باشد در این طراحی‌ها قرار نگیرد.