نشست کمیسیون مشترک برجام به ریاست سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران و هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و با حضور معاونان و مدیران کل سیاسی ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) عصر امروز پس از سه ساعت و نیم در هتل پله کوبورگ شهر وین پایان یافت.

اجرایی شدن اینستکس از مهمترین خبرهایی بود که پس از پایان این نشست در رسانه‌های خبری منتشر شد. اینستکس سرواژه‌ای است که از قرار گرفتن حروف ابتدایی عبارت «Instrument in Support of Trade Exchange» به معنای «ابزاری برای حمایت از مبادلات تجاری» تشکیل شده است. اینستکس قرار است در مراحل اول مبادلات مربوط به مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی را پوشش دهد، اما کشورهای اروپایی وعده گسترش آن را داده‌اند.

کمیسیون مشترک برجام در پایان نشست عصر روز جمعه خود بیانیه‌ای ۹ بندی صادر کرد که مفاد آن به شرح زیر است:

۱٫ نشست کمیسیون مشترک برجام در تاریخ ۷ تیرماه ۱۳۹۸ در وین برای بررسی شرایط کنونی و بحث در خصوص تحولات اخیر در هر دو بخش تعهدات رفع‌تحریم‌ها و هسته‌ای برگزار شد. بر اساس برجام، کمیسیون مشترک مسئولیت نظارت بر اجرای این توافق را بر عهده دارد.

۲٫ نشست به ریاست خانم هلگا اشمید، به نمایندگی از طرف نماینده عالی اتحادیه اروپایی، و با حضور چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و جمهوری اسلامی ایران، در سطح معاونین وزرای خارجه/ مدیران سیاسی برگزار شد.

۳٫ برجام همچنان یک عنصر کلیدی در ساختار جهانی عدم اشاعه می باشد که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ به اتفاق آرا مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است. مضافاً اینکه در پرتو تنش‌های جدید، صیانت از برجام همچنان برای امنیت و ثبات منطقه‌ای اساسی است.

۴٫ با توجه به تحولات و بیانیه‌های نگران‌‎کننده اخیر، اعضا اهمیت ادامه اجرای کامل و موثر این توافق از سوی تمامی طرف‌ها را خاطر نشان ساختند. همزمان، اعضا یادآور شدند که رفع تحریم‌ها یک بخش‌ اساسی از برجام است و در این خصوص تعهدات مربوطه خود را مرور کردند. آن‌ها همچنین تلاش‌های معطوف به کاهش آثار منفی خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها، که مکرراً نسبت به آن ابراز تاسف کرده‌اند، را مورد مداقه قرار دادند. فرانسه، آلمان و انگلستان، به اطلاع اعضاء رساندند که اینستکس عملیاتی شده و در دسترس تمامی دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی قرار دارد و اولین تراکنش های آن نیز در حال پردازش است. همکاری‌های تکمیلی جاری با نهاد متقابل تاسیس شده ایرانی (سازوکار تجارت و تأمین مالی ایران و اروپا) تسریع خواهد شد. آن‌ها تایید کردند که برخی دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی در حال پیوستن به سهامداران اینستکس، که یک سازوکار خاص معطوف به تسهیل تجارت قانونی با ایران است، می‌باشند. آن‌ها همچنین در حال تلاش هستند تا اینستکس را به روی فعالان اقتصادی کشور‌های ثالث نیز باز کنند.

۵٫ اعضا همچنین در میان سایر موضوعات مختلف مطرح، پیشرفت خوب در پروژه مدرن سازی رآکتور تحقیقاتی اراک و پروژه تبدیل تاسیسات فردو برای تولید ایزوتوپ‌های پایدار، آنگونه که در برجام پیش بینی شده، را مورد توجه قرار دادند. اعضا بر اهمیت این پروژه‌ها از منظر عدم اشاعه هسته‌ای تاکید کردند. در خصوص پروژه اراک، اعضا، مشخصا از پیشرفت‌های حاصله توسط روسای مشترک کارگروه اراک یعنی چین و انگلستان، از جمله امضاء قرارداد «تجزیه‌ و تحلیل حالات گذرای رآکتور» بین ایران و چین، استقبال کردند. کمیسیون مشترک مجددا تعهد قاطع خود برای حمایت کامل از این پروژه‌های هسته‌ای، از جمله تکمیل به موقع پروژه مدرن‌سازی رآکتور تحقیقاتی اراک و تامین تجهیزات لازم برای آن را مورد تأکید قرار داد‌. اعضاء همچنین در جریان گزارش فعالیت‌های جاری در حوزه همکاری هسته ای صلح آمیز در چارچوب پیوست شماره سه برجام نیز قرار گرفتند.

۶٫ اعضا، بر نقش کلیدی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، به عنوان تنها نهاد بی‌طرف که مسئول نظارت بر اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد به منظور راستی‌آزمایی ماهیت منحصراً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است، تاکید کردند.

۷٫ به عنوان بخشی از فعالیت‌های جاری در خصوص موضوعات هسته‌‎ای و تحریم‌ها، کمیسیون مشترک کارشناسان را موظف کرد تا به دنبال راهکارهای عملی به ویژه برای صادرات اورانیم دارای غنای پایین و آب سنگین تحت ترتیبات مناسب باشند. به موازات این، آن‌ها همچنین از طریق تشکیل جلسات تبادل نظر کارشناسی تخصصی و متمرکز، تلاش‌های خود را در رابطه با برداشتن تحریم‌ها همسو با تعهدات مندرج در بند هشتم بیانیه نشست وزرای کمیسیون مشترک برجام مورخ ۱۵ تیرماه ۱۳۹۷، به منظور ارائه راه‌حل‌های عملی در جهت حفظ عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران تشدید خواهند کرد.

۸٫ کمیسیون مشترک، به موجب مفاد برجام، همچنان تنها محل مرتبط برای بررسی و تبادل نظر در خصوص تمام مسائل و نگرانی‌ها می‌باشد.

۹٫ اعضا توافق کردند که از نزدیک اجرای برجام را رصد نمایند و تصمیم گرفته‌ شد تا نشست کمیسیون مشترک وزرای خارجه برجام در آینده نزدیک تشکیل شود.

این بیانیه در حالی صادر شده است که معاون وزیر امور خارجه ایران عصر امروز (جمعه) پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام در وین در جمع خبرنگاران و در تشریح گفتگوهای انجام شده در این نشست گفت: ما امروز یک جلسه طولانی داشتیم بیش از سه ساعت، در مجموع جلسه مثبت و سازنده ای بود و نسبت به جلسات گذشته ما یک گام به جلو به شمار می آید، البته هنوز تا خواسته های جمهوری اسلامی فاصله قابل توجهی وجود دارد و با دستاوردهای ملموسی که جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد، هنوز فاصله داریم