نشست بی‌سرانجام اوپک
|مهدیه هاشمی|
در هفته‌های گذشته، سازمان کشورهای تولیدکننده و صادرکننده نفت خام، اوپک، در آخرین به‌روزرسانی سایت خود اعلام کرد که هر بشکه سبد نفتی اوپک با دو دلار و ۱۲ سنت کاهش ۵۱/۸۹ دلار فروخته‌شده است. بر این اساس کمترین قیمت سبد نفتی اوپک در سال ۲۰۲۰ به ثبت رسیده بود. همچنین در مدت اخیر قیمت نفت با توجه به نفوذ ویروس کرونا در کشور آمریکا به‌طور متوالی کاهش‌یافته است. بر این اساس و برای جلوگیری از سقوط بیشتر قیمت نفت در بازارهای جهانی انرژی، نشست جدیدی برای اتخاذ تصمیمی به سمت مقابله با ویروس کرونا و اثرات آن بر بازار برگزار شد.
به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، این نشست اوپک یکی از بدترین نشست‌های این سازمان در طول تاریخ بوده است و ۶ ساعت مذاکرات خصوصی هم نتوانسته موجب اتحاد کشورها و موافقت کشورهای عربستان و روسیه برای یک تصمیم مشترک شود. اکنون با توجه به بحران این اپیدمی در جهان و کاهش میزان تقاضا نفت در بازارهای جهانی، قیمت نفت شکسته و در حال سقوط است که بر این اساس کشورهای اوپک قصد داشتند با کاهش دادن میزان تولید نفت، جلوی این سقوط را بگیرند.
اوپک با صدور بیانیه‌ای پیشنهاد کرد که برای جلوگیری از آثار منفی شیوع ویروس کرونا در بازارهای جهانی، روزانه یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت از تولید خود را کاهش دهند که کشورهای قدرتمندی چون روسیه از موافقت با این برنامه امتناع کردند. بنابراین روسیه با امتناع از پذیرش این توافق ۹ درصد از ارزش خود را از دست داد. با توجه به این اوصاف باید دید که وضعیت نفت در بازار جهانی به کجا می‌رسد.«رسالت» در بررسی بیشتر این موضوع با یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق و علی‌اصغر زرگر، کارشناس مسائل اقتصاد سیاسی و نفت به گفت‌وگو پرداخت.
نفت، دستمایه منافع سیاسی ابرقدرت‌های جهان
یحیی آل اسحاق، رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران، بابیان این‌که ابرقدرت‌های جهان با کاهش میزان قیمت نفت، اثر ویروس کرونا بر بازار جهانی انرژی را دوچندان کردند، به «رسالت» می‌گوید: «موضوع نفت در مهندسی اقتصادی یکی از ابزارهایی است که بازیگران صحنه اقتصاد همواره آن را دستمایه سیاسی در منافع مختلف خود می‌کنند. در حقیقت نفت اکنون ابزاری برای ابرقدرت‌های جهانی شده است تا به‌تناسب اقتضائات خود برای آن تصمیم‌گیری کنند. برای مثال اکنون آمریکا به نفت عربستان احتیاجی نداشته اما همواره زمینه فروش نفت عربستان را فراهم کرده تا آن را از دلار اشباع کرده و در ادامه درآمد حاصل از آن را در توسعه خود به کار گیرد.»
وی به نقش کشورهای عربی در تأمین نیازهای مالی نظام سلطه جهانی اشاره کرد و گفت: «مهندسی نفت موجود در مجموعه اوپک، نسبت به برخی کشورهای عربی دارنده نفت و به‌عنوان سوخت‌رسان جهانی، تصمیم‌گیری‌های اختصاصی دارد و آن‌هارا از دیگر کشورها متمایز می‌کند. در اصل وظیفه این کشورهای عربی، تهیه و سوخت‌رسانی نفت ارزان و مناسب‌ترین شرایط آن برای نظام سلطه جهانی و شرکت‌های بزرگ نفتی آن است. این مسائل مهر تأییدی بر سلطه ابرقدرت‌ها بر سازمان اوپک است.»
