اعتراضات اخير در سطح کشور باعث به ميدان آمدن جامعه‌شناسان، کارشناسان و سياستمداران شد تا به بررسي چرايي اين موضوع بپردازند. بسياري معتقدند به جز آن‌که اين اعتراضات دستاويزي براي برخي از معاندين نظام شد تا با سوار شدن بر آن براي رسيدن به اهداف خود تلاش کنند اما واقعيت آن است که بسياري از معترضان از بدنه مردم کشور بودند که به خاطر ناراضي بودن از شرايط اقتصادي کشور به خيابان ها آمدند. در اين ميان يک جامعه‌شناس معتقد است: «اساس مسئله اعتراضات مردم، نه تخم‌مرغ است و نه بنزين؛ مسئله شکاف طبقاتي و نابرابري است. در اين اعتراضات طبقات بالا و متوسط اين موضوع را نمايندگي نمي‌کردند بلکه بنيان اعتراض‌ها، طبقه فرودست و پايين جامعه بوده است.» کارشناسان در اين حوزه همچنين معتقدند، مهم‌ترين تأثير اين اعتراضات افزايش بي‌اعتمادي، نااميدي و يأس در سطح کلان جامعه است. در اين ميان حتي برخي کارشناسان عنوان کردند، گراني هاي اخير از جمله افزايش نرخ بنزين باعث حذف طبقه متوسط از کشور شده و اين موضوع باعث مي‌شود تا کشور به‌مرور تنها داراي دو طبقه بالادست و فرودست شود. اما جامعه‌شناس ديگري با اين موضوع موافق نبود و به «رسالت» گفت: «طبقه متوسط جامعه به شدت ضعيف شده و متأسفانه هرچه جلوتر مي‌رويم از قشر متوسط تراشيده و به قشر فقير جامعه اضافه مي‌شود.»
عليرضا شريفي يزدي، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با اشاره به اعتراضات اخير به افزايش نرخ بنزين در ادامه به «رسالت» گفت: «واقعيت آن است که به دليل سياست‌هاي غلط اقتصادي طي حداقل ۲ دهه اخير متأسفانه قشر متوسط روزبه‌روز و سال‌به‌سال لاغرتر مي‌شود.»
وي بابيان اين‌که قشر متوسط به دودسته تقسيم مي‌شود، در ادامه گفت: «يک دسته بسيار اندکي از اين گروه با استفاده از رانت و شرايط هرج‌ومرج اقتصادي به قشر فرادست (پولدار) تکيه مي‌زنند و بخش ديگر نيز که بخش اعظمي هستند سقوط کرده و در لايه‌هاي فرودست جامعه قرار مي‌گيرند.»اين جامعه‌شناس تصريح کرد: «ما طي ۲ الي ۳ سال اخير حول‌وحوش ۴ دهک طبقه متوسط‌مان به قشر فرودست و فقير جامعه سقوط کرده و به آن‌ها اضافه شدند و همين موضوع باعث لاغر شدن شديد طبقه متوسط جامعه شد.»
شريفي‌يزدي در پاسخ به اين سؤال که تاچه اندازه با توجه به شرايط اخير اقتصادي کشور شاهد حذف طبقه متوسط در جامعه خواهيم بود، گفت: «من موافق اين موضوع نيستم اما حجم و ميزان قشر متوسط‌مان ازنظر آماري کاهش پيدا کرده است. يک جامعه متعادل جامعه‌اي است که بالاترين قشر اجتماعي‌اش در طبقه متوسط قرار مي‌گيرد و لايه فقير و بسيار پولدار و فرادست جامعه معمولا ميزان کمي از جامعه را تشکيل مي‌دهند.»وي ادامه داد: «هم‌اکنون بخش بسيار بزرگي از مردم در لايه‌هاي فرودست، بخش اندکي در طبقه متوسط و بخش چنددرصدي نيز در لايه‌هاي فرادست و بالايي قرار دارد. اين ترکيب اقتصادي و اجتماعي از قشربندي اجتماعي است که در کشور ما وجود دارد.»اين جامعه‌شناس با اشاره به اين‌که اعتراضات اخير تنها نتيجه افزايش نرخ بنزين نيست، گفت: «افزايش نرخ بنزين باعث روشن شدن جرقه‌اي شد که مدت‌ها برخي در انتظار آن بودند، به اين معنا که برخي در جامعه مدت‌ها در انتظار يک التهاب، سرخوردگي و احساس ناکامي به جهت داشتن احساس از دست دادن موقعيت اقتصادي يا اجتماعي‌شان در بخش بزرگي از جامعه بودند اما افزايش نرخ بنزين جرقه‌اي براي اين بشکه باروت بود. اکثر افراد در اين اعتراضات (نه آشوب‌ها چراکه بين معترضان و اغتشاشگران تفاوت وجود دارد) از طبقات پايين‌دست جامعه بودند. طبق گفته مسئولين نيز اکثر افراد بازداشت‌شده افرادي بيکار يا داراي درآمد بسيار اندک بودند.»
اين استاد دانشگاه افزود: «اگر به جغرافياي اين اعتراضات توجه کنيد، متوجه مي‌شويد که در شهريار، انديشه، شهرک قدس، باغستان، بومهن و امثالهم برگزار شد. اين‌که مطرح مي‌شود اعتراضات اخير جمع شده است بايد گفت، بله به صورت فيزيکي و عيني اين اعتراضات جمع شده‌اند اما پتانسيل رفتارهاي مشابهش نوعا رفتارهاي کور و سازمان‌دهي نشده است يعني برخي اين اعتراضات را به آشوب، خشونت و شرارت کشاندند.»
وي با تأکيد بر اين‌که لايه متوسط جامعه از بين نرفته است، گفت: «اين لايه به شدت ضعيف شده و متأسفانه هرچه جلوتر مي‌رويم يعني از دولت نهم تا دولت دوازدهم، سال‌به‌سال ما از قشر متوسط‌مان تراشيده و به قشر فقير جامعه اضافه مي‌شود. اين موضوع مي‌تواند زنگ خطري براي ما باشد چراکه اگر در سال‌هاي آينده فکر ريشه‌اي درباره اقتصاد نداشته باشيم با مشکلات بيشتري روبه‌رو خواهيم شد. با توجه به اتفاقات سال‌هاي ۸۸، ۹۶ و روزهاي گذشته بايد توجه داشت که ممکن است اتفاقات روزبه‌روز راديکال‌تر، خطرناک‌تر و شرايط نامطلوب‌تري را تجربه کنيم.»