| گروه اجتماعی- مریم رمضانی   |
این روزها که ایران در جدال با کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کند، کسی حواسش نیست، سیل آمده و بیش از ۱۰۰ روستای رودبار جنوب کرمان را محاصره کرده، سیل آمده و ۵۰ درصد مرکز شهرستان دچار آب‌گرفتگی شده، کسی حواسش نیست در پی بارش باران و جاری شدن سیلاب، پُل ورودی شهر کهنوج تخریب شده، کسی حواسش نیست، این سیل بیش از ۵ هزار میلیارد تومان خسارت برجای نهاده و تنها در شهرستان رودبار جنوب، حداقل ۲ هزار رأس دام سبک و سنگین تلف شده‌اند….
سیل آغازین روزهای سال به چندین شهر و روستای کرمان ازجمله جیرفت، قلعه گنج، کهنوج، فاریاب و … خسارت وارد کرد و حالا روستاهای کپرنشین جنوب کرمان که دچار سیلاب شده‌اند در انتظار کمک‌رسانی هستند. تصور کنید که بسیاری از روستاهای جنوبی و شرقی این استان دارای بیشترین ضریب محرومیت در کشور هستند و برای حداقل‌های زندگی مانده‌اند و حالا سیل با خود ویرانی و بی‌شفقتی طبیعت را آورده و به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب، کشاورزانی که سال گذشته هم گرفتار سیل شده بودند، بار دیگر در دام بلایی تازه گرفتار آمده‌اند و خسارت‌های هنگفتی را متحمل شده‌اند. به روایت قاسم سالاری، رئیس نظام صنفی کشاورزی استان کرمان، پیش‌بینی شده بود ۷۰ تا ۸۰ میلی‌متر باران می‌بارد، اما در یک شبانه‌روز ۱۴۰ میلی‌متر باران در مناطق جنوبی کرمان ازجمله قلعه گنج بارید و کشاورزان و عشایر کوتاه کوچ را دچار مشکل کرد و بیش از همه به گندم‌زار‌ها خسارت وارد نمود و منجر به تلف شدن بیش از سه هزار رأس دام عشایر کوتاه کوچ شد.
* خدمات‌رسانی به سیل‌زده‌های برخی مناطق از راه زمینی میسر نیست
جنوب کرمان منطقه‌ای محروم است و ساکنان آن هنوز کپرنشین‌اند و زیرساخت‌هایش به‌شدت دچار مشکل است و سیلی که مدام در این منطقه جاری می‌شود به دلیل، عدم زهکشی مناسب و همچنین سدسازی اصولی است. سیل اخیر هم براثر عدم مقاومت بندهای خاکی این منطقه جاری شده و باید فکری برای ساکنانش کرد،آن‌هم در شرایطی که سیل، خسارت هنگفتی به بار آورده و مردم در جنوب کرمان، نگرانِ تکرار سریال سیل و تخریب‌های بیشتر هستند. گرچه بروز سيلاب نتيجه افزايش ناگهانی حجم آب رودخانه‌ها در اثر بارش و يا پديده‌های آنی ديگر همچون ذوب ناگهانی برف و يا شکستن سدهاست و شرايط جغرافيایی ايران مانند شيب تند دامنه‌ها، فقر پوشش گياهی و رگباری بودن بارندگی، امکان بروز سيلاب را تشديد می‌کند اما احداث سد جهت تأمین آب آشاميدنی، کشاورزی، برق و صنعت بدون توجه به پیامدهای اکولوژيکی آن خسارات هنگفتی به طبيعت و انسان در ایران وارد کرده و کرمان هم از این مسئله مستثنی نبوده و به همین علت بیشترین میزان خسارات به شهرستان رودبار جنوب وارد شده است و طی روزهای گذشته، روستاهای حوزه جازموریان در محاصره سیل قرار گرفته‌اند و شهر زهک لوت نیز دچار آب‌گرفتگی شده و در اطراف این شهر برای جلوگیری از ورود سیلاب باید سه سیل بند
 احداث می‌شد اما عملا یک سیل بند که در سال‌های اخیر احداث شده بود با حجم عظیم سیلاب مواجه شد، این سیل بند
