در سال ۱۶۰۲ میلادی، کمپانی هند شرقی هلند (Dutch East India Company) مدارکی را در مکانی به نام Nieuwe Brug در کشور هلند عرضه کرد که علاقه‌مندان می‌توانستند با خرید آن، در سود فعالیت‌های آتی شرکت سهیم شوند. این اولین فروش سهام به شکل امروزی بود. چند سال بعد و در سال ۱۶۰۷ میلادی نیز یک مدل دیگر از همین مدارک (قراردادی متفاوت) در همین مکان عرضه شد. جالب است بدانید که این شرکت هلندی، یکی از پیشگامان تجارت بین اروپا و خاور دور بوده و به در امپریالیسم یا نظام سرمایه‌داری قرن هفدهم هلند نقش داشته است. در چند سال بعد، پایه‌های معاملاتی از مدل فیوچر (آتی) و فروش کوتاه مدت نیز در همین شهر آمستردام گذاشته شد. در سال ۱۶۵۳ میلادی (تقریبا نیم قرن بعد)، اولین بازار تبادل سهام دنیا در شهر آمستردام تاسیس شد. تا پیش از آن، سهام مشارکت در شرکت‌های مختلف در مکان‌های عمومی همانند قهوه خانه و بارها معامله می‌شد. کمپانی هند شرقی با ناوگان قدرتمندی از کشتی‌های خود، کالاهای پررونق را بین هند و چین و اروپا جابجا می‌کرد و یکی از پرسودترین کمپانی‌های روزگار خود بود.

قدیمی ترین بازارهای بورس دنیا

دو قرن بعد و در سال ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن تاسیس شد که تا سال ۱۸۲۵ میلادی، فعالیت آن منحصر به چند شرکت خاص بود و سهام کمی در آن عرضه می‌شد. در سال ۱۸۱۷ میلادی نیز اتفاقی بزرگی در دنیای خرید و فروش سهام اتفاق افتاد. در این سال، بورس نیویورک یا همان NYSE فعالیت خود را پر قدرت شروع کرد و توانست در مدل دو قرن، به یکی از بزرگترین مراکز خرید و فروش سهام تبدیل شود. جالب است بدانید که سال‌ها قبل از بورس نیویورک، بورس فیلادلفیا در حال فعالیت بود، اما از آنجاییکه فعالیت آن (همانند سال‌های ۱۸۰۱ تا ۱۸۲۵ میلادی برای بورس لندن) کاملا محدود بود، نتوانست نام و نشان خاصی را از خود به جای بگذارد. بدین ترتیب، بورس لندن و بورس نیویورک تبدیل به قطب سرمایه گذاری در اروپا و آمریکا شدند.

بورس نیویورک

در قرن اخیر، بورس‌های زیر به عنوان بزرگترین بازار خرید و فروش سهام در دینا شناخته می‌شوند:

1. بورس نیویورک
2. نزدک
3. بورس توکیو
4. گروه عرضه‌ی سهام لندن
5. یورونکست
6. بورس هنگ کنگ
7. بورس شانگهای
8. بورس تورنتو
9. بورس فرانکفورت
10. بورس استرالیا

ساختمان قدیم بورس لندن

روش های سرمایه گذاری سنتی

از چهار قرن گذشته تا کنون، خرید و فروش سهام یکی از روش‌های اصلی سرمایه‌گذاری بوده است. اگرچه خرید و نگهداری طلا نیز برای عموم امکان‌پذیر بود، اما به دلیل قیمت نسبتا ثابت این دارایی، نمی‌توان به آن سرمایه‌گذاری گفت، بلکه نوعی حفظ سرمایه به شمار می‌رود. تا چند دهه‌ی گذشته، خرید مسکن نیز نوعی حفظ سرمایه به شمار می‌آمد. اما با توجه به عرضه و تقاضای کنونی، معامله ملک نیز تبدیل به یکی از روش‌های سرمایه گذاری شده است. علاوه بر طلا و مسکن و بعد از بالا رفتن تبادلات اقتصادی بین کشورها، خرید و فروش ارز بین مردم کشورهای مختلف و عموما همجوار، رایج گردید. اتحادیه‌ی اروپا برای راحت کردن کار مردم در این قاره، تصمیم گرفت تا پول‌های محلی را حذف کرده و با یک ارز واحد به نام یورو فعالیت کند. بدین ترتیب، بازار عرضه و تقاضای محلی را از بین و به جای آن، یک پول واحد و پرقدرت را در سطح جهان معرفی کرد.