آل اسحاق ابراز کرد: «اختلاف‌های موجود در میان اعضای اوپک، ناشی از تضاد منافع هر کشور است. به‌ویژه پس از ورود چین، روسیه و هند به بازار جهانی نفت، تعارض‌ها بیشتر شده است. اگر این نهادها برای منافع مشترک خود با یکدیگر متحد می‌شدند، می‌توانستند مقابل سیاست‌های استکبار جهانی در این حوزه بایستند اما حقیقت آن است که بیشتر این کشورها به همین استکبار جهانی وابسته هستند.»
فرصتی مناسب برای محقق شدن هدف جدایی بودجه از نفت
وی بابیان این‌که اکنون زمان مناسبی برای استقلال ایران و جدا شدن درآمدهای آن از نفت است، ادامه داد: «اکنون ایران به دلیل همین سیاست‌هایضد ایرانی، عرضه‌کننده کمترین میزان نفت در جهان است و درصحنه تصمیمات اوپک بازیگر مؤثری نبوده و شرایط پیش‌آمده اثر چندانی بر وضعیت نفت کشور نخواهد داشت. اما از طرفی دیگر این اتفاق می‌تواند فرصت مناسبی برای سیاست‌های جدا شدن بودجه کشور از نفت باشد و ایران در این زمان می‌تواند درحرکتی هوشمندانه از بازی مهندسی انرژی جهان خارج‌شده و مواضع مستقلی را اتخاذ کند.»
این رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران با اشاره به گسترش ویروس کرونا در جهان در مورد اثر آن بر بازار انرژی و اقتصاد جهانی، تشریح کرد: «کرونا آثار خود را بر اقتصاد جهان گذاشته و موجب رکود و تغییر قطب‌های حوزه‌های اقتصادی شده است. همچنین در حوزه نفت موجب کم شدن مصرف نفت، در ادامه آن کاهش قیمت و اثر منفی در تولید و نظام تعادلی در دنیا شده است. اکنون نظام سلطه برجهان سعی دارد تا با کاهش قیمت نفت، ضربه وارده این ویروس را که هزاران میلیارد دلار تخمین زده می‌شود را جبران کند. کاهش میزان قیمت نفت به نفع کشورهای اروپایی، چین و آمریکا و از طرف دیگر به ضرر کشوهای تولیدکننده نفت خواهد بود.»
وی ضمن بیان این‌که بر اساس تصمیم اوپک برای کاهش قیمت نفت، کشورهای عربستان، امارات و نیجریه با توجه به حجم تولید آن‌ها، بیشترین خسارت‌ها را متحمل خواهند شد، افزود: «بی‌شک کاهش قیمت نفت بدترین تصمیمی بود که اوپک می‌توانست اتخاذ کند. با کاهش قیمت نفت، کشورهای تولیدکننده علاوه بر ضربه‌های این اپیدمی بر اقتصاد کشورشان، برای این تصمیم اوپک نیز ضربه‌ای جدید را تجربه خواهند کرد.»
آل اسحاق تصریح کرد: «ایران با کاهش قیمت نفت و تصمیم اوپک صدمه جدی در حوزه نفت نخواهد دید همچنین ویروس کرونا نیز در حوزه صادرات مواد پتروشیمی و مواد معدنی کشور نیز اثری نگذاشته است و بازار عراق نیز همچنان پابرجاست و مرزها باز است. ایران در سال جاری ۱۰ میلیارد دلار صادرات به کشور عراق داشته است. همچنین در مورد صادرات به دیگر کشورهای همسایه نیز با توجه به ملاحظات مربوط به مقابله با این ویروس در حال انجام است.»
رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق در پایان افزود: «می‌توان گفت در آینده نیز حوزه صادرات کشورمان آسیبی نخواهد دید و این اپیدمی ضربه‌ای که به صادرات دیگر کشورها زده است یه ایران نخواهد زد.اگر تمام ارگان‌ها و نهادهای کوچک و بزرگ دست‌به‌دست یکدیگر دهند و با توجه بیشتر دولت به مسائل مختلف و بخش‌های سیاسی می‌توانیم این بحران را پشت سر گذاشته و سربلند خارج شویم.»
