|حسن کربلايي|
تا به امروز دولت موسوم به «اعتدال و تدبير»(!) سه گام را در زمينه کاهش تعهدات برجامي برداشته است. اين سه گام پاسخي بود روشن در مواجهه با رفتارهاي خصومت‌آميز و غيرمتعهدانه و روشن‌تر بگوئيم؛ شيادانه آمريکا و اروپا در قبال فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران و تعهدنامه برجام!
بعد از برداشتن گام‌هاي اول و دوم و اينک گام سوم از سوي ايران، نزديک به ۶۰ روز پيش اروپا يا دقيق‌تر؛ دوستان و هم‌پيمانان اروپا مکلف شدند انتظارات ايران در قبال تعهداتشان در نسبت با برجام و ايجاد گشايش مالي و اقتصادي مشخص ايران را فراهم کنند. اما تا به امروز گامي از سوي دوستان واشنگتن برداشته نشده است؛ همان‌طور که در گذشته نيز چنين شد.
در راستاي کاهش تعهدات برجامي، گام چهارم نيز قطعا از سوي ايران به زودي برداشته مي‌شود زيرا هم اينک نيز نشانه‌هايي دال بر وجود اراده اروپائي براي پاسخ به تقاضاي مستدل و بر حق ايران مشاهده نمي‌شود.
حال پرسش اين است که آيا اروپا متنبه خواهد شد؟ آيا گام‌هاي چهارگانه تهران در حيطه کاهش تعهدات برجامي، اروپا را قانع و تحريص به برداشتن موانع ايجاد شده بر سر راه اجراي کامل و طرفيني برجام خواهد کرد؟!
تجربه نشان داده است که خير!
دولت‌هاي اروپائي از خود اراده مستقلي ندارند. اين مجموعه در خدمت اهداف آمريکا قرار دارد. وقتي در سال ۱۳۹۷ ترامپ وقيحانه زير ميز بازي زد و مانند قداره‌کشي منطق‌گريز از پيمان برجام بيرون رفت؛ اروپائي‌ها مي‌توانستند با عنايت به تعهدنامه‌اي که امضاء کرده‌اند، به مفاد اين تعهدنامه پايبند بمانند. اما نه تنها چنين نکردند که همراهي آشکار با واشنگتن را به نمايش گذاشتند.
اروپائيان منافع شهروندان خود را از ياد برده‌اند و دقيقا در راستاي هدف اين منافع به پاي خواسته‌ها و تمنيات کاخ سفيد عمل مي‌کنند. بي‌ترديد، اروپا زير بار تأکيدات قانوني و مستدل طرف ايراني نخواهد رفت و همچنان به وقت‌کشي و تضييع حقوق ملت ايران و در نهايت با گمان مجبور کردن تهران به تحمل خواسته‌هايي فراتر از برجام ـ در فرآيندي يک طرفه ـ پيش خواهد رفت! خواسته‌هايي از جنس محدود کردن قدرت موشکي ايران و قدرت منطقه‌اي!
اما تهران چه بايد کند؟ دولتمردان چه برنامه‌اي براي صيانت از حقوق حقه ملت شريف و مظلوم ايران در پيش رو دارند؟
خب، گام‌هاي اول، دوم و سوم که کارساز نبود. در صورت برداشته شدن گام چهارم نيز چنان که گفتيم ـ قطعا ـ اروپا بر ريل خواسته‌هاي قانوني و مشروع طرف ايراني قرار نمي‌گيرد. چون نشانه‌اي جز اين پيدا نيست. پس چه بايد کرد؟ آيا بايد همچنان با خوش‌خيالي منتظر تغيير مشي و رويه اروپا باشيم؟ آيا بايد همچنان بخشي از فعاليت هسته‌اي‌مان معطل ناز و غمزه و عشوه‌هاي سياسي و مکر آلمان، انگليس و فرانسه باشد؟ آيا خسارت برجام تا امروز کافي نبوده است؟
حضرت امام خميني (ره) بنيانگذار نظام الهي و مقدس جمهوري اسلامي و حضرت آيت‌الله‌العظمي امام خامنه‌اي رهبر حکيم و فرزانه انقلاب اسلامي و بعدتر؛ تاريخ انقلاب اسلامي به ما آموخته‌اند که هر گاه يک قدم از خواسته‌هايمان عقب بنشينيم؛ دشمن موذيانه و جدي‌تر به پيش مي‌آيد.
پس عاقلانه است که بر پايه مشي مقاومت و روحيه انقلابي پا در جا محکم کنيم و گام چهارم را به عنوان پايان تعهدات برجامي در نظر بگيريم و برجام را تمام شده بدانيم!
يقين بدانيد که در اين صورت؛
اولا: طرف‌هاي مقابل ايران بيش از گذشته درک خواهند کرد که ايران در راه صيانت از منافع خود جدي است.
ثانيا: طرف‌هاي مقابل ايران متوجه مي‌شوند عزم ملت ايران در صيانت از استقلال و عزت خود جدي است.
ثالثا: طرف‌هاي مقابل ايران متوجه مي‌شوند اگر شرارت کنند هزينه بيشتري بايد پرداخت کنند.
گويش سياسي رئيس جمهور و گفتمان ديپلماسي خارجي کشور بايد ظرفيت تفهيم مفاهيم جديدي از مناسبات ايران با آمريکا و اروپا را داشته باشد. اين مفاهيم بايد متضمن عزت و اقتدار ملت ايران باشد.
ادعاهايي چون «فتح‌الفتوح بودن برجام»، «رفع تمام تحريم‌ها در يک شب»، «امضاي جان کري تضمين است»، «قدