معصومه پورصادقی-دبیر گروه سیاسی
دومین مناظره انتخاباتی کاندیدای ریاست‌جمهوری روز گذشته با موضوعات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برگزار شد. این مناظره در مقایسه با برنامه اول در فضایی آرام‌تر آغاز شد، اما هر چه به بخش‌های پایانی نزدیک شد، اظهارات کاندیداها علیه همدیگر شدت و حدت بیشتری یافت. نامزدها کم و بیش تلاش کردند در بخش‌هایی به تبیین برنامه‌های خود بپردازند. هر چند که ولع جلب نظر مخاطبان گاها آن‌ها را به بیان اظهاراتی توام با اغراق و بزرگنمایی واداشت. راند دوم مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری انتظار می‌رود تنور انتخابات را گرم‌تر از پیش کند. گر چه تعدادی از کاندیداها درباره آزادی گلایه کرده و به رقبای خود تاختند، اما مواضع تند آن‌ها نشان داد که برخلاف اظهاراتشان در برنامه، از آزادی کافی برای ایراد تندترین اتهامات و مواضع علیه کاندیداهای دیگر و بسیاری از سازمان‌ها برخوردار بودند. هر چند که مناظره روز گذشته پایان کار نبود و یک دور آن هنوز باقی مانده است، اما بررسی اظهارات آن‌ها در پرسش و پاسخ‌های دیروز حائز اهمیت است. یادآوری می‌شود که سعید جلیلی، محسن رضایی، ابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی هفت کاندیدای تأیید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان برای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم هستند.
 حجت‌الاسلام رئیسی: ظرفیت‌های اقتصادی باید بر اساس عدالت توزیع شود
حجت الاسلام رئیسی در مورد فاصله طبقاتی گفت: نسبت به موضوع فاصله طبقاتی که یکی از مشکلات جامعه ما است؛ فاصله طبقاتی محصول بی‌عدالتی است. محصول سیاست‌های نادرست اقتصادی است. محصول نوع تصمیم‌گیری‌ها است که به فاصله‌های مختلف در بخش‌ها منجر می‌شود. یکی برخوردار از حقوق نجومی می‌شود یکی هم با حقوق کمتر یا بعضی از طرح‌ها مثل همین طرح سلامتی که مطرح شد می‌شود.
وی ادامه داد: واقعا این که ما از طرفی به اجرای عدالت معتقدیم وقتی می‌گوییم عدالت در جذب، نگهداری نیروی انسانی، ارتقا  و عدالت در پرداخت حقوق، باید به عدالت پرداخته شود. نه فقط عدالت در حقوق؛ اصلا ظرفیت‌ها باید به عدالت توزیع شود.
رئیسی تأکید کرد: ظرفیت‌های اقتصادی در کشور باید بر اساس عدالت توزیع شود. اگر همه ظرفیت‌ها در کشور به عدالت توزیع شود، ما شاهد این میزان از فاصله طبقاتی نیستیم. 
 وی همچنین ادامه داد: درباره آسیب هایی که امروز جامعه دیده باید دید واقعی تر  داشت. الان شرایط چیست؟ وضعیت شرایط مردم آسیب دیده است. وضعیت کسب و کار مردم آسیب دیده است و اعتماد به دولت در پایین ترین
سطح بوده که آسیب دیده است.
 وی ادامه داد: ما به پشتوانه سرمایه اجتماعی نیازمندیم. آنچه که ملت دنبال آن بودند استقلال اقتصادی در حوزه‌های مختلف است. ما استقلال سیاسی داریم ولی به دلیل  نگاه‌های شخصی و حزبی و فردی در دیگر ابعاد استقلال از آن فاصله داریم.
رئیسی همچنین در مورد سیاست خارجی گفت:   ما ۱۵ همسایه داریم و هزار میلیارد واردات دارند و ما سهم‌مان در واردات در رتبه  این کشور ها ۲۰ میلیارد دلار است و اگر دیپلماسی فعال داشته باشیم سهم صادرات ما به کشورهای منطقه افزایش می یابد. سهم ما در اقتصاد منطقه به شدت ناکافی است و باید افزایش یابد و با حرف و سخن نمی شود دیپلماسی را لحاظ کرد. 
رئیسی تأکید کرد: نکته‌ای که می‌خواهم بگویم این است محوری‌ترین نقطه‌ای که اگربخواهم همه چیز را به آن متصل کنم عدالت است؛ عدالت در کشور آسیب دیده است و چیزی که مردم خواسته‌اند اجرای عدالت است. عدالت در همه شئون، عدالت آموزشی، عدالت جنسیتی، عدالت در پرداخت، عدالت اجتماعی، عدالت اقتصادی و چیزی که می‌گویم این نیست که یک بحث ذهنی ارزشی نه اجرای قانون، قانون برای اجرا شدن تصویب شده است. اگر قانون اجرا شود ما به عدالت نزدیک و نزدیک‌تر می‌شویم اگر حقوق مردم درست شناخته شود، حقوق دختران و  زنان  روستایی و شهری، کسب و کار و … چیز‌هایی که ما مشکل داریم این‌ها هستند و باید با قوت آن‌ها را دنبال کرد.
رئیسی تاکید کرد: جمهور یعنی همه مردم باید در این مملکت حقشان تضمین قانونی شود با هر گویش و اقلیمی، امروز ما معتقدیم فضای مجازی بهترین بستر برای نظارت مردم بر دولتمردان است ما این کار را در دادگستری انجام دادیم ما در دادگستری هر قاضی را با نگاه مردم بررسی می کنیم و مردم به او نمره می دهند این کار اجرا می شود، ۳۵ سامانه فعال و تا اخر سال ۴۰ سامانه فعال می شود ما در این کرونا کاری کردیم برای دنیا الگو شد ۱۲۰ هزار نفر از زندانیان به مرخصی رفتند. ما به نام نظام اسلامی داریم عمل می کنیم این کارها کارهای افتخارآمیز است.
وی افزود: ما گشت ارشاد برای مدیران خواهیم داشت اگر دولتمردان خوب عمل کنند مردم خوب عمل می‌کنند.
 زاکانی: با کمک مردم ريشه فقر و فساد را خشک خواهم کرد
این کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان این‌که ۳/۵ میلیون زوج نابارور داریم، گفت: از هر پنج زوج یک نفر نابارور هستند، بنده اولین کاری که می کنم آن است که آن‌ها را بیمه کنم تا بتوانند به درمان با هزینه‌های کم پرداخته و هیچ زوجی نباشد که بچه دار شدن برایش آرزو باشد. سال ۸۴ پیمایشی صورت گرفت که ۷۰ درصد مردم اعلام کردند قائل به داشتن دو فرزند هستند.
وی در ادامه گفت: عده‌ای رأی گرفتند اما تعهدی به آنچه گفتند نداشتند. جوری صحبت کنید که با کارنامه و برنامه تان تطبیق داشته باشد. بخش عمده ای
 از مشکلات به بانک مرکزی، بی‌توجهی نسبت به نظارت بر بانک ها، خلق نقدینگی و افزایش پایه پولی بر می گردد. این‌که بگوییم «کی بود، کی بود، من نبودم» درست نیست.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: مشکلاتی که امروز در کشور است بخش عمده آن به بانک مرکزی بر می‌گردد و بخش عمده‌ای از آن بحث دلار و قیمت دلار، بحث نهاده‌ها، بحث بی‌توجهی به نوع سیاست گذاری
 و نظارت بر بانک‌ها، بحث خلق نقدینگی، بحث افزایش پایه پولی است و کی بود کی بود من نبودم که درست نیست؛ لذا این جهتی است که به نظر من قابل نقد است و بیشتر باید صحبت کنیم.
زاکانی با تأکید بر این‌که در دولت او با افراد گردن کلفت و شبکه‌های فساد مبارزه می‌شود، گفت: با کمک مردم ریشه فقر و فساد را خشک خواهیم کرد. من پیش از این با فساد معاون رئیس جمهور، وزرای نفت و اطلاعات و دادستان تهران مبارزه کردم.
 قاضی‌زاده هاشمی: دولت سلام به دنبال اصلاح نظام اداری است
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در دومین مناظره هفت نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: یکی از مشکلاتی که ما در نظام اداری کشور داریم که دولت سلام به دنبال اصلاح نظام اداری است، نحوه تقسیم وظایف است یعنی ما از یک طرف وزارتخانه‌های بخشی داریم، از یک طرف وزارتخانه‌های موضوعی داریم در کنار این‌ها شورا‌های بالا دستی داریم و در کنار این‌ها شورا‌های بالادستی داریم و در کنار این‌ها نهاد‌هایی داریم که بعضا در بدنه دولت هستند بعضا در خارج از بدنه دولت هستند و تقریبا وظایف شبیه به همان را هم اداره می‌کنند. سید امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی در ادامه دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری در نقد نسبت به مطالب مطرح شده توسط نامزد‌های دیگر گفت: دوستان نکات زیادی گفتند و جای بحث زیادی هم وجود دارد.  ابتدا به دو نکته اشاره می‌کنم، نخست این‌که پیروزی تیم‌های فوتبال و والیبال را تبریک می‌گویم. البته یک شیطنت‌هایی درباره محل برگزاری شد، به نظرم وزارت ورزش و امور خارجه باید قوی‌تر وارد عمل می‌شدند.
وی گفت: مسئله آموزش و پرورش اساسی‌ترین مسئله کشور است. هر کشوری با وضعیت آموزش و پرورش سنجیده می‌شود و از نظر من این وزارتخانه، مهم‌ترین وزارتخانه است. البته ما نیاز به تحولات بنیادین داریم و باید ببینیم محصول آموزش و پرورش چه باید باشد.  وی ادامه داد: ما نباید برای جلب توجه هر حرفی را بزنیم. نزدیک انتخابات یاد  زنان، کولبران و مستضعفین می‌افتیم و این بارها تکرار می شود. من دیدم که نرخ به کار گیری بانوان در حال بالا رفتن است، می‌خواستم بگویم کل کابینه را از خانم ها 
می گذارم که دستی بالای دست من نباشد.
 سعید جلیلی: دو سال کشور را معطل یک تصميم گذاشته‌اند
سعید جلیلی در دومین مناظره هفت نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: یکی از موضوعاتی که مانع اصلاح امور می‌شود متأسفانه فرهنک غلط سیاسی است که در نظام اجرایی اداری ما امروز وجود دارد و این مربوط به یک جناح و جناح دیگر نیست مربوط به یک دولت و دولت دیگر هم نیست، متأسفانه یک موضوع فراگیر است و باید حتما نسبت به آن توجه جدی شود و چه کسانی که رقیب شما باشند چه کسانی که رفیق شما باشند ممکن است دچار چنین آسیبی باشند.
وی ادامه داد: اگر نتیجه کار‌های شبانه مسئولان در زندگی مردم دیده نشود این نشان می‌دهد که آن کار واقعی نبوده و کار نمایشی بوده است. بحث من این است اگر شما بگویید نمایش یعنی چه، یعنی یک تیر را شلیک می‌کنید و به هر جا خورد یعنی هدف مثلا می‌گویید شما فلان توافق را کردید تا تحریم‌ها برطرف شود بعد می‌بینید تحریم‌ها دوبرابر شد می‌گویید ما مثلا جام اخلاق را برده‌ایم این‌که نتیجه کار نمی‌شود من بحثم این است که نباید اجازه دهیم فرهنگ تسری یابد مثلا اگر شما در کار‌ها تصمیم را بموقع نگرفتید و یک کاری مرتب دچار وقفه شد یک سال، دو سال کشور را معطل یک تصمیم گذاشتید این همان چیز‌هایی است که کشور را دچار مشکل می‌کند.
جلیلی بیان کرد: اما وقتی از رئیس‌جمهور صحبت می‌کنیم رئیس‌جمهور باید کسی باشد که بتواند با اقتدار و با قوت دولت آینده را اداره کند. اگر ما می‌گوییم این دولت باید جهش کشور را بدهد و فقط اداره حداقلی نباشد، لازمه این چیست؟ این است که رئیس‌جمهوری بتواند بگوید من برای فلان موضوع چگونه دستگاه‌ها را قرار است مأموریت بدهم و برایشان کار تعریف کنم به چه هدفی تعریف می‌کنم و در کدام نقطه از آن‌ها مطالبه خواهم کرد تا مردم بتوانند از رئیس‌جمهور جواب بگیرند. رئیس‌جمهور این است که چند تا حرف تند بزند و سر و صدا کند.
 محسن رضایی: مدرسه محوری را محور آموزش و پرورش خواهیم کرد
محسن رضایی در دومین مناظره هفت نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: مردم عزیز ایران سلام عرض می‌کنم مشکلات شما با شعار وعده و شعبده بازی و حرف‌های مفت حل نمی‌شود، مشکلات شما ریشه اقتصادی دارد و با حرف درمانی و سخنرانی به نتیجه نمی‌رسد. ما با دولت خواب‌آلودگی خداحافظی می‌کنیم. من به ملت ایران قول می‌دهم ۱۴۰۰ سال گشایش آینده ایران است. آغاز جدیدی ان‌شاءالله ما در ۱۴۰۰ خواهیم داشت. امسال به نام مبارک حضرت ولیعصر (عج)، منتسب شده است و من مطمئنم ملت ایران با مشکلات خداحافظی خواهند کرد. 
