سپتیک تانک دستگاهی است که برای تصفیه فاضلاب واحدهای مسکونی با استفاده از فرآیندهای بیولوژیکی، شناورسازی و ته نشینی قبل از ورود به چاه فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد تا فاضلاب بهداشتی یا انسانی موجب گرفتگی چاه فاضلاب نشود. پساب فاضلاب تولید شده در مجتمع‌های اداری، تجاری، مسکونی، صنعتی، اداری و غیره به حدی زیاد است که باکتری‌های غیرهوازی موجود در چاه زمان کافی برای واکنش شیمیایی و تبدیل فاضلاب‌های جامد به مایع را ندارند و از این دستگاه کمک می‌گیرند‌.‌ در سال‌های پیش به صورت گسترده این دستگاه را در هتل‌ها، کارخانجات، واحدها و مجتمع‌های مسکونی، رستوران‌ها و غیره استفاده می‌کردند، اما به مرور زمان به دلایل مختلفی در بعضی از مناطق استفاده از سپتیک و چربی گیر منسوخ شد. در واقع سپتیک تانک به عنوان پرکاربردترین و همچنین ساده ترین سیستم تصفیه فاضلاب شناخته می‌شود‌. در این مقاله قصد داریم درباره کاربردها، مزابا و معایت سپتیک تانک صحبت کنیم.

سپتیک تانک چیست و از چه اجزایی تشکیل شده است؟

سپتیک تانک (septic tank) دستگاهی است که در آن مواد آلی، لجن‌ها و فضولات موجود در  فاضلاب انسانی و بهداشتی توسط باکتری‌های بی‌هوازی تجزیه می‌شوند‌. سپتیک اصطلاحی است که به تجزیه بی‌هوازی باکتریایی در محیط تانک فاضلاب اشاره دارد. همانطور که در مقدمه نیز اشاره کردیم با رشد زیاد جمعیت و افزایش فاضلاب انسانی در مجتمع‌های مسکونی، اداری، هتل‌ها، رستوران‌ها، باشگاه‌ها، مجتمع‌های تفریحی، کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و غیره میزان تولید فاضلاب نیز افزایش یافته است.

این دستگاه با گرفتن فاضلاب جامد خارج شده از ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری، ورزشی، تفریحی و غیره و به طور کلی تمام بخش‌هایی که دارای فاضلاب BOD5 زیر ۲۵۰ هستند، فضا و محیطی را مهیا می‌کند که ساختار مواد جامد موجود در فاضلاب منحل و تجزیه شود. انواع مختلف سپتیک تانک از کور شدن سوراخ‌های چاه فاضلاب جذبی جلوگیری می‌کند و اجازه نمی‌دهد که فاضلاب میکروبی قبل از تجزیه شدن توسط باکتری‌های غیرهوازی وارد آب‌های زیر زمینی شود. میزان آلودگی فاضلاب‌ها با استفاده از این سیستم به میزان ۶۰ درصد کاهش می‌یابد.

زمانی که مواد جامد موجود در فاضلاب در حال تجزیه شدن توسط باکتری‌های بی‌هوازی هستند، به دلیل واکنش‌های شیمیایی گازهای دی‌اکسید سولفور و متات تولید می‌شود. این گازها بوی تعفن و آزار‌دهنده‌ای را ایجاد می‌کنند. با به کارگیری این سیستم تصفیه فاضلاب دیگر نیازی به رسوب‌زدایی نیست. تمام اجزای تشکیل دهنده این سیستم را در زیر زمین قرار می‌دهند. اجزای اصلی این سیستم عبارتند از:

• سیستم ورودی فاضلاب به داخل سیستم

یکی از اجزای اصلی دستگاه سپتیک تانک سیستم ورودی فاضلاب به داخل پخش اول مخزن آن است که از بافل ورودی و یک لوله پلی اتیلنی تک جداره یا دوجداره تشکیل شده است. نصب این بخش‌ها به صورت سه راهی انجام می‌شود.

• بخش اول مخزن سیستم

حدود ۶۶ درصد از حجم این دستگاه به بخش اول مخزن آن اختصاص یافته است. درصد زیادی از مواد جامد موجود در فاضلاب در کف این مخزن رسوب می‌کنند.

• دیوار جداکننده

وجود بافت میانی یا دیوار جداکننده در دستگاه از ورود چربی، لجن و روغن به بخش دوم آن یعنی مخزن زلال‌سازی جلوگیری می‌کند. به دیوارهای جداکننده بافل، دیوایدر وسط و بفل میانی نیز گفته می‌شود.

• مخزن ثانویه یا زلال‌ سازی

تقریبا ۳۳ درصد از حجم سپتیک تانک به مخزن زلال سازی تعلق دارد.فاضلابی که در این بخش ذخیره می‌شود عاری از مواد شناور و قابل ته نشین است‌. لاشه میکروارگانسیم‌ها بیشترین بخش رسوبات را در این بخش تشکیل می‌دهند.

• لوله مخصوص خروج بیوگازها

یکی دیگر از اجزای مهم این دستگاه لوله خروج بیوگازها می‌باشد. گازهای ناشی از فرآیند تجزیه مواد جامد فاضلاب توسط باکتری‌های بی‌هوازی که حجم بیشتری از آن را گاز متان تشکیل داده است، از این لوله خارج می‌شود. به لوله خروج بیوگازها لوله ونت هوا هم گفته می‌شود. قطر این لوله معمولا ۶۳ میلی‌متر است.

• سیستم خروجی فاضلاب

سیستم خروجی فاضلاب در دستگاه septic tank لوله‌ای به شکل زانو است. این زانو اجازه خروج چربی به درون چاه جذبی فاضلاب را نمی‌دهد. در واقع عملکرد این سیستم شبیه به سیفون است و فاضلاب از قسمت پایینی دستگاه تخلیه می‌شودگ اتصالات خروجی معمولا به شکل فلنج و رینگ به فروش می‌رسند‌‌. قطر لوله خروجی فاضلاب همیشه از لوله ورودی کمتر است‌.

• سیستم سیفون سپتیک تانک

این بخش از دستگاه از یک سیفون در بخش خروجی برای پیشگیری از خارج شدن چربی از و ورود آن به چاه جذبی و یک سیفون در بخش ورودی برای پیشگیری از انتشار بوی فاضلاب در زمان استفاده نکردن از آن تشکیل شده است.

دستگاه سپتیک تانک در چه مواردی کاربرد دارد؟

ویژگی‌های منحصر به فرد سپتیک تانک باعث شده است که این دستگاه در بخش‌های متنوعی مانند مصارف خانگی، صنعتی و بهداشتی کاربرد گسترده‌ای داشته باشد. بعضی از کاربردهای آن شامل موارد زیر است. با توجه به قوانین سازمان حفاظت از محیط زیست و شهرداری، مجتمع‌های مسکونی، واحدهای تجاری و ساختمان‌های اداری، رستوران‌ها، هتل‌ها، مراکز خرید، ترمینال‌ها، فرودگاه‌ها، مجتمع‌های بین راهی، کارخانجات، مراکز درمانی،  مراکز تفریحی و ورزشی و غیره عملیات پیش تصفیه و تصفیه مقدماتی فاضلاب بهداشتی خود را با استفاده از این دستگاه انجام می‌دهند. ذراتی مانند روغن‌ها و چربی‌های موجود در فاضلاب سالن‌های غذاخوری هتل‌ها، رستوران‌ها و غیره با استفاده از این دستگاه حذف می‌شوند‌. حذف این ذرات با هدف جلوگیری از گرفتگی لوله‌ها و همچنین جلوگیری از پرشدن چاه جذبی انجام می‌شود. تجمع ذرات درشت چربی در فاضلاب گرفتگی لوله‌ها را به دنبال خواهد داشت. از کاربردهای دیگر سپتیک‌های تانک می‌توان به پمپاژ و متعادل کردن فاضلاب در داخل سیستم‌های تصفیه فاضلاب اشاره کرد.

برای بالا بردن کارایی سپتیک تانک چه باید کرد؟

پس از نصب این دستگاه باید برای افزایش راندمان و کارایی آن به چند نکته مهم توجه کرده و حتما آن‌ها را به خوبی رعایت کنید. نکته اول این است که برای خروج گازهایی با بوی نامطبوع  از لوله ونت استفاده کنید تا این گازها از بالاترین بخش ساختمان به بیرون هدایت شوند. عدم استفاده از این لوله امکان انفجار دستگاه را به شدت افزایش می‌دهد. نکته دومی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که پسابی که از این دستگاه تصفیه کننده فاضلاب خارج می‌شود، برای آبیاری زمین‌های کشاورزی و فضاهای سبز مناسب نیست‌ فقط در صورت استفاده از شبکه زهکشی در زیر زمین می‌توان  پساب خروجی را برای آبیاری درختان مورد استفاده قرار داد‌. در بیشتر کشورهای اروپایی از همین روش برای آبیاری درختان استفاده می‌کنند. هرگز اجازه ندهید که در داخل دستگاه تصفیه کننده فاضلاب آب باران و مواد شوینده حاوی آنتی‌باکتریال ریخته شود زیرا این مواد باکتری‌های بی‌هوازی را از بین می‌برد و روند تجزیه مواد جامد داخل فاضلاب را با مشکل مواجه می‌کند.

