سعید امینی
یکشنبه ۲۷ مهرماه تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت، پنج سال پس‌از پذیرش برجام و بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ به پایان رسید و طبق اعلامیه وزارت امورخارجه کشورمان «همه محدودیت‌های انتقالِ اقلام تسلیحاتی به و از جمهوری اسلامی ایران و همچنین اقدامات و خدمات مالی مرتبط با آن و تمامی ممنوعیت‌های ورود یا عبور از قلمرو دولت‌های عضو ملل متحد که پیش از این علیه برخی از شهروندان و مسئولین نظامی ایران تحمیل شده بودند، به صورت خودکار خاتمه یافت.»
بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران به گمانه زنی و ارائه نقطه نظر‌های متفاوتی درخصوص صادرات و واردات محصولات نظامی از سوی ایران پرداختند البته ناگفته نماند در طول سال‌های اخیر نیرو‌های مسلح کشورمان به دلیل تحریم‌های نظامی،با اتکا به توان داخلی در راستای برطرف کردن نیاز‌های خود سعی کردند و بحمدالله روی پای خود ایستادند.
ابوالفضل ظهره‌وند، کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» در مورد لغو محدودیت‌های هسته‌ای ایران گفت: پس از لغو تحریم‌های تسلیحاتی، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در یک فضای آرام‌تر با شرکای خود در هر نقطه‌ای از جهان در بحث خرید و فروش تسلیحات نظامی و انتقال فناوری وارد تعامل شود و جامعه جهانی هم از این پس دیگر نمی‌تواند ما را متهم به نقض قوانین بین‌المللی کرده یا جمهوری اسلامی ایران را در عرصه بین‌المللی محدود کند.
شکست در اجماع جهانی
وی افزود: اجماع جهانی که آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران شکل داده بود، شکسته شده و چون ایالات متحده در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ناکام مانده، طرف‌های خریدار یا فروشنده تسلیحات را تهدید به تحریم کرده است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان این مطلب که دورنمای لغو تحریم‌های تسلیحاتی روشن و امیدوارکننده است، گفت: حتی جمهوری اسلامی ایران بعد از لغو تحریم‌ها می‌تواند، به محور مقاومت، مجاهدین یمن و دولت سوریه کمک کند.
ظهره‌وند معتقد است از لحاظ حقوق بین‌الملل دیگر مانعی برسر راه صادرات و خرید تسلیحات نظامی وجود ندارد و به راحتی می‌توانیم تسلیحات مورد نیاز را خریداری و یا به فروش برسانیم، اما این احتمال وجود دارد که آمریکا با اعمال تحریم‌های ثانویه، سایر کشور‌ها را تهدید به عدم خرید یا فروش تسلیحات از کشورمان کند.
تأثیرات سیاسی و روانی لغو تحریم‌ها
او به تأثیرات روانی و سیاسی لغو تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و در همین رابطه گفت: تأثیرات روانی و سیاسی لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران بر روی ایالات متحده قابل توجه است و این مسئله بر افول موقعیت کنونی آمریکا در جهان اثرگذار خواهد بود؛ چراکه اگر این کشور در گذشته در اجماع‌سازی علیه ایران موفق شده بود، امروز دیگر توان اجماع‌سازی را ندارد و حتی خود ایالات متحده به بخشی از طرف درگیری با نظام بین‌الملل به خصوص کشور‌هایی که در تجارت اسلحه فعال هستند، تبدیل می‌شود.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با اشاره به احتمال اعمال تحریم‌های ثانویه علیه بخش تسلیحات جمهوری اسلامی ایران گفت: در صورت اتخاذ چنین تصمیمی از سوی آمریکا، احتمالا نوعی فضای منفی شکل خواهد گرفت. قاعدتا چین که حجم تجارت او با ایالات متحده بالغ بر ۵۰۰ میلیارد دلار است، شاید حاضر نشود این حجم عظیم از مراوده تجاری را قربانی فروش تسلیحات به ایران کند، اما نباید از یاد برد موضوعی به‌نام پرستیژ و حیثیت بین‌المللی هم مطرح است که اگر چین و روسیه تحت فشار‌های آمریکا از خرید یا فروش تسلیحات نظامی به ایران سرباز بزنند، قطعا حیثیت آن‌ها خدشه‌دار خواهد شد و یک نوع رابطه ارباب و رعیتی را به وجود می‌آورد.
ظهره‌‎وند با بیان اینکه آمریکا هرچه در چنته داشته، علیه جمهوری اسلامی ایران به‌کار گرفته است، عنوان کرد: آمریکا تمام بخش‌های اقتصادی و نظامی کشورمان را به‌صورت یک‌جانبه تحریم کرده و، چون بخش دیگری برای تحریم باقی نمانده؛ لذا در وضعیت فعلی متوجه طرف‌های تجاری خود شده است.
دور زدن تحریم‌ها بدون اطلاع آمریکا
وی با بیان اینکه پس از این امکان دور زدن تحریم‌های ثانویه نظامی برای جمهوری اسلامی ایران فراهم خواهد شد، ادامه داد: کشور‌های دیگر بدون اطلاع آمریکایی‌ها می‌توانند تعاملاتی با ما داشته باشند که بسیار کارساز است.
کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه به انتخابات آمریکا اشاره کرد و گفت: اگر ترامپ پیروز انتخابات ریاست جمهوری شود، قطعا چالش چین و آمریکا جدی خواهد شد و در این چالش چینی‌ها در وجه تسویه حساب با آمریکایی‌ها، آشکارا با جمهوری اسلامی ایران همکاری نظامی خواهند داشت، اما اگر بایدن پیروز انتخابات شود، قضیه متفاوت خواهد شد؛ زیرا در این حالت چینی‌ها محافظه‌کارانه با کشورمان همکاری خواهند کرد.
لغو تحریم‌های تسلیحاتی و آینده موازنه قدرت در منطقه
ظهره ‌وند با بیان این مطلب که لغو تحریم‌های تسلیحاتی موازنه قدرت را در منطقه به‌نفع ایران تغییر خواهد داد، تصریح کرد: پس از این به راحتی می‌توان به یمن تسلیحات صادر کرد و دست ایران در صادرات سلاح به سایر کشور‌ها باز خواهد بود.
وی گفت: مسئله موازنه قدرت در منطقه برای دو کشور چین و روسیه بسیار مهم است؛ بنابراین برای حفظ امنیت انرژی و تأمین سایر ابعاد امنیت مجبور خواهند شد با جمهوری اسلامی ایران در حوزه خرید یا فروش تسلیحات همکاری کنند تا درشرایطی که رژیم صهیونیستی با امارات و بحرین توافق صلح امضاء کرده و کشور‌های عربی تسلیحات نظامی پیشرفته خریداری می‌کنند، علیه کشورمان موازنه قدرت در منطقه مختل نشود، اما اگر چین و روسیه چنین اقدامی را انجام ندهند، احتمال درگیری نظامی در منطقه قوت خواهد گرفت و این اتفاق به ضرر چین و روسیه است.