سفر نخست وزير ژاپن بعد از ۴۰ سال به ايران دستاوردهاي بسيار خوبي را براي جمهوري اسلامي ايران به ارمغان آورد.
شايد مهم ترين دستاوردي كه از اين سفر عايد كشورمان شد، ابلاغ موضع قاطع ايران در مقابله با زياده خواهي هاي آمريكا از سوي مقام معظم رهبري بود كه نشان داد ملت آزاده ايران در شرايط فشار به هيچ عنوان پاي ميز مذاكره حاضر نخواهد شد و رئيس جمهور آمريكا آرزوي مذاكره را به گورخواهد برد.
نخست وزير ژاپن هم در اين حضور تنها نقش يك پيام آور را بازي كرد و در نهايت بدون دستاوردي كه براي آمريكايي ها آورده اي داشته باشد ايران را ترك كرد.
در اين بين انفجار دو كشتي نفتكش در درياي عمان هم در راس اخبار چند روز گذشته قرار گرفت تا به نوعي سفر نخست وزير ژاپن را تحت الشعاع قرار دهد.
براي آشنايي با زواياي حضور نخست وزير ژاپن در تهران و دستاوردهايي كه اين سفر براي كشورمان داشت و همچنين انفجار دو كشتي نفتكش در درياي عمان رسالت در گفت و گوي با كارشناسان و صاحب نظران سياسي اين موضوعات را مورد بحث قرار داده كه در ادامه مي خوانيد.
مهدي محمدي: توان خلق ديپلماسي آمريکا عقيم شده است
مهدي محمدي از کارشناسان ارشد مسائل سياسي هم با بيان اينکه آبه در تهران به عنوان يک ميانجي عمل کرد که نه ابتکار عمل و خلاقيت خاصي داشت و نه پيشنهاد و پيام ويژه اي با خود آورده بود، گفت: ظاهرا توان خلق ديپلماسي آمريکا عقيم شده و بنابراين حتي نخست وزير ژاپن را هم دست خالي اين طرف و آن طرف مي فرستند. از اين جهت اين سفر اثر راهبردي در تنش جاري ميان ايران و آمريکا نخواهد داشت مگر اينکه با گام هاي ديگري تکميل شود. آنچه ايران منتظر آن است تغيير در محاسبات، سياست ها و پيشنهادهاي آمريکاست و من فکر مي کنم سفر آبه حاوي مطلب مهمي در اين حوزه نبود.
وي با اشاره به تجربه تلخ مذاکره با آمريکا عنوان کرد: واضح است که تجربه مذاکرات مستقيم با آمريکا در موضوع برجام يک تجربه تلخ بوده چرا که اولا به يک توافق بد انجاميد ثانيا افکار عمومي داخلي ايران را براي مدتي شرطي کرد که گويي راه حل مشکلات کشور همين است و ثالثا آمريکا را به طمع انداخت که غير از موضوع هسته ايمي تواند در ساير موضوعات هم از ايران امتياز بگيرد. از اينها مهم تربراي مدت زمان کم و بيش طولاني يک آدرس غلط پيش پاي دولت در ايران گذاشت و آن را از اتکا به ظرفيت هاي داخلي براي حل مشکلات بازداشت. به اين دلايل است که من فکر مي کنم رهبري اين مذاکرات را يک تجربه تلخ مي دانند. محمدي در پاسخ به اين پرسش که چرا بايد در روزي که آبه به تهران آمده دو نفتکش در درياي عمان دچار آتش سوزي شوند، تاکيد کرد: در اين مورد بايد منتظر اطلاعات تکميلي ماند. آمريكا مي داند که ايران تصميم گرفته روند فشارهاي آن را هزينه مند کند و طبيعي است که کساني در پي ايجاد بازي هاي محاسبه نشده در اين وضعيت باشند.