دستگاه سپتیک تانک چه مزایایی دارد؟

• دارای ایزولاسیون بسیار کامل بدون ایجاد هیچ بوی نامطبوعی
• عدم نشت آب از دستگاه و آلوده نشدن محیط
• دارای دریچه‌های بازدید برای تخلیه لجن و سهولت بهره‌برداری
• امکان دفن دستگاه در زیر زمین برای انتقال فاضلاب و جلوگیری از اشغال فضا
• دارای مقاومت بسیار بالا در برابر مواد شیمیایی و خوردگی
• مقاومت بالا در برابر اشعه ماوراء بنفش با وجود مواد Anti uv
• کمک به کاهش چشمگیر میزان مصرف انرژی
• قابل تولید در ابعاد و رنگ‌های مختلف
• دارای وزنی سبک برای جا به جایی راحت
• بالا بودن سرعت ساخت، نصب و راه‌اندازی سپتیک تانک
• قابل نصب در زمین‌هایی با قدرت جذب خیلی پایین
• دارای قیمت بسیار مناسب و مقرون به صرفه
• نبود تجهیزات الکترومکانیکال در ساختار دستگاه و عدم نیاز به اپراتور برای نگهداری و تعمیرات مستمر
• امکان جا به جایی دستگاه به مکانی دیگر بعد از چند سال
• کاهش مصرف مواد شیمیایی و انرژی برای تصفیه‌سازی فاضلاب
• فراهم کردن خوراک جهت استفاده سیستم‌های بیولوژیک
• امکان تصفیه فاضلاب در مکان‌های بسیار دور و بدون امکانات
• کمک به بازگشت آب‌های زیر زمینی به محیط زیست
• قابلیت نصب در اعماق مختلف زمین
• مقاومت بسیار بالا در مقابل زلزله
• امکان تصفیه پساب فاضلاب در واحدهای کوچک

دستگاه چربی‌ گیر چیست و چه کاربردی دارد؟

چربی گیر یا Grease trap که با نام دگریسر هم شناخته می‌شود، دستگاهی است که برای تصفیه فاضلاب چرب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه را در لوله خروجی فاضلاب مراکزی مانند رستوران‌ها، کارخانجات، هتل‌ها و غیره نصب می‌کنند. فاضلاب تولید شده توسط این مراکز همواره چرب است و استفاده از این دستگاه راهی بسیار مناسب برای جلوگیری از ورود و تجمع چربی‌ها در مجرای ورودی لوله‌های فاضلاب است.  این دستگاه دارای دو مخزن می‌باشد و محل قرارگیری آن قبل از سپتیک تانک است.ذرات سنگین موجود در فاضلاب پس از وارد شدن به مخزن اول چربی گیر ته نشین می‌شود و چربی و روغن موجود در آن به دلیل سبکی وزن روی آب فاضلاب قرار می‌گیرد. این دستگاه به تخلیه نیاز دارد و سیفون موجود در مخزن از خروج چربی‌ها جلوگیری می‌کند. در مخزن دوم نیز مجددا از خروج چربی‌ها و روغن‌های موجود در فاضلاب جلوگیری خواهد شد. به این ترتیب تمام چربی‌های موجود در فاضلاب از بین می‌رود. مزایای دستگاه چربی گیر فاضلاب عبارتند از: نصب راحت و سریع، امکان نصب دستگاه در زیر زمین، پایین بودن وزن، قابلیت جا به جایی و حمل آسان، عدم ایجاد بوی نامطبوع به دلیل وجود زوار EPDM، مقاومت زیاد در مقابل خوردگی در صورت تماس با مواد شیمیایی و پساب‌های اسیدی موجود دد فاضلاب، تطبیق با استاندارد محیط زیست، دارای انواعی از جنس فایبرگلاس و پلی اتیلن، حمل و نقل آسان، طول عمر و دوام بالا، نگهداری راحت، مناسب بودن هزینه‌های بهره‌برداری.