نامزد سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: اول یارانه ۴۵۰ هزار تومانی است، مسئله دوم مسکن سهل و ارزان است، موضوع سوم پرداخت حقوق خانه داری به بانوان خانه دار است، چهارم کسب و کار‌های خانگی است و پنجم سهام صندوق صنعت نفت ملی ایران است.
رضایی همچنین بیان کرد: نکته دیگری را که من باز خدمت ایشان می‌گویم، مرکز پژوهش‌های مجلس، یارانه انرژی در ایران را سالیانه ۴۹ میلیارد دلار برآورد کرده و ضمن این‌که ما چقدر سلطان دلار و سکه داریم؟ من خدمت ایشان و آقای همتی با قاطعیت عرض می‌کنم که ما می‌توانیم ۴۰ درصد یارانه‌های پنهان را و یارانه‌هایی که می‌رود دست افرادی که حقشان نیست برگردانیم و به جیب ملت بیاوریم و در حقیقت حل و فصل کنیم. وی تأکید کرد: مسائلی که جنابعالی مطرح کردید سؤال بسیار مهمی است. هیچ گاه در برنامه ریزی‌های توسعه رابطه بین زیست محیطی و توسعه صنعتی لحاظ نشد. امروز ما آب‌های زیر زمینی مان به چه روزی افتاده است. گرد و غباری که در خوزستان یا حتی در زابل یا حتی در یزد راه می‌افتد، زندگی مردم را مستأصل کرده است. بیکاری در حداقل خودش است یک توسعه صنعتی عظیمی پیدا شده، ولی مشکل آب و گرد و غبار است. در برنامه من مسئله زبان و اقوام مادری به عنوان یک مسئله مهم است.
وی با اشاره به ساختار آموزش و پرورش در دولت آینده گفت: در برنامه دولت ما، مدرسه محوری را محور آموزش و پرورش خواهیم کرد و مجتمع‌های آموزشی به هر ۱۱۰ مدرسه اختیارات به آن‌ها داده می‌شود و مدرسه محور اساسی می‌شود. این‌که وزارت آموزش و پرورش بزرگ شده، اما به امورات مدارس نمی رسد از مشکلات جدی است.
 عبدالناصر همتی: حداقل ۵ وزير زن در کابینه خواهم داشت
همچنین عبدالناصر همتی در دومین مناظره هفت نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت:  قبلا هم گفته‌ام من صدای بی صدا‌ها و قدرت بی‌قدرتان هستم چرا این جملات را عرض کردم به خاطر این که دولت من حامی آسیب پذیرترین افراد جامعه خواهد شد. گروه‌هایی آسیب پذیرتر هستند در جامعه، قبل از این که به سؤال حضرتعالی پاسخ بدهم می‌گویم اعتقاد دارم موفق‌ترین و بهترین کاری که می‌شود این است که شهروندانی که
 آسیب پذیرتر هستند برایشان زندگی بهتر و شرایط بهتر فراهم کنیم کولبرها، سوخت بر، بی‌شناسنامه‌ها، قربانی‌های فقر شدید، بی‌خانمان‌ها، افراد دارای معلولیت، بیکاران، کارگران غیررسمی، مهاجران، کودکان کار، زنان سرپرست خانوار، بیماران خاص، معتادان، کودکان بی سرپرست و بدسرپرست این‌ها واقعا معضل بزرگ جامعه ماهستند ما آنقدر درگیر مسائل کوچک در جامعه شدیم همه این‌ها را فراموش کردیم این‌ها اصل بحث ما و هدف اصلی دولت ما خواهد بود. در مورد آموزش‌هایی که سؤال فرمودید به نظر من بسیار مسئله مهمی است.