 نیز به دلیل حجم بالای سیل، سریز کرد و آب شهر را فرا گرفت؛ در بخش‌هایی از شهر ارتفاع آب به ۱/۵ متر رسید و پس از چند روز هنوز در ۵۰ درصد از شهر آب‌گرفتگی شدید وجود دارد. تقریبا تمامی مسیرهای روستایی تخریب شده تا جایی که خدمات‌رسانی به سیل‌زده‌های برخی مناطق از راه زمینی میسر نیست و دسترسی به برخی از مناطق همچنان وجود ندارد و کمک‌های هوایی انجام می‌شود. در همین حال هلال‌احمر بسته‌های زیستی را بین مردم توزیع می‌کند اما هنوز هم هستند مردمی که از عدم دریافت بسته‌های غذایی، چادر، پتو و لوازم ضروری گلایه دارند. سپاه پاسداران بسیاری از مردم را در مدارس و سالن‌های ورزشی اسکان داده و بسته‌های غذایی به‌سختی در بین مردم سیل‌زده توزیع می‌شود. 
آن‌طور که خبرنگار ایرنا از جیرفت گزارش کرده، خدمت‌رسانی به اهالی این مناطق در شرایطی که ویروس کرونا سلامت مردم را تهدید می‌کند کار را کمی سخت کرده و انتظار می‌رود کمک‌های بهداشتی بیشتری به این مناطق گسیل شود تا ویروس کرونا باری بر دوش سیل‌زدگان نباشد. بر همین اساس ماشین‌آلات سنگین ازجمله بلدوزر، لودر، بیل مکانیکی، کامیون و گریدر، اقلام غذایی و خوراکی، آب‌معدنی، کنسروجات، پتو و چادر برای اسکان، مواد ضدعفونی‌کننده و بهداشتی (اعم از دستکش، ماسک، اسپری و ژل ضدعفونی ) به‌ویژه برای مقابله با کرونا از مهم‌ترین اقلام کمکی به سیل‌زدگان است. در چنین وضعیتی کمک به سیل‌زدگان هم از سوی مردم و هم از سوی مسئولان اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد و یکی از نگرانی‌های رایج این روزها، کمپین ماندن در خانه است، آن‌هم درحالی‌که هزاران نفر در جنوب کرمان خانه‌ای برای ماندن ندارند و آواره روستاهای اطراف و کمپ‌های اقامت موقت شده‌اند. بیشترین خسارات در این سیل به خانوارهایی وارد شده که خانه آن‌ها، از شاخ و برگ درختان بوده و از داشتن وسایل ابتدایی زندگی محروم بوده‌اند. 
سرهنگ محمدرضا اسفندیاری، فرمانده سپاه رودبار جنوب بر این نکته تأکید کرده که باید ارسال امکانات و کمک‌های فوری به این منطقه در اولویت قرار گیرد. حجت‌الاسلام حمید بامری، امام‌جمعه «زهک لوت» گفته است: انتظار عموم مردم از مسئولان ارشد استان کرمان این است که متناسب با شرایط منطقه که وضعیتی بحرانی دارد، اقدامات سریع و ضربتی انجام شده و خسارت‌های ناشی از سیل جبران شود. اما از دیگر نکاتی که توسط امام‌جمعه «زهک لوت» مطرح شده، در چندین محور خلاصه می‌شود، اول اینکه منطقه زهک لوت و جازموریان جزو مناطق محروم کشور است و با رخ دادن این سیل وضعیت وخیم‌تر شده و چنانچه اقدامات فوری برای جبران خسارت انجام نشده و کشاورزی و دامداری احیا نشود، طبیعتا آسیب‌ها و ناهنجاری‌ها بیشتر می‌شود. دوم اینکه یک سری اقدامات و فعالیت‌های کوتاه‌مدت در شرایط بحرانی منطقه همانند اسکان موقت، تأمین نیازهای اولیه، شستشو و ضدعفونی کردن منازل انجام شده اما پس از تلف شدن تعدادی از دام‌ها، احشام زنده واکسیناسیون نشده‌اند که این امر می‌تواند باعث ایجاد مشکلات بهداشتی شود. 
