| حسن شجاعي|
ايام پربرکت هفته وحدت آرام آرام به پايان مي رسد و فردا مصادف با سالروز ميلاد پربرکت رسول گرامي اسلام حضرت محمد مصطفي صلي الله و عليه و آله و ولادت با سعادت حضرت امام جعفر صادق عليه اسلام به عنوان پايه گذار مکتب تشيع است که روشني خاصي به اين هفته داده اند.
آنچه از هفته وحدت برداشت مي شود تلاش براي نزديکي فرق و مذاهب اسلامي است و براين اساس برنامه هايي که براي اين هفته تدوين مي شود حول اين محور مي چرخد.
اما آيا ايجاد وحدت بين مسلمین تنها با برگزاري هفته وحدت ميسر مي شود و اينکه اين فرايند نيازمند برنامه ريزي مستمر و ادامه داري است تا بتوان با توجه به رويدادهايي که جهان اسلام با آن دست و پنجه نرم مي‌کند بتوان به اهداف آن دست پيدا کرد موضوعي است که همواره مورد توجه علماي اسلامي قرار داشته است.
امروزه به دليل دشمني هايي که از سوي جهان غرب با اسلام ناب محمدي صورت مي گيرد شاهد بروز و ظهور فرقه هايي هستيم که هرکدام بنا بر مصلحت انديشي هاي خود بناي مستحکم اسلامي را با خطر مواجه کرده و با برداشت هاي غلط و نادرست و در بسياري موارد همراه با عناد تلاش دارند تا بين مسلمين ايجاد اختلاف کرده و زمينه را براي تسلط جهان غرب بر سرزمين هاي اسلامي فراهم کنند.
شايد داعش و نمادهايي از اين دست در ايام اخير از تازه ترين الگوهايي اين تفاسير و تفرقه و اختلاف بين مسلمين باشد که به لطف خدا بساط آنها کم و بيش از سرزمين هاي اسلامي جمع شده است.
اما به نظر مي رسد براي تبيين موضوع وحدت در جوامع اسلامي نيازمند شناخت اين واژه و نيز معرفي آن در بين مسلمانان هستيم تا پس از شناخت و درک آن زمينه براي ايجاد وحدت واقعی شکل گيرد.
براي بحث در مورد اين حوزه حجت الاسلام والمسلمين حامد کاشاني کارشناس مسائل مذهبي در گفت و گو با «رسالت» ضمن بيان نکاتي از شرايط تحقق وحدت در بين جوامع اسلامي به تبيين اين موضوع مي پردازد.
وي در ابتدا با اشاره به اينکه تبيين کلمه وحدت در جامعه کار دشواري است و باتوجه به تلقي هاي متفاوتي که از اين مسئله وجود دارد سه برداشت از آن مي شود گفت: در اين زمينه شاهد افراط و تفريط هاي بسياري هستيم که موجب شده تا اختلافات زيادي را به‌وجود آورد. يکي از اين نظرات اعتقاد دارد براي اينکه مشکلات جامعه اسلامي کم شود بهتر است اصل اختلافات را کتمان کرده و يا آن را در يکديگر ذوب کنيم. براساس اين تفکر اعتقاد بر اين است که مثلا شيعه از عقايد خود دست برداشته تا به تعبير آنها وحدت شکل بگيرد.
وي ادامه داد: به نظر من اين موضوع شدني نيست و امکان آن وجود ندارد زيرا نمي توان از اصول اعتقادي و مسلمات خود گذشت به صرف اينکه بتوان به وحدت دست يافت. اين نوع از وحدت نه تنها پايدار نيست بلکه مشکلات زيادي را در جوامع اسلامي به دنبال خواهد داشت.
حجت الاسلام والمسلمين کاشاني در مورد دومين نوع نگاه به وحدت بين مسلمين مي‌گويد: در اين تفکر اعتقاد بر اين است که هيچگونه وحدت نظري نمي تواند بين فرق و مذاهب اسلامي به وجود بيايد و بر اين مبنا خون ها ريخته شده و اختلافات بسيار خواهد شد که تنها دشمنان اسلام از اين نوع نگاه منفعت خواهند برد.