اين کارشناس ارشد مسائل سياسي با تاکيد بر اينکه حضور واسطه ها
در تهران دو دليل اصلي دارد، افزود: اول اينکه مي خواهند ايران را از پيمودن مسيري که از روز ۱۸ ارديبهشت با اعلام آغاز کاهش تعهدات هسته اي وارد آن شده منصرف کنند. بالاخره ما مي دانيم که برجام چقدر براي اروپا و آمريکا مهم است و دوم اينکه مي خواهند هر طور شده باب مذاکره ايران و آمريکا باز شود تا آمريکا بتواند از فشارهايي که آورده «نتيجه» بگيرد. ايران در هر دو مورد رفتار کاملا سنجيده و حساب شده اي دارد. وي در اين باره که آيا مي شود از ماس و آبه به عنوان سفيران و نمايندگان آمريکا نام برد، عنوان کرد: اين تعبير غيرمنتظره اي نيست. واسطه ها مبدل فشار به مذاکره و عامل آمريکا براي متوقف کردن ايران هستند. هر وقت پيامي مبني بر توقف آمريکا آوردند مي توان آنها را جدي گرفت.
رامين مهمانپرست: حضور واسطه ها نمي‌تواند رويکرد بد مقامات آمريکايي را اصلاح کند
رامين مهمانپرست، سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه گفت: آمريکا همه تعهدات بين المللي را زيرپا گذاشته است بنابراين واسطه شدن براي اينکه پيام هاي مقامات آمريکا را منتقل بکنند، جايگاهي در ميان مردم ما ندارد و فکر نمي کنم وجود واسطه ها بتواند رويکرد بد مقامات آمريکايي را اصلاح کند.
وي با ارزيابي آثار سفر و ديدار آبه با رهبر انقلاب تصريح کرد: اين ديدار يک‌بار ديگر مواضع کشور ما را به خوبي روشن کرد و در واقع چارچوب هايي که نظام جمهوري اسلامي ايران براي روابط خارجي خود دارد توسط بيانات صريح و قاطع مقام معظم رهبري تشريح شد. اين امر نشان مي دهد ما خواهان روابط خوب با همه کشورهاي دوست هستيم و از طرف ديگر کشورهايي نظير ژاپن مي توانند از ظرفيت خودشان براي توسعه روابط با ما در جهت قانع کردن کشورهايي همچون آمريکا که در جهت مخالف روند بين المللي حرکت کرده و ناقض تعهدات بين المللي هستند، بهره ببرند. بنابراين بايد بيشتر توجه شان را به سمت تغيير رويکرد آنها معطوف کنند.
وي با اشاره به «تجربه تلخ مذاکرات با آمريکا» در بيانات رهبر انقلاب تاکيد کرد: اين امر کاملا واضح است. ما چندين سال براي موضوع فعاليت هاي هسته اي و صلح آميز کشورمان در چارچوب برجام با مقامات اروپايي و آمريکايي و کشورهاي روسيه و چين و مسئولين اتحاديه اروپا مذاکره داشتيم. ممکن است افراد مختلفي نقطه نظراتي در خصوص برجام در جهت نقاط قوت و ضعف اش داشته باشند ولي در هر صورت يک توافق بين المللي حاصل شد که مقامات آمريکايي هم پاي اين تعهدات را امضا کرده بودند. وقتي به صورت يکطرفه تعهدات خودشان را نقض مي کنند، اين نشان مي دهد که اصولا به مقامات آمريکايي و تعهداتشان نمي شود اعتماد کرد و روساي جمهور اين کشورها براي تامين منافع خودشان حاضرند هر تعهد ديگري را نقض بکنند و به هيچ اصول بين المللي پايبند نباشند بنابراين معنا ندارد که کسي بخواهد با فردي مذاکره کند که اولين نقض تعهدات بين المللي را در کنار نقض مذاکراتي که در چارچوب برجام داشتيم را انجام داده و بر آن اصرار کرده است. مهمانپرست در پاسخ به اين پرسش که چرا بايد در روزي که آبه به تهران آمده دو نفتکش در درياي عمان دچار آتش سوزي شوند، گفت: ما همواره دو رويکرد را در منطقه خاورميانه توسط کشورهايي که حضور دارند، شاهد بوده ايم به خصوص ظرف ۴۰ سال گذشته و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي که براين اساس رويکرد جمهوري اسلامي در جهت ايجاد ثبات و امنيت در منطقه و وحدت بين کشورهاي اسلامي و همکاري و مشارکت آنها در جهت تقويت بنيه مردم در اين منطقه و خطرات مشترک مثل رژيم صهيونيستي بوده اما در جهت مقابل آن کشورهاي ديگري در جهت تامين منافع دشمنان جهان اسلام حرکت کرده اند به خصوص در ظرف سال هاي اخير شاهد فعاليت هاي کشور عربستان سعودي، امارات و بحرين بوده ايم که در جهت تامين منافع آمريکا و رژيم صهيونيستي دائما در جهت اختلاف و تفرقه و از بين بردن وحدت وحمايت از گروه هاي تروريستي حرکت کرده اند.