به هر ترتیب جای امیدواری است که گروه‌های جهادی و سپاه برای حل مشکلات مردم سیل‌زده دست به کار شده‌اند و اقداماتی را در حوزه‌های مهندسی، خدماتی، درمانی، بهداشتی و ضدعفونی انجام داده‌اند. سردار محمد مطهری جانشین فرمانده سپاه ثارالله استان کرمان از تقویت و ترمیم سیل بند شهر زهک لوت و سیل بند‌های روستا‌های دیگر در نزدیکی این شهر خبر داده و تأکید کرده است، از ابتدای بروز سیل تاکنون حدود ۱۴ کیلومتر از این سیل بند‌ها، تقویت و ترمیم شده و در حوزه خدمات نیز با به کارگیری گروه‌های جهادی در قالب قرارگاه خدمات اجتماعی جبهه انقلاب با حضور نیروهای انقلابی و جهادی، تخلیه آب منازل مردم در شهر‌ها و روستاها، لایه روبی از منازل و خیابان‌ها و ضدعفونی منازل صورت گرفته که ضدعفونی کردن منازل همچنان ادامه دارد.
*حضور کمرنگ مسئولان و کمبود امکانات
حجت‌الاسلام محمد صدرات، مسئول گروه جهادی شهید قربانخوانی در خصوص آخرین وضعیت مناطق سیل‌زده جنوب کرمان و اقدامات گروه‌های جهادی به «رسالت» می‌گوید: «این مناطق عمدتا محروم و کپرنشین هستند و خسارت گسترده‌ای به آنان تحمیل شده، از سوی دیگر منطقه جنوب کرمان، رودخانه‌های زیادی دارد و ورودی سیل هم شهرستان رودبار جنوب است و چون این رودخانه‌ها در تمام روستاها و شهرها می‌چرخند، آبی که از کوه آمده، حجم بالایی داشته و باعث تخریب منازل و کپرها، جاده‌ها و قطعی راه‌ها و ویرانی پل‌ها شده و زیر برخی پل‌ها را با خاک پر کرده‌اند، تا اتومبیل‌ها عبور کنند اما کار خاص دیگری انجام نشده است. همچنین بسیاری از سیل‌زدگان وسایل زندگی خود را از دست داده‌اند البته گروه‌های جهادی حضور پررنگی دارند اما عموما گروه‌های جهادی بومی هستند و به خاطر مسئله کرونا، اجازه اعزام سایر نیروهای جهادی به آنجا داده نشده چون امکانات درمانی و بهداشتی این مناطق ضعیف است و اگر کسی عامل انتقال ویروس باشد، فاجعه به بار می‌آید. 