در نگاه اهل بیت، دشمنی با سایر فرق جایی ندارد
اين کارشناس مذهبي سپس به سومين نوع از تفکر وحدت بين مذاهب اسلامي از نگاه شيعه اشاره کرده و با تأکيد بر اينکه اين طرز تفکر از اهل بيت منشأ گرفته و ايشان براي ما به يادگار گذارده اند خاطرنشان مي سازد: در اين نوع تفکر موضوع پيروي از مذاهب اسلامي ديگر در ميان نيست و افراد ضمن احترام به عقايد يکديگر در کنار هم زندگي مسالمت آميزي را دنبال کرده و در آن دشمني و خصومت جايي ندارد.
وي در مورد تبيين بيشتر اين نوع انديشه تصريح مي کند: بر اين اساس و بر پايه سفارش و توصيه اهل بيت سلام الله، ذره اي از واجبات و مستحبات کم نشده و بيشترين تأکيد بر محبت و برادري و رفع مشکلات جوامع اسلامي متمرکز مي شود.
اين روش و منش از رسول مهرباني ها به ما رسيده و ايشان همانگونه که در زمان هدايت کفار دلسوزانه با آنها رفتار مي کردند و تا جايي که خداوند متعال به ايشان مي فرمايد لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ، گويا تو مي خواهي خويشتن را به جهت اينکه آنها ايمان نمي آورند، هلاک سازي، اين راه و مسير براي ما هم ترسيم شده تا با تمامي مسلمانان مهربان بوده و به آنها کمک نماييم.
حجت الاسلام والمسلمين کاشاني با اشاره به اين نکته که اين نوع رفتار و برخورد دليل نمي‌شود که ما در مورد مسايل اعتقادي با برادران مسلمانمان بحث و گفت‌و گو نداشته باشيم تأکيد مي کند: براي بيان اين اعتقادات نيز روشي که اهل بيت به ما سفارش کرده اند مبتني بر مستند و مؤدبانه بودن مباحثه با طرف مقابل است و بدون مجادله و درگيري و بدونبي احترامي مي توان عقايد شيعي را تبيين کرد. به عقيده من هيچکدام از فرق اسلامي مانند شيعه در نحوه برخورد با ساير مذاهب اسلامي اينگونه برخورد نمي کند و اين براي ما افتخار است که با دلسوزي از اعتقاداتمان صحبت کنيم. اين روش موجب مي شود تا هر فرد عاقل و دلسوزي در سخنان ما تعمق کرده و برداشت مناسبي داشته باشد. ضمن اينکه ما به تکليف خود عمل کرده ايمو براساس رهنمودهاي اهل بيت در نزديکي جامعه اسلامي تلاش داشته ايم.
ترویج همزیستی و همدلی بین مسلمین وظیفه همه ماست
وي ادامه داد: به عقيده من اگر سکوت کنيم و مباحث علمي و فني نداشته باشيم هيچگاه وحدت شکل نمي گيرد و با اعتقادي که ما براساس داشتن جامعه يکپارچه اسلامي داريم بايد با برادران ايماني خود در جهت رفع اختلاف نظرها گفت و گو کنيم و اين تنها راه رسيدن به وحدت واقعي است.
حجت الاسلام والمسلمين کاشاني در پايان ضمن تأکيد دوباره بر همزيستي و همدلي بين جوامع اسلامي با تأکيد بر سيره ائمه معصومين اشاره کرد: براي ترويج مکتب تشيع و نيز نزديکي هرچه بيشتر بين جامعه اسلامي وظيفه داريم تا مؤدبانه و محترمانه گفت و گو کنيم و بدون اتهام زني و بردن آبروي يکديگر تلاش کنيم در يک صف در مقابل دشمنان مسلمين ايستاده و وحدت واقعي جامعه اسلامي را رقم بزنيم.
و کلام آخر اينکه وحدت بدون بحث علمي و دقيق معني ندارد.