تغییر روش های سرمایه گذاری در چند دهه اخیر

گسترش اینترنت و افزایش ضریب نفوذ آن در بین مردم (دسترسی بیشتر مردم)، باعث شد تا اتفاقات کم سابقه‌ای در دنیا رخ دهد. تا پیش از آن، هر کس نیاز به خرید سهام یک شرکت خاص داشت، باید به صورت فیزیکی در مراکز عرضه‌ی آن حضور می‌یافت و آن را می‌خرید. اما اینترنت و ایجاد زیرساخت‌های معاملاتی کمک کرد تا شما همین الان بتوانید یک سهام خاص در کشور آلمان یا آمریکا را فقط با چند کلیک خریداری کنید (البته ناگفته نماند که به دلیل تحریم‌های بانکی، ایرانیان نمی‌توانند مستقیما وارد این بازار شوند). افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف و ایجاد امکان دسترسی تمام مردم دنیا به بورس‌ها و سهام‌های بین‌المللی باعث ایجاد مدل‌های جدیدتری از سرمایه‌گذاری و یا تکمیل روش‌های قبلی گردید.

از آنجاییکه همه نمی‌توانند سهام یک شرکت خاص (مثلا اپل) را خریداری کنند (به دلیل عرضه محدود)، مدلی از قرارداد با نام CFD و یا همان بازار فیوچر ایجاد شد. مجموعه‌های واسطه پا به میدان گذاشتند و با تکیه بر پشتوانه عظیم مالی خود، قراردادهای آتی را برای علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری ارائه کردند. در این مدل قرارداد، شما لازم نیست خود سهام را بخرید، بلکه با واسط یا همان کارگزاری وارد معامله می‌شوید. در حقیقت تنها با تکیه بر نمودار قیمت یک دارایی مشخص، شما وارد معامله شده و در روند آن شریک خواهید شد. این مدل سرمایه گذاری به دلیل دسترسی بالا، نداشتن صف خرید و فروش، نقدشوندگی بالا و تنوع سبد معاملاتی، مطلوب بسیاری از سرمایه‌گذاران گردیده است.

مدل دیگری از سرمایه‌گذاری که بازهم در حوزه‌ی CFDها طبقه‌بندی می‌شود، خرید و فروش جفت ارز است. هنگامیکه تبادلات بین بانکی کشورهای مختلف زیاد شود (در بخش صنعت، مالی، گردشگری و …) باید معیار و ملاکی برای تعیین نسبت ارزهای مختلف برای یکدیگر وجود داشته باشد. مثلا اینکه به ازای هر یورو، چند دلار باید دریافت کرد؟! فرض کنید شما در ژاپن زندگی می‌کنید و قصد سفر به آمریکا را دارید. به ازای ۱۰۰ ین ژاپن که به صرافی ببرید، چند دلار باید به شما داده شود؟ این نیاز جهانی، زمینه ساز بازاری به نام بازار تبادل ارزهای جهانی یا همان بازار فارکس گردید. بازار فارکس مکانی برای عرضه‌ی یک ارز و دریافت ارز دیگر بوده که با توجه به نقش کاربردی آن در سطح جهانی، به سرعت تبدیل به یکی از بزرگترین بازارهای سرمایه گذاری جهان شد.

آخرین تحولات بازار سرمایه گذاری نیز بعد از گسترش شرکت‌ها فعال در حوزه‌ی دیجیتال اتفاق افتاد. امروزه شرکت‌های دیجیتال (فعال در حوزه‌ی اینترنت و بلاکچین) نقش کلیدی‌ای را تحولات آتی دنیا ایفا می‌کنند. مسیر راه این شرکت‌ها به حدی روشن و شگفت انگیز است که تقریبا همه‌ی سرمایه‌گذاران دوست دارند در سود آتی آن‌ها شریک باشند. با توجه به علاقه‌ی سرمایه‌گذاران، بازار دیگری به نام رمزارزها شکل گرفت. در حقیقت، رمزارزها همان سهام این شرکت‌ها هستند که محدودیت در تعداد عرضه‌ی آن‌ها نبوده و نیازی به قرارداد CFD ندارند (اگرچه معاملات فیوچر یا آتی قابل انجام است). تعداد نسبتا زیاد این رمزارزها (یا اصطلاحا توکن‌ها) باعث ایجاد یک بازار بزرگ و در دسترس همگان شده و حجم عظیمی از سرمایه را به سمت خود کشاند. شاید مدرن‌ترین روش سرمایه‌گذاری، همین بازار رمزارزها باشد.