چرا سپتیک تانک و چربی‌گیر در حال منسوخ شدن هستند؟

 وجود برخی معایب در دستگاه‌های سپتیک تانک و چربی گیر باعث شده است که در برخی از مناطق استفاده از آن‌ها منسوخ شود‌. یک دستگاه تصفیه فاضلاب خوب و باکیفیت باید بتواند به میزان ۹۰ درصد از آلودگی‌های داخل فاضلاب را به خوبی تجزیه کند. فاضلاب تصفیه شده‌ای که همه آلاینده‌های موجود در آن از بین رفته باشد برای مصرف در آبیاری فضای سبز و مزارع کشاورزی بسیار مناسب است و به محیط زیست هیچ آسیبی وارد نمی‌کند. با توجه به وجود بحران کم آبی در کشور تصفیه فاضلاب در کاهش مصرف آب نقش بسزایی دارد.  این در حالیست که سیستم سپتیک فقط قادر است ۳۰ الی ۴۰ درصد از آلاینده‌های موجود در فاضلاب را از بین ببرد و به همین دلیل نمی‌تواند به کاهش آسیب‌هایی که فاضلاب به محیط زیست وارد می‌کند، کمک کند. از دستگاه‌های سپتیک تانک و چربی گیر فقط در مکان‌هایی استفاده می‌شود که احداث تصفیه خانه فاضلاب و استفاده از پکیج تصفیه امکان‌پذیر نمی‌باشد. کاهش شدید راندمان تصفیه به دلیل ورود مواد ضدعفونی کننده، تولید زیاد لجن و ضرورت تخلیه لجن‌ها هر دو سال یکبار، امکان سرریز شدن دستگاه، انتقال مواد شیمیایی و سمی با تخلیه چاه فاضلاب، انتقال پاتوژن باکتریایی و ویروس‌ها به منابع آب زیرزمینی، محدود بودن محیط برای نصب از معایب دیگر این دو دستگاه به شمار می‌رود. برای استفاده از پساب تصفیه شده پس از خروج از سپتیک تانک باید حتما از تصفیه تکمیلی فاضلاب استفاده شود. با وجود تمام معایبی که برای دستگاه سپتیک تانک نام بردیم، هنوز هم در بعضی از مناطق و مکان‌ها به دلیل گران بودن قیمت پکیج تصفیه فاضلاب و عدم وجود شرایط محیطی مناسب برای نصب پکیج، بهترین و مناسب‌ترین گزینه برای تصفیه آلاینده‌های موجود در فاضلاب septic tank است.

خرید سپتیک تانک از سایت شرکت تمدن تصفیه ایرانیان

دستگاه‌های سپتیک تانک از نظر جنس به سه گروه پلی اتیلنی، فایبرگلاس و بتنی تقسیم می‌شوند. عملکرد هر دستگاه کاملا مشابه است و فقط از لحاظ جنس سازه با یکدیگر فرق دارند. برای خرید انواع مختلف سپتیک تانک و چربی گیر با قیمت بسیار مناسب و کیفیت بالا می‌توانید به سایت شرکت تمدن تصفیه ایرانیان با آدرس اینترنتی http://tamadon-tasfie.com مراجعه کنید. تمدن تصفیه ایرانیان به عنوان یک شرکت خصوصی سهامی خاص با دو دهه سابقه درخشان در تولید و عرضه تجهیزات مربوط به صنعت آب و فاضلاب و فعالیت‌های مرتبط با حفظ سلامت محیط زیست یکی از بهترین و معتبرترین شرکت‌های کشور است. خدمات و فعالیت‌های ارائه شده توسط این شرکت شامل سپتیک تانک، چربی گیر، نصب سیستم تله متری، سیستم آنلاین مانیتورینگ فاضلاب خارج شده از تصفیه‌خانه‌ها، تصفیه آب با استفاده از روش اسمز معکوس، پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی، پکیج تصفیه فاضلاب انسانی و بهداشتی، فیلتراسیون شنی و کربنی، واردات سیستم‌های آنلاین پایش تصفیه خانه فاضلاب و غیره می‌باشد. تمدن تصفیه ایرانیان همواره سعی دارد که با استفاده از دانش فنی روز دنیا و با تکیه بر تجربه‌های خود پروژه‌های مهم زیست محیطی را به بهترین نحو ممکن اجرا کند.