یوسف به دنبال سنگ انگلیسی‌ها در چاه
دو روز پيش يوسف بن علوي، وزير امور خارجه عمان با حضور در محل وزارت امور خارجه ايران با محمدجواد ظريف همتاي ايراني خود ديدار و گفت وگو کرد. هر چند که اين دومين سفر بن علوي به تهران در دو ماه اخير به شمار مي رود اما واکنش‌هاي زيادي در رسانه‌هاي داخلي و خارجي به همراه داشت. بعد از اين ديدار گمانه‌زني‌هاي زيادي درباره ديدار وزراي خارجه ايران و عمان مطرح شد و رسانه‌ها و کارشناسان ادعاهايي را در مورد مسائل مختلف اين ديدار مطرح کردند؛ هرچند که جزئيات دقيقي از اين ملاقات منتشر نشده اما
محمد جواد ظريف پس از اين ديدار در توئيتي نوشت: «از اين که امروز در تهران ميزبان دوست برجسته‌ام يوسف بن علوي بن عبدالله وزير امور خارجه عمان هستم، بسيار خرسندم. درباره تاثيرات تروريسم اقتصادي ايالات متحده عليه ايران، روابط دوجانبه، تحولات منطقه‌اي و امنيت در خليج فارس، تنگه هرمز و خليج عمان گفت وگو کرديم.» بن علوي پس از گفت وگو با ظريف به ديدار دبير شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي نيز رفت. دريابان علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي نيز در اين ديدار با تاکيد بر مشي پايدار تهران در پيگيري مناسبات مبتني بر خويشتنداري و تفاهم با همسايگان تصريح کرد: «برخي کشورهاي منطقه با اقدامات و رفتارهاي شتاب زده و متکبرانه ضمن از ميان بردن زمينه تفاهم و گفت وگو، امکان مديريت بحران‌هاي منطقه‌اي را با چالش‌هاي جدي روبه رو کرده اند.»
همچنين حجت‌الاسلام حسن روحاني رئيس جمهور ظهر ديروز در ديدار «يوسف بن علوي» وزير امور خارجه عمان با بيان اينکه ايران و عمان همواره براي حل و فصل مسائل و مشکلات منطقه، گام‌هاي مثبتي در کنار هم برداشته‌اند، اظهارداشت :«جمهوري اسلامي ايران علاقمند به توسعه مناسبات و همکاري‌ها با عمان در سطوح مختلف و در راستاي منافع متقابل دو ملت است.» رئيس جمهور با بيان اينکه ايران و عمان مسئوليت اصلي تأمين امنيت در منطقه تنگه هرمز را بر عهده دارند، گفت: «جمهوري اسلامي ايران همواره تلاش مي‌کند تا درياي عمان، خليج فارس و تنگه هرمز مسيري امن و مطمئن براي کشتيراني آزاد بين‌المللي باشد.»
اين در حالي است که امروز علي ربيعي سخنگوي دولت در نشست خبري خود با اشاره به سفر بن علوي به ايران به گمانه زني ها درباره نقش ميانجي گري اين کشور در منطقه پاسخ داد و گفت: «ما از اينکه کشورهايي بخواهند خير خواهانه ديدگاه هاي خود را با ما درباره مسائل منطقه مطرح کنند استقبال مي‌کنيم، ولي اين قبيل سفرها به منزله ميانجي‌گري نيست.»
سفر بن علوي بي شك دستمايه ميانجي گرانه خواهد داشت و به نظر مي رسد وزير خارجه عمان به مصداق اگر ديوانه اي سنگي در چاه اندازد و صد عاقل نمي توانند آن را درآورند به دنبال وساطت بين ايران و انگليس است تا موضوع نفتكش ها هرچه زودتر فيصله يابد.حال بايد ديد يوسف، سنگي كه انگليسي‌ها به چاه انداختند را در مي‌آورد يا خير.
براي بررسي تبعات و پيامدهاي سفر وزير خارجه عمان به کشورمان با چند تن از کارشناسان حوزه هاي سياسي و بين الملل گفتوگو کرده ايم که در ادامه مي خوانيد.
