قدرت منطقه‌ای با احیای روابط کشورها
حانیه مسجودی
مسئله این گزارش ارتباط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای دنیا به‌ویژه عربستان سعودی است. کشوری مسلمان که همسایه ایران است و طی سال‌های اخیر بنا بر دلایل متعدد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم ارتباط خود را با ایران قطع کرده است.
کشور عربستان به دلیل ساختار خاص اجتماعی و فرهنگی خود از دیگر کشورهای خاورمیانه و حتی کشورهای همسایه آن در حوزه جنوبی خلیج‌فارس متمایز است. ایران و عربستان همواره به‌عنوان دو کشور و دو قدرت تأثیرگذار جهان اسلام در منطقه خاورمیانه و خلیج‌فارس مطرح بوده‌اند. این کشور با دارا بودن منابع نفتی فراوان که به این کشور قابلیت‌های زیادی داده، توانسته است نقش خود را در این منطقه نمایان سازد. جایگاه و تأثیرگذاری این کشور در منظومه کشورهای عرب عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و جایگاه این کشور در جهان اسلام و اقتصاد جهانی، به‌ویژه در تأمین درصد بالایی از انرژی جهان صنعتی قابل‌تشخیص است.
همچنین حساسیت عربستان نسبت به افزایش نقش ایران و شیعیان در عراق از این زاویه اهمیت می‌یابد. مسئله بحرین نیز یکی دیگر از مسائلی است که دو کشور با آن درگیر هستند، که اگرچه بر کسی پوشیده نیست که عربستان در این کشور مداخله نظامی نمود، اما راه برای گفت‌وگوهای دو طرف همچنان باز است.
وزیرخارجه عربستان: دور جدید مذاکرات با ایران برنامه‌ریزی نشده ولی ما آماده برگزاری آن هستیم
در همین راستا ایران و عربستان طی یک سال اخیر گفت‌وگو و مذاکرات را برای برقراری ارتباط مجدد از سر گرفتند و چندی پیش مقامات رسمی دو کشور از روند مذاکرات ابراز رضایت کردند. اخیرا نیز فیصل بن فرحان بن عبدالله، وزیر خارجه عربستان سعودی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی فرانس ۲۴ انگلیسی از دست نیافتن
نتیجه ملموس در مذاکرات با ایران و تحولات لبنان و یمن سخن گفت.
او اعلام کرد: تاکنون به نتیجه ملموسی در مذاکرات با ایران نرسیده‌ایم، اما پیشرفت کافی که به ما اجازه حرکت به جلو را بدهد، داشته‌ایم.
فیصل بن فرحان در پاسخ به اینکه آیا بازگشایی کنسولگری‌های دو کشور روی میز صلح قرار دارد، افزود: قطعا ما آماده‌ایم که تمامی پیشنهادها و مسائل را اگر جدی و در جهت نتیجه ملموس باشد بررسی کنیم. موضوع بازگشایی کنسولگری‌ها می‌تواند روی دهد، اما هنوز هیچ تصمیمی در این رابطه گرفته نشده است.
وزیر خارجه عربستان گفت: مذاکرات تاکنون طبیعتی شفاف و صریح داشته، اما نتیجه‌ای به همراه نداشته است. خود را متعهد به مذاکراتی جدی با ایران در حیطه‌هایی که ما و دیگر کشورهای منطقه درباره آن‌ها نگرانی دارند، می‌دانیم. این به ما اجازه می‌دهد تا به روابطی عادی با همسایه خود ایران برسیم.
او افزود: به نظرم نوعی توافق در منافع مشاهده می‌شود، اما این موضوع به برطرف کردن نگرانی‌هایی که ما داریم، بستگی دارد. تاکنون به نتیجه ملموسی در این مذاکرات نرسیده‌ایم، اما پیشرفت کافی که به ما اجازه حرکت به جلو را بدهد، داشته‌ایم.
مجری فرانس ۲۴ از وی پرسید که آیا این به معنای آن است که شاهد دور جدیدی از مذاکرات به‌زودی خواهیم بود که او پاسخ داد: امیدواریم، این موضوع برنامه‌ریزی نشده است، اما ما آماده برگزاری آن هستیم. در عراق یا جای دیگر، این موضوع بررسی نشده است.
وی درباره ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب گفت: ما شک و شبهه‌های زیادی در این خصوص داریم. سطح غنی‌سازی که شاهد آن هستیم بسیار بیشتر از سطح موردنیاز برای یک برنامه اتمی صلح‌آمیز است. این کاملا نگران‌کننده است. ما امیدواریم که این گفت‌وگو‌ها برگزار شود و به روشی مثبت به جلو برود و امیدواریم که ایران به توافقی برسد که به ما و همسایگان آن این اطمینان را بدهد که برنامه اتمی آن تنها برای مقاصد غیرنظامی است، زیرا تهدید ناشی از یک برنامه اتمی تسلیحاتی موضوع مهمی برای ما در منطقه است. ما باید شاهد شفافیت درباره این برنامه اتمی همزمان با پیشرفت مذاکرات باشیم.