وي ادامه داد: در وضعيت اخير جريانات تندي در آمريکا به دنبال ايجاد تنش و درگيري هستند، که فکر مي کنم ارتباط آنها با گروه هاي
تروريستي از جمله منافقين کاملا دست آنها را رو مي کند و رژيم صهيونيستي و کشورهاي تندرو منطقه مثل عربستان در همان جهت فعاليت مي کنند بنابراين خيلي مشکوک است که وقتي نخست وزير ژاپن به ايران مي آيد و به دنبال ملاقات با رهبران جمهوري اسلامي ايران به منظور توسعه روابط است، اين حملات صورت بگيرد، شايد اين مسئله نشان دهنده اين باشد که کشورهايي که دنبال تنش و درگيري در منطقه هستند، نمي خواهند ثبات و امنيت برقرار باشد و به همين دليل حاضرند از هر ترفند و راهي استفاده کنند تا به ايجاد تنش دامن بزنند.
سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه در اين باره که آيا مي شود از ماس و آبه به عنوان سفيران و نمايندگان آمريکا نام برد، اظهار کرد: هر کشوري اصول و چارچوبي دارد بنابراين آلمان و ژاپن جزء کشورهايي هستند که به لحاظ اقتصادي وضعيت بسيار خوبي داشته و از اين جهت تلاش مي کنند تا جايگاهي را در عرصه روابط بين الملل براي خود جست‌وجو بکنند اما اينکه در مقطع فعلي دو کشور مذکور سعي مي کنند، پيام ايالات متحده آمريکا را به ايران بياورند شايد باتوجه به فضايي باشد که کشور آمريکا و محدوديت ها و فشارهايي که آنها براي روابط اقتصادي با ساير کشورها اعمال کرده اند، به اين دو کشور هم اعمال کرده باشند و در واقع اين فشارها و محدوديت هاي آمريکا، منافع ملي آلمان و ژاپن را به خاطر حجم روابطي که با ايران دارند، در خطر بيندازد. شايد آنها تلاش مي کنند تا با رفع مشکلاتي که بين ايران و آمريکا وجود دارد در جهت تامين منافع خودشان گام بردارند. ولي بايد اين را متوجه باشند که وقتي کشوري ديگر با نقض تعهداتش اعتمادي به جا نمي گذارد و همه تعهدات بين المللي را زيرپا مي گذارد، واسطه شدن براي اينکه پيام هاي مقامات آمريکا را منتقل بکنند، خيلي جايگاهي در ميان مردم ما ندارد و رفتار ايالات متحده به قدري در جهت حرکت عليه منافع کشور ما و بي ثباتي در تصميم گيري ها و بي اعتمادي به همه تعهدات، روشن است که فکر نمي کنم وجود واسطه ها بتواند رويکرد بد مقامات آمريکايي را اصلاح کند.
حسن لاسجردي: آبه داراي يک پيام بزرگ و محرمانه نبود
حسن لاسجردي از کارشناسان مسائل سياسي هم در اين باره گفت: آبه داراي يک پيام بزرگ و محرمانه نبود و بيشتر از آنکه پيام آور ترامپ باشد، نگران مسائل کشور خودش بوده و به دنبال موضوع امنيت انرژي در خاورميانه و خليج فارس است.
وي با تحليل ديدار آبه با مقام معظم رهبري تصريح کرد: ديدار آبه به جهت اينکه در اين سطح و جايگاه براي اولين بار اتفاق مي افتاد خيلي مهم بوده و اصل موضوع روابط ما باتوجه به شرايط تحريمي مي تواند معناي اين پيام باشد که به رغم همه فشارهاي ايالات متحده عليه ما، کشورهايي ديگر به غير از رژيم صهيونيستي و آمريکا علاقه‌مند به داشتن روابط و ارتقاء آن و در برخي مواقع پشت سرگذاشتن رژيم تحريم ها هستند يعني براي کشورهاي ديگر شايد خيلي موضوع تحريم مهم و موثر نباشد و به همين جهت اين مسئله يعني سفر آبه مي تواند مورد توجه جدي باشد نکته دوم در اين سفر بحث هاي مربوط به فضاي رواني آن است که از مدتها قبل دستگاه تبليغاتي غرب به دنبال اين بود که نشان بدهد پس از سفر ترامپ به ژاپن اين سفر مي تواند داراي پيام مثبت و ويژه و حتي محرمانه باشد که به پيشنهاد آمريکاي ها صورت گرفته لذا غوغاي خيلي بزرگي را درست کردند به اسم اينکه در حال حاضر توپ در زمين ايران است و بايد تصميم گرفت.