کاهش میزان عرضه نفت موجب حفظ قیمت‌ها و ثبات بازار جهانی
همچنین علی‌اصغر زرگر، کارشناس مسائل اقتصاد سیاسی و نفت، در مورد کاهش میزان قیمت نفت در بازارهای جهانی با توجه به بحران‌های پیش‌آمده به «رسالت» چنین می‌گوید: «موضوعات مختلفی بر میزان قیمت نفت در جهان اثرگذارند که یکی از مهم‌ترین عوامل، موضوع عرضه و تقاضا است. زمانی که میزان عرضه در هر حوزه‌ای از میزان تقاضا آن پیشی گیرد، قیمت‌ها شکسته خواهد شد. اتفاقی که اکنون در بازار نفت جهانی رخ‌داده است، همین موضوع است که اوپک سعی داشت با کاهش میزان عرضه، از کاهش قیمت نفت جلوگیری کند.»
وی بیان کرد: «چین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای جهان و با تقاضای روزافزون نفت و انرژی در بازار جهانی، به دلیل شیوع ویروس کرونا، از ماه دسامبر تا امروز تقاضای انرژی خود را به‌شدت کاهش داده است و به‌عنوان محور اصلی اقتصاد موجب رکود بازار جهانی انرژی شده است. از طرفی دیگر بسیاری از آژانس‌های مسافربری در کشورهای مختلف به دلیل گسترش این اپیدمی، فعالیت خود را کاهش یا تعطیل کردند. بر اساس تمام این اتفاقات نشئت‌گرفته از این ویروس، میزان عرضه نفت در بازار جهانی از تقاضای آن نموداری کاهشی را در پیش‌گرفته بود.»
زرگر ضمن اشاره به این‌که کشورهای اوپک سعی کردند با کاهش میزان عرضه نفت، موازنه‌ای میان عرضه و تقاضا ایجاد کرده تا بتوانند قیمت‌ها را در یک نقطه معین حفظ کنند، توضیح داد: «توافق بر این بود که اعضای اوپک، حدود ۵۰۰ هزار بشکه را در روز کاهش دهند و در این میان کشورهایی مانند ایران به دلیل تحریم‌های که تجربه می‌کند یا کشور لیبی که در شرایط نابسامانی به سر می‌برد، در این تولید باعرضه بیش‌ازاندازه نقشی نداشته‌اند.»
روسیه موفق به تصمیم‌گیری نشد
این کارشناس مسائل اقتصاد سیاسی و نفت ضمن تشریح دلایل امتناع روسیه از موافقت باسیاست‌های اوپک به اثر این تصمیم در آینده اشاره‌کرده و گفت: «روسیه و دیگر کشورهایی که عضو رسمی اوپک نبودند و به لحاظ سیستم امنیتی این کشور، به‌طورمعمول شریک مورد اعتمادی در این عرصه محسوب نمی‌شد. علت توافق نکردن آن برای کاهش میزان عرضه، این است که پس از هم پاشیدن شوروی سابق و موضوعات مربوط به تحریم‌ها، بیش‌ازپیش به درآمد حاصل از نفت احتیاج دارد. بر این اساس خواستار آن است که تولید نفت خود را در همین سطح و برای تأمین بودجه برنامه‌ریزی‌شده خود نگه دارد. روسیه همواره برای تصمیم‌گیری آزادانه و مطابق با منافع خود عمل کرده است اما در شرایط کنونی یک رکود بزرگ را برای صنعت هوانوردی و دیگر صنایع موجود در اروپا پیش‌بینی کرده و بر اساس تمام این سیاست موفق به تصمیم‌گیری در این حوزه نشد.»
زرگر در انتها اظهار داشت: «اکنون به جهان نشان می‌دهد که توانسته با شیوع این اپیدمی در کشور جلوگیری کرده و به نحوی کرونا را مغلوب کند، اما به‌تازگی این ویروس در بیشتر کشورهای صنعتی و به‌ویژه قاره اروپا نفوذ و سیری صعودی را آغاز کرده است. بنابراین می‌تواند یک دوره رکود جدی را تا اواخر ماه آوریل، برای اروپا که یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌های انرژی در جهان است را پیش‌بینی کرد. با توجه به امتناع روسیه از توافق برای کاهش عرضه، نمودار نزولی میزان قیمت نفت ادامه خواهد داشت و ممکن است قیمت نفت به زیر ۴۰ دلار برسد.»
اوپک , مهدیه هاشمی , نشست اوپک , وزیر نفت
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.