بنابراین تلاش شده، طلاب و بسیجیان همان شهرستان‌ها با مدیریت نیروهای بومی، کار را مدیریت کنند و قرارگاهی هم در شهر «زهک لوت» احداث شده که مدیریت آن با طلاب بوده و ما به‌عنوان گروه جهادی «شهید مجید قربانخوانی» از قبل عید به‌خاطر سیل دو ماه گذشته در منطقه بلوچستان حضور داشتیم و سریع به مناطق جنوب کرمان اعزام شدیم تا ببینیم چه کمکی از دستمان برمی‌آید، روزهای اول، مردم نیاز به موادغذایی و نان و آب داشتند و بعد از آن، «سیل بند» نیاز ضروری بود. اکنون هم با توجه به اینکه رودهای زیادی در منطقه وجود دارد و حاشیه این رودها باید سیل بند خاکی احداث شود، در حال جمع‌آوری کمک برای ترمیم و ایجاد سیل بند هستیم تا آب به سمت روستاها نرود.»او در ادامه با ابراز گلایه‌مندی از حضور کمرنگ مسئولین در مناطق سیل‌زده، عنوان می‌کند: « کرونا بهانه‌ای شده برای بی‌توجهی مسئولان، تعطیلی این روزها برای مردم عادی است نه برای مدیر و مسئول آن‌هم در شرایط بحرانی که باید حتما در وسط میدان حاضر باشند. طبعا بسیاری از پیگیری‌ها و امکانات باید از سوی آن‌ها فراهم شود. درحالی که چنین نیست و حتی مردم به سراغ بخشدار و فرماندار می‌روند و آن‌ها هیچ کمکی نکرده و می‌گویند بروید از گروه‌های جهادی کمک بگیرید، درصورتی که مسئولان باید پای کار باشند و گروه‌های جهادی نقش مکمل را ایفا کنند. وقتی شهرستانی را سیل در برگرفته و مردم محروم‌اند و از حداقل‌های زندگی بی‌بهره‌اند باید به دادشان رسید. گاهی برخی مردم سیل‌زده امکاناتی دارند و می‌توانند با اجاره ماشین‌آلات، راه‌ها را بازگشایی کنند، در بلوچستان منطقه‌ای بود که کشاورزان آنجا درآمد خوبی داشتند، ماشین‌آلات اجاره کردند و باغاتشان را نجات دادند اما جنوب کرمان به این شکل نیست و آنان محروم‌اند. جوانی ۲۵ یا ۲۶ ساله در این منطقه، با داشتن فرزندی دوساله، خانه و لوازم زندگی‌اش را از دست داده و مزرعه‌ای که تنها ممر درآمدش بود، کلا نابود شد و به‌ناچار به کپرنشینی روی آورد. حالا چه کسی باید به داد این جوان برسد؟ مسئولی که حضور کمرنگی در مناطق سیل‌زده دارد از حال و روز این جوان خبر دارد؟ بی‌تردید این مسئله سبب شده، امکانات در مناطق سیل‌زده، کم باشد. هلال‌احمر به ۲۰ تا ۳۰ خانوار، ۴ یا ۵ چادر داده و کپرها و خانه‌های این‌ها پر از آب و گل‌ولای است و در حوزه سیل بند و ماشین‌آلات فقط سپاه کرمان و سپاه منطقه جنوب شرق، امکانات ارائه کرده‌اند تا بتوان بحث سیل بند را مدیریت کرد.  ممکن است مسئولان گزارش کار پرطمطراقی ارائه کنند اما با گذشت دو هفته از وقوع سیل، روستاهایی هستند که به علت مسدود بودن و دوری  از جاده‌ها، هیچ‌کس به آن‌ها سر نزده و مشکل دیگر این است که اگر امکانات و خدماتی می‌آید در شهرستان‌ها جمع است نه روستاها. در زهک لوت، تمامی امکانات و ماشین‌آلات و خدمات به سمت خود شهرستان روان می‌شود و روستاهای متعددی بین زهک لوت و رودبار، همچنان فاقد امکانات هستند.»  حجت‌الاسلام صدرات در خاتمه از رسانه‌ها دعوت کرد تا به این موضوع بپردازند به‌خصوص رسانه ملی که موردتوجه مردم است و کمتر به این مسئله پرداخته، در واقع رسانه ملی و عمدتا رسانه‌های دیجیتال در حال انتشار اخبار کرونا هستند اما مادامی که آن‌ها در خط مقدم قرار نگیرند و به موضوع سیل نپردازند، مسئولان هم وارد میدان خدمت‌رسانی نمی‌شوند.