وي ادامه داد: وقتي آبه به تهران آمد و مجموع نکاتي که او و سخناني که رهبر انقلاب در پاسخ به آبه مطرح کردند، نشان داد، او داراي يک پيام بزرگ، ويژه و محرمانه نيست و بيشتر از آنکه پيام آور ترامپ باشد، نگران مسائل کشور خودش بوده و به دنبال موضوع امنيت انرژي در خاورميانه و خليج فارس است لذا به رغم همه فشارهايي که از نظر تبليغاتي بوده، سفر آبه به تهران اثبات کرد که آمريکايي هاخيلي تمايل به موضوع مذاکره ندارند و بالعکس با دادن يک پيام خشک و خالي در تلاش هستند همچنان فشار بياورند. همان طور که موضوع تحريم هاي پتروشيمي در همين فضا ايجاد شد. اما نکته سوم که در بحث سفر مطرح بود مجموعه بيانات مقام معظم رهبري بود که به نظر مي رسد در دو بخش جداگانه مطرح شد، يکي موضوع روابط ما با ژاپن به عنوان کشوري که علاقمند روابط است و نسبت به موضوع انرژي نگراني دارد و دوم بعد بحث مربوط به ايالات متحده که مقام معظم رهبري، ترامپ را داراي اهليت و صداقت و درستي براي مذاکره ندانست آنجايي که فرمودند: اگر آنها درخواست مذاکره کرده اند، مذاکره براي مذاکره بوده نه براي نتيجه يا اينکه آنها در مذاکرات صداقت ندارند.
لاسجردي تصريح کرد: اين موارد نشان مي دهد که رهبر انقلاب در دو بخش کاملا مجزا مباحث مربوط به اين سفر را به آبه تذکر داده و روشن کردند. نکته ديگري که شايد قابل توجه باشد، مجموع صحبت هاي
آبه و وزير امور خارجه ژاپن پس از بازگشت است که به نظر مي رسد هر دوي آنها در بحث دغدغه اي که ژاپني‌ها به طور مشخص در رابطه با موضوع مهم و اساسي امنيت انرژي داشتند، مطرح کردند ما يک پيام روشني را از تهران براي خود دريافت کرديم لذا بازهم براي ژاپن بيش از آنکه پيام ترامپ مهم باشد و آنها پيام آور ايالات متحده باشند، موضوع انرژي و دغدغه براي تامين آينده خودشان مهم‌تر بود که اين را در نشست با مقامات ايران به‌دست آوردند.
عضو شوراي سردبيري خبرآنلاين تاکيد کرد: اين سفر به رغم همه تبليغات قبلي و شانتاژهاي رسانه اي که ژاپني ها مي آيند براي ميانجي گري، چنين نبود و بيش از همه بحث روابط دو جانبه مطرح بود و اينکه تلاش کنند تا تنش بين ما و آمريکا را آرام کنند تا از اين فضا براي خودشان به منظور تامين انرژي استفاده کنند.
وي درباره تجربه تلخ مذاکره با آمريکا در سخنان رهبري گفت: بحث تجربه تلخ يک کليد واژه خيلي مهم براي فهم تمامي کساني است که مي خواهند ميانجي گري کنند يعني همه کشورهايي نظير عراق، قطر، عمان، کشورهايي اروپايي و ژاپن که اصرار داشتند روند سياسي و بحث هاي مربوط به مذاکره و رايزني و ديپلماسي مي تواند پاسخ بدهد. حال آنکه رهبر انقلاب اشاره کردند که ديپلماسي و رايزني وقتي مي‌تواند پاسخ بدهد که در انتها به نتيجه برسد. تجارب ما نشان مي‌دهد آمريکايي ها از مدل هايي استفاده مي کنند که ماخوذ و معطوف به نتيجه نيست بلکه ماخوذ و معطوف به خود مذاکره است لذا تجربه تلخ مذاکره چه براساس برجام و چه مذاکرات قبلي در بحث الجزاير و جنگ به ما نشان مي دهد، آمريکايي ها داراي صداقت و صراحت لازم براي نتيجه رساندن مذاکرات نيستند. لذا کليد واژه تجربه تلخ مي تواند يک کليد واژه موثر براي کساني باشد که بين ما و آمريکايي ها وساطت کنند.