وی در پاسخ به اظهارات وزیر اطلاع‌رسانی لبنان مبنی بر پوچ بودن جنگ در یمن، افزود: ما از جانب عربستان سعودی و ائتلاف تحت رهبری خود از دولت مشروع در یمن حمایت کرده‌ایم. ما خواهان یافتن راهی برای پایان دادن به این منازعه هستیم. ما در اواخر ماه مارس طرحی را برای آتش‌بس جامع و راه‌حلی سیاسی مطرح کردیم. ما خود را بسیار متعهد به پایان دادن به این منازعه می‌دانیم.
فیصل بن فرحان با اتهام زنی به یمنی‌ها در نپذیرفتن آتش‌بس پیشنهادی ریاض، مدعی شد: پیشنهاد مذکور همچنان روی میز قرار دارد. به این پیشنهاد توجهی نشده است. حوثی‌ها همچنان به شلیک موشک‌های بالستیک و حملات پهپادی به عربستان ادامه می‌دهند. هیچ نشانه‌ای برای گفت‌وگو برای پایان دادن به منازعه نشان نمی‌دهند.
فیصل بن فرحان عقب‌نشینی نظامی عربستان از یمن را رد و بر حمایت از دولت فراری منصور هادی تأکید کرد. او همچنین محاصره چندین ساله مردم یمن و بستن بندرها و توقیف نفتکش‌ها را تکذیب کرد و مدعی شد: هیچ محاصره‌ای وجود ندارد و تمامی بندرها در یمن و ازجمله بندر الحدیده که تحت کنترل حوثی‌ها قرار دارد باز هستند و سوخت رسانی به این کشور ادامه دارد.
وزیر خارجه عربستان در پاسخ به اینکه به نظر می‌رسد جنگ یمن ازنظر سیاسی و نظامی به‌نوعی بن‌بست رسیده مدعی شد که ما تنها می‌توانیم راه آتش‌بس و گفت‌وگوی سیاسی را دنبال کنیم. این موضوعی است که به ما امید می‌دهد. پیشنهاد‌های جدی بر روی میز برای پایان دادن به درگیری قرار دارد. امیدواریم که حوثی‌ها منافع یمن را بر منافع خود مقدم بدارند. ما امیدواریم که این موضوع عملی شود.
اهمیت احیای روابط گم‌شده کشورهای منطقه غرب آسیا
با برشماری صحبت‌های وزیر امور خارجه عربستان و لزوم ازسرگیری روابط دو کشور، لازم است یادآور شویم که روابط ایران و عربستان هیچ‌گاه روی یک مدار نچرخیده است؛ اگرچه حتی در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی، نیز قرابت چندانی میان دو کشور وجود نداشت.
اما فرازوفرود دهه‌ها رابطه و بروز چندین بحران نشان داده است که تنش‌ها هرچند طولانی به اقتضای ضرورت‌های حاکم بر ژئوپلیتیک دو کشور فروکش می‌کنند. چنانکه پدیدار شدن نشانه‌های ازسرگیری گفت‌وگوهای دو کشور پس از چندین سال قطع رابطه ناشی از رقابت‌های منطقه‌ای ریاض و همراهی با فشار حداکثری دولت پیشین آمریکا علیه ایران، حکایت از آن دارد که این رابطه در مسیر بازگشت به روال طبیعی است.
از طرفی به نظر می‌رسد سیاست خاورمیانه‌ای دولت جدید آمریکا، بازگشت به سیاست خاورمیانه‌ای دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکاست که تلاش می‌کرد در چارچوب کلان‌راهبرد ثقل آسیایی، خروج مرحله‌ای از خاورمیانه را شکل دهد. راهبردی که ابتدای آن، نظم سازی تعاملی و تعادلی خواهد بود. بنابراین مهم است که عربستان و سایر کشورهای دنیا بدانند که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه روابط خود را بدون دلیل با کشورهای دنیا قطع نمی‌کند و تاکنون نیز این کار را نکرده است.
در حال حاضر مسئله حائز اهمیت برقراری روابط ازدست‌رفته کشورهای منطقه غرب آسیاست. روابطی که می‌تواند به بازوی قدرت این منطقه تبدیل و از تجاوزگری کشورهای سلطه‌طلب جلوگیری کند.
حانیه مسجودی , عربستان سعودی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.