وی تأکید کرد: من فکر می‌کنم یک مقدار دوستان با انصاف بیشتر مسائل را مطرح کنند. خواهشم این است به این توجه بکنید ما ظرف ۲۰ سال و رشد سرمایه ثابت ۴ و نیم درصد بود از لحظه‌ای که تحریم‌ها شروع شد تا حالا سرمایه‌گذاری در کشور منفی است، تولید منفی است معلوم است که بیکاری زیاد می‌شود برای این باید راهکاری پیدا کرد، من برای آن برنامه دارم ان‌شاءالله بموقع آن را اعلام خواهد کرد. همتی همچنین گفت: بحث بعدی معلولین عزیز است و به زندگی اجتماعی و اقتصادی آن‌ها حتما توجه جدی خواهم کرد. باعث شرمندگی است که می‌بینیم یک پل روی سد با آن عظمت می‌سازیم، ولی یک معلول و جانباز عزیز ما چند صد متر نمی‌توانند در پیاده‌رو‌ها روند، چرا نباید به این‌ها توجه شود؟ حجم عظیمی از هموطنانمان این مشکلات را دارند و باید به آن توجه کنیم.
وی ادامه داد: بحث محیط زیست برای من بسیار مهم است و حتما محیط زیست در اجرای پروژه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی حق وتو خواهد داشت و توجه جدی به بودجه و امکانات محیط زیست خواهم کرد. بحث حکمرانی اقتصادی را مطرح کردم و گفتم که باید اصلاح کنیم و یک بخش مهم آن این است که ما از آن قدرتی که میدان و دیپلماسی حاج قاسم عزیز و محمدجواد ظریف ایجاد کردند پلی خواهیم زد برای بهره برداری اقتصادی و توسعه اقتصادی کشور که بتوانیم این توسعه را به جیب مردم ببریم و وضعیت اقتصادی کشور خراب است و ما به دنبال پوشش زنان هستیم. من در کابینه‌ام حداقل ۵ وزیر زن خواهم داشت و تبعیض جنسیتی را در محیط کار رفع می‌کنم.
 مهرعلیزاده:میانگین سنی دولت من ۴۵ سال است
محسن مهرعلیزاده در دومین مناظره هفت نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: بر اساس سیاست‌های نظام و به دلیل بدعهدی‌هایی که آمریکا کرده و فشار حداکثری را وارد کردند مقاومت جانانه مردم ایران، توطئه‌های آن‌ها را بر باد داده است و به این ترتیب مواضع جمهوری اسلامی ایران مواضع درستی است و بایستی با قوت در مذاکرات حاضر شویم در جهتی که برجام را زنده کنیم و آن حقوقی که در برجام بوده است را دوباره به مردم ایران برگردانیم. البته بایستی همه امکانات کشور و همه تصمیم گیران کشور در همه قوا و همه نهاد‌ها همکاری کنند که برجام و این مذاکرات به نتیجه برسد، اما در خصوص مطلبی که جناب آقای رئیسی فرمودند اجازه بدهید توضیحی بدهم.
وی افزود: ببینید ما مشکلاتمان خیلی ملموس است، ما در مورد کارگران هر ساله افزایش قیمت و افزایش حداقل دستمزد را بدهیم و با آن‌ها شروع می‌کنیم به چانه زدن و معمولا یک درصد و دو درصد زیر تورم آن هم تورمی که به شکل رسمی محاسبه شده است تا به آن‌ها افزایش حقوق بدهیم. مهرعلیزاده همچنین گفت: در مورد کرونا هم همین طور، من احساس می‌کنم که متأسفانه دولت خیلی کوتاهی کرده، وزیر محترم به جای این‌که بیاید در مورد کرونا بموقع عمل کرده باشد، بموقع واکسن آورده باشد، بخش خصوصی را فعال کرده باشد، ما صد‌ها شرکت بخش خصوصی داریم که این‌ها می‌توانند حتی بدون انتقال ارز، ببینید، من به مردم عزیز عرض می‌کنم، قیمت واکسن کرونا بین دو، سه، چهار و ماکسیمم ۱۰ دلار است، ۱۰ دلار به قیمت آزاد می‌شود ۲۰۰ هزار تومان، من این را بار‌ها گفتم اگر وزارت بهداشت از این
 مافیا بازی‌ها دست بر می‌داشت و می‌رفت در جهت این‌که اجازه دهد مردم واکسن وارد کنند حتی به قیمت آزاد، دانه‌ای ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان در می‌آمد، مردم واکسن زده می‌شدند و الان واکسینه شده بودند.
نامزد سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: همچنین میانگین سنی دولت من ۴۵ سال است البته برخی اعلام می‌کنند که ۴۵ سال شاید عملی نباشد، اما بنده می‌گویم که این مسئله عملی می‌شود.