نقش کارگزاری ها

چهار قرن قبل، برای شریک شدن در سود کمپانی هند شرقی هلند، باید به یکی از کافه‌های آمستردام می‌رفتید و با خرید این برگه‌ها، خود را در سود شرکت سهیم می‌کردید. دو قرن قبل، فقط آمستردام نبود که چنین موقعیتی را در پیش پای شما می‌گذاشت. بلکه لندن، نیویورک، فیلادلفیا و بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا، مکانی را ایجاد کردند تا همه بتوانند به قدر توان خود، در سود کمپانی‌ها و شرکت‌ها سهیم شوند. سه دهه قبل، بستر خرید و فروش از راه دور فراهم شد و کارگزاری ها به سبک امروزی شروع به فعالیت کردند. تقریب دو دهه قبل بستر آنلاین معاملات CFD توسط همین کارگزاری ها یا اصطلاحا بروکرها ایجاد گردید. تقریبا همه در سرتاسر دنیا می‌توانستند، طلا، سهام شرکت‌های بزرگ، رمزارزها و حتی شاخص سهام کشورهای مختلف را در قالب قراردادهای فیوچر معامله کرده و در سودها و زیان‌ها شریک شوند.

کارگزاری های مدرن

کارگزاری های مدرن، سرمایه گذاری را متحول کرده‌اند. این واسطه‌ها توانسته‌اند چند ده میلیون کاربر از سرتاسر جهان را دور هم جمع کنند و خدمات متنوعی از جمله اهرم را در اختیار آن‌ها قراردهند. سبد دارایی قابل معامله بسیار گسترده گردید و معاملات بدون ایجاد صف خرید و فروش و تقریبا در چند صدم ثانیه اجرا شدند. طلا، نقره، مس و چندین فلز گرانبهای دیگر، نفت و گاز، سهام شرکت‌های بزرگ دنیا از جمله گوگل، فیسبوک، آمازون، اپل و حت تسلا و علاوه بر آن رمزارزهای پایدار (یا همان استیبل کوین‌ها) و حتی گندم در این مراکز ارائه گردید و تقریبا بیش از ۸۰ درصد روش‌های سرمایه‌گذاری در یک پلتفورم معاملاتی دور هم جمع گردید. این تجمیع خدمات باعث پیچیده شدن سرمایه گذاری گردید و نتیجتا، سرمایه گذاران مجبور به گذراندن دوره‌های آموزش سرمایه داری شدند. در این میان، بروکرهای کلاهبردار فارکس نیز پدیدار شدند که اغلب نیز به خاطر ضعف قوانین و خصوصا ضعف قوانین نظارتی در ایران، مشکلاتی را برای سرمایه گذاران ایجاد کردند.

معرفی کارگزاری های معتبر

شناخت کارگزاری‌های معتبر امر چندان دشواری نیست. همانطور که هنگام مراجعه به صرافی برای خرید و فروش ارز خود، به دنبال مجوز بانک مرکزی هستید، بروکرهای معتبر نیز باید مجوز فعالیت یا اصطلاحا رگولاتوری داشته باشند. رگولاتوری همان مجوزی است که از طرف نهادهای مالی بزرگ دنیا صادر شده و مبنی بر امنیت و اعتبار کارگزاری است. البته هیچ بروکر معتبری نمی‌تواند با رگولاتوری‌های معتبر بین المللی در ایران فعالیت کند (به دلیل تحریم بودن سیستم بانکی ایران)، اما بعضی از مجوزهای عمومی همانند رگولاتوری آفشور بیانگر امنیت و اعتبار آن‌ها در خصوص فعالیت در ایران هستند. برای مثال، بروکر آلپاری به عنوان یکی از قدیمی‌ترین کارگزاری های فارکس چندین مجوز (رگولاتوری) متفاوت داشته و بیش از دو دهه قدمت دارد.

در این مقاله، مروری داشتیم بر روش های سرمایه گذاری و روند تکامل آن‌ها به مرور زمان. نیازهایی که باعث ایجاد بازارهای جدید برای سرمایه گذاری گردید را ذکر کردیم و در نهایت، مدرن ترین روش سرمایه گذاری را مطرح کردیم. در قسمت پایانی نیز به واسط مورد نیاز برای ورود به دنیای سرمایه گذاری اشاره کردیم و نحوه ی شناخت کارگزاری معتبر را بیان کردیم. امیدواریم تیم تخصصی تجارت فارکس توانسته باشد که چشم انداز مناسبی را برای شما ایجاد کرده باشد.