اين کارشناس مسائل سياسي درباره آتش سوزي نفتکش ها هم يادآور شد: احتمال اينکه اين اقدام از طرف چه کسي بيشتر است، مي تواند در تحليل بهتر ماجرا کمک کند و در اينجا چند گزينه بايد موردنظر قرار بگيرد، يکي کشورهاي عربي هستند که نمي خواهند کسي موضوع مذاکره و رايزني و رفع تنش را بين ما و آمريکايي مطرح کنند و ديگر اسرائيلي ها هستند که اين ها هم تنش آفرين هستند و در منطقه ما به دنبال مبارزه با ايران هستند، يکي ديگر هم گروه هاي تروريستي هستند که براساس پولي که دريافت مي کنند تنش به‌وجود مي آورند. اگر هريک از اين کشورها باشند، انتهاي آن يک نتيجه است، اينکه در منطقه کشورهايي وجود دارند که به رغم همه سرو صداهاي خود، دلشان نمي خواهد منطقه روي آرامش و صلح و صفا و ثبات را ببيند لذا به نظر مي رسد به آتش کشيدن اين نفتکش ها اين پيام را دارد که کسي به تهران نرود و با تهران مذاکره نکند و مي خواهند نشان دهند که منطقه فقط با تنش و درگيري مي تواند به آرامش يا نتيجه مورد نظر آنها برسد و به قول وزير امور خارجي گروه بي دنبال تنش آفريني و جنگ و برهم زدن تعادل در منطقه هستند. اين پيام به نظر مي رسد که مورد توجه جدي قرار گرفته اما نکته ديگري که خيلي مهم بوده اين است که ما يک تجربه جدي در فجيره داشتيم که همين محور «بي» دنبال اين مي گشتند که ما را مقصر فجيره نشان بدهند. به نظر مي رسد جامعه جهاني دريافته است که جمهوري اسلامي يک منطقي دارد و بر سر اصول خود مي ايستد و رفتار منطقي انجام مي دهد و در مقابل زياده خواهي آمريکا ايستاده است.
به گفته وي در همين اتفاقات مختلفي که در رابطه با نفتکش ها و مسائل امنيتي و مذاکره و تحريم داشتم، منطق ما براي خيلي از کشورها روشن شده است، اينکه پشت سر حرف حق ايستاده ايم و بي ثباتي نمي کنيم و براي امنيت خودمان حداکثر تلاشمان را مي کنيم
لذا انفجارهاي اين دو کشتي بيش از اينکه به ضرر ما باشد به نفع مان است چون يکسري در منطقه هستند که مي خواهند تنش بيافرينند و زندگي سياسي شان به تنش وابسته است مثل برخي کشورهاي عربي و رژيم صهيونيستي و تروريست ها.اين کارشناس مسائل سياسي در پاسخ به اين پرسش که آيا مي توان از ماس و آبه به عنوان سفيران و نمايندگان آمريکا نام برد، گفت: پيوستگي سياسي يا روابط سياسي و سطح رابطه آلمان و ژاپن با آمريکا غيرقابل کتمان است به نظر من آلمان و ژاپن روابط خيلي خوبي با آمريکايي ها دارند و مي شود حتي روابط آنها را روابط فوق العاده دانست اما به هر حال آمريکايي ها خودشان نماينده دارند اما اين دو کشور به دنبال ايجاد فرصت براي حل مسئله هستند و در واقع آلماني ها و ژاپني ها بيش از آنکه نگران ما و آمريکايي ها باشند، نگران منافع خودشان هستند و کساني که اطلاعيه مي دهند و ميانجي گري کرده و طرح مي فرستند هم منافع خودشان را در اولويت اول قرار داده اند لذا اينها نماينده آمريکا نيستند بلکه علاقه‌مندند ضمن حفظ منافع خودشان، نظام بين الملل را آرام کنند چون آرام کردن فضاي بين الملل به منافع آنها کمک جدي مي کند.