*احتمال ميانجي‌گري عمان ميان ايران و عربستان
در ادامه پيرمحمد ملازهي کارشناس مسائل منطقه به گمانه زني درباره سفر وزير امور خارجه عمان به ايران پرداخت و در نظري مخالف با سخنگوي دولت، به «رسالت» گفت: «عمان جزء کشورهاي عربي است که به‌رغم عضويت در شوراي همکاري خليج فارس، مناسبات خوبي با ايران دارد. به نظر مي‌رسد ديدار وزير امور خارجه عمان با همتاي ايراني‌اش در سه زمينه صورت پذيرد. نخست در ارتباط با ايران و عربستان سعودي؛ با توجه به تنشي که در منطقه خليج فارس و تنگه هرمز به وجود آمده عربستان احساس خطر کرده تا درگير مسئله و جنگ نظامي نشود. بنابراين تصورم آن است که بن‌علوي شايد بتواند بين ايران و عربستان سعودي نوعي ميانجي‌گري کند.»
*تنش‌ها ميان ايران و انگليس شايد با راه‌حل سياسي حل شود
اين کارشناس مسائل شبه‌قاره تصريح کرد: «با توجه به تنشي که ميان ايران و انگليس درباره توقف نفتكش‌هاي دو طرف به وجود آمده، فضا تا حد زيادي متشنج شده و اين موضوع در حالي اتفاق افتاده که نه ايران و نه انگليس به دنبال برخورد نظامي نيستند. در اين فضا شايد عمان تصور کرده که فضا براي ميانجي‌گري بين ايران و انگليس مساعد است و مي‌تواند اين تنش‌ها را با راه‌حل سياسي حل کند و در ادامه کشتي‌هاي انگليسي و ايراني آزاد شوند.»
ملازهي بابيان اينکه در ديدار وزراي خارجه ايران و عمان حتما به مسئله آمريکا هم اشاره شده است، افزود: «باتوجه به تجربه قبلي عمان حول ميانجي‌گري ميان ايران و آمريکا به نظر مي‌رسد تا اين كشور از اين فرصت استفاده کند و مجدد شانس خود را براي کاهش تنش‌ها آزمايش کند.»
*احساس خطر از ايجاد نيروي اروپايي در تنگه هرمز
او در پاسخ به اين سؤال که تا چه اندازه صحبت‌هاي بن‌علوي در کاهش تنش‌ها بر ايران تأثيرگذار خواهد بود، گفت: «مسئله پيچيده است بنابراين نمي‌توان گفت بن‌علوي تمام جوانب را در جهت مطلوب پيش خواهد برد، زيرا موضوعات پيچيده‌اي وجود دارد. در حال حاضر خطر به وجود آمدن نيروي اروپايي در تنگه هرمز احساس مي‌شود. به‌هرحال وضعيت خاص است و همه اين موضوعات بستگي به شرايط منطقه و مناسبات ايران و کشورها با يکديگر دارد.»
*ميانجي‌گري عمان بين ايران با غرب نياز به ارزيابي دقيق دارد
در ادامه رامين مهمانپرست سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه در مورد هدف سفر يوسف بن علوي وزير امور خارجه عمان به ايران در نظري موافق با ملازهي به «رسالت» گفت: «عمان يکي از کشورهاي مهم همسايه ايران است که همواره روابط مسالمت‌آميزي با ما داشته و نقشي که عمان در منطقه بازي کرده موجب شده اين کشور از ورود به جرياناتِ مخالفِ منافع ايران و همراه شدن با برخي از کشورهاي تندرو منطقه دور بماند و تصوير نسبتاً مثبتي از خود در صحنه‌هاي مختلف بر جاي بگذارد. همان‌طور که عماني‌ها هميشه خودشان را به خاطر مسائلي که در گذشته داشته‌اند مديون ايران مي‌دانند.»
مهمانپرست در مورد سفر بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل به عمان تصريح کرد: «نزديکي کشورهاي عرب حوزه خليج‌فارس به رژيم صهيونيستي به صورت توطئه‌اي طراحي‌شده است که تلاش مي‌کند تا اين‌گونه رفتارها را عادي‌سازي و پاي رژيم صهيونيستي را به کشورهاي منطقه باز کنند.»
او در ادامه گفت: «شايد اگر عربستان سعودي و برخي از کشورهاي منطقه پيشگام رابطه با اسرائيل نمي‌شدند قبح اين مسئله به‌راحتي شکسته نمي‌شد. به هر صورت موضع جمهوري اسلامي ايران تائيد هيچ‌کدام از اين روابط نيست و معتقديم که اين روند مي‌تواند باعث ضربه به منافع جهان اسلام شود و دولتمردانِ کشورهاي منطقه بايد از توطئه طراحي‌شده صهيونيستي خودداري کنند.»
سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه با اشاره به نقش ميانجي‌گري عمان در گذشته گفت: «عمان در مورد پيشنهاد مذاکره هسته‌اي در زمان دولت دهم هم نقش ميانجي را بازي کرد. وقتي دولتي مي‌خواهد نقش ميانجي را بين دو طرف بازي کند سعي دارد که ديدگاه‌هاي دو طرف را به هم نزديک کند و در رفت‌وآمدها و انتقال پيام‌ها خواسته‌هاي دو طرف را مدنظر قرار دهد اما اينکه چقدر عمان در ميانجي‌گري خود بين ايران با غرب و آمريکا موفق بوده يا به نفع و ضرر ايران عملکرده است نياز به ارزيابي دقيق دارد.»
*ميانجي‌گري بين ايران و آمريکا معنايي ندارد
در ادامه حسن عابديني کارشناس و تحليلگر مسائل سياسي نيز به نقش سابق عمان به عنوان کشور ميانجي در منطقه اشاره کرد و به «رسالت» گفت: «رفت‌وآمدهاي ديپلماتيک بين کشورهاي همسايه که در يک منطقه قرار دارند، به‌صورت مستمر صورت مي‌گيرد. عمان طي ساليان گذشته به دليل مواضع تا حدودي منصفانه که بين کشورهاي شوراي همکاري خليج‌فارس در قبال ايران صورت گرفته، مورداحترام است و پيشتر هم در سال ۱۳۹۰ حامل پيامي براي ميانجي‌گري ميان ايران و آمريکا بود. اما شرايط فعلي بسيار متفاوت است. تجربه بزرگ مذاکرات چندين ساله با آمريکا خروج يکجانبِه و غيرقانوني آمريکا از برجام را در پي داشت و نشان داد اين کشور به هيچ‌يک از توافقات بين‌المللي پايبند نيست زيرابه قطعنامه ۲۲۳۱ هم پشت پا زد.»
عابديني بيان کرد: «در اين شرايط رايزني و ميانجي‌گري بين ايران و آمريکا معنايي ندارد و ايران به‌صراحت پيش‌ازاين به هايکو ماس، وزيرخارجه آلمان، دولت قطر و شينزو آبه اعلام کرده بود که پيامي از آمريکا دريافت نمي‌کند و پيامي هم نمي‌فرستد.»
اين تحليلگر مسائل سياسي بيان کرد: «اين احتمال مي‌رود که آقاي بن علوي به دليل نزديکي و قرابتي که عمان با انگليس دارد، براي حل‌وفصل موضوع نفتكش توقيف‌شده انگليس به ايران آمده باشد که البته اين مسئله هم نيازي به ميانجي ندارد. ايران به‌صراحت اعلام کرده اقدام بريتانيا در توقيف نفتكش ايراني خلاف عرف بين‌الملل و قانون است و لندن پيروي بي‌چون و چرا از واشنگتن کرده است.»
عابديني تصريح کرد: «سه کشور انگليس، آلمان و فرانسه بعد از خروج آمريکا از برجام به‌صراحت اعلام کردند که آماده هستند فشارهاي تحريمي ناشي از خروج آمريکا را جبران کنند. در اين راستا ايران اعلام کرد سازوکار مالي ميان ايران و اروپا بايد شروع به کار کند و نفت از ايران خريداري و ساير تحريم‌ها در چارچوب برجام از کشور رفع شود. بنابراين از اين منظر اقدام انگليس هم ضد برجام است و نشان مي‌دهد تعلل اروپايي‌ها ايران را وادار مي‌کند کاهش تعهدات برجامي را پيگيري کند. درنتيجه ايران نيازي به فرستادن دلال و ميانجي ندارد.»
وي با اشاره به‌احتمال توجيه عمان در قبال ايجاد ارتباط با رژيم صهيونيستي گفت: «عمان طي يک‌سال گذشته دو حرکت ناشايست را انجام داد که قابل توجيهِ براي امت اسلامي نيست. پادشاه اين کشور نخست‌وزير رژيم صهيونيستي را در آبان ماه سال گذشته به حضور پذيرفت و از معامله قرن حمايت کرد. مواضع ايران درباره فلسطين کاملا مشخص است و کشورهايي که مواضع متفاوت از ايران درباره فلسطين دارند، مي‌دانند ايران درباره اين موضوع چانه‌زني نمي‌کند زيرا فلسطين قبله اول مسلمانان است و سرنوشت مردم فلسطين موضوع بشري است و اقدام جنايتکارانه در آنجا صورت مي‌گيرد و اين مسئله قابل مذاکره نيست.»
*امنيت خليج فارس محور گفت‌وگوي مقامات ايران و عمان
سيدرضا صدرالحسيني، کارشناس مسائل غرب آسيا نيز در گفتوگو با «رسالت» در رابطه با سفر وزير امورخارجه عمان به ايران و ديدار با محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه کشورمان گفت: «عمان در سال‌هاي دفاع مقدس جزو کشورهايي نبود که به عنوان عضو شوراي خليج فارس عليه ايران اقدامي را انجام داده باشد. باتوجه به ارتباطات طرفين که به سال‌هاي دور مي‌رسد گسترش و تعميق روابط جزو خواسته‌هاي دو کشور محسوب مي شود از اين جهت سفر مقامات به کشورهاي يکديگر در طول دهه‌هاي قبل حاکي از اين است که اين روابط رو به گسترش است.»
اين کارشناس مسائل غرب آسيا اظهار داشت: « يوسف بن علوي به عنوان وزير امور خارجه و يکي از افراد با نفوذ کشور عمان علاقه ويژه اي به جمهوري اسلامي ايران دارد و طي سفرهاي خويش درباره موضوعات في مابين تمام تلاش‌هاي خود را معطوف داشته تا به دو کشور به اهداف مشترک خود نزديک شوند.»
صدرالحسيني با اشاره به موضوع امنيت خليج فارس به عنوان يکي از محورهاي گفت‌وگوي وزراي خارجه ايران و عمان، خاطرنشان کرد: «مسئله ناامني در خليج فارس و افزايش امنيت براي دو کشور بسيار با اهميت است. در طول دو سال گذشته وزير امور خارجه عمان بيش از پنج مرتبه به ايران سفر کرده است در اين سفر نيز بن علوي با توجه به علاقه دو کشور به گسترش و تعميق روابط تلاش کرد در مورد امنيت خليج فارس و گسترش فعاليت کشتيراني امن در منطقه و در خصوص مسائل اقتصادي با مقامات ايراني صحبت کند.»
او با اشاره به کشتي توقيف شده انگليسي‌ها در آب‌هاي خليج فارس اظهار داشت: «به نظر سفر بن علوي با محور وساطت براي آزادسازي کشتي توقيف شده انگليسي بوده است البته هيچ کدام از مقامات تهران و مسقط در اين مورد اظهار نظري نکرده‌اند اما از آنجا که کشور عمان و شخص آقاي بن علوي از روابط بسياري خوبي با دولت سلطنتي انگليس برخوردار است اين نظر تقويت مي‌شود.»
اين کارشناس مسائل غرب آسيا بابيان اينکه مقامات ايراني در همه مذاکرات چندجانبه خود به موضوع تروريست اقتصادي ظالمانه آمريکا اشاره کرده‌اند، گفت: «اين موضوع نيز در اين سفر موردتوجه ويژه قرارگرفته است اما واقعيت امر اين است که اقدام ظالمانه آمريکا مي‌تواند به‌عنوان يک‌رويه ضد انساني در سازمان‌هاي بين‌المللي موردتوجه حقوق‌دانان قرار بگيرد. با توجه به اينکه آمريکا موضوع تحريم کشورها را به‌عنوان يک بيماري دائمي و علاج نشده در خود جاي‌داده است، کشورهاي تحريم شده مي‌توانند سازماني مستقل را براي مقابله با اين اقدام ضد انساني آمريکا انجام دهند که قطعاً مقامات سياسي کشورمان در اين مورد مذاکراتي با طرف عماني داشته‌اند.»
با توجه به سفر يوسف بن علوي به ايران و ديدار با مقامات کشورمان، گمانه زني به سمت و سوي ميانجي گري عمان در منطقه رفته ؛ اين در حالي است که عمان در يک سال اخير اشتباهاتي همچون ديدار با نخست وزير رژيم صهيونيستي و پذيرش معاله قرن را در کارنامه خود دارد. هرچند که اين کشور در طول ساليان دراز سعي بر حفظ روابط حسنه خود با ايران داشته است اما نبايد اين قبيل ديدارها موجب غفلت مسئولان جمهوري اسلامي شود و نبايد فراموش کرد مسئله اي همچون توقيف نفتکش انگليسي توسط ايران بر اساس قوانين بين الملل است که نياز به ميانجي ندارد.
امنيت خليج فارس , انگليس , ايران , عمان , محمدجواد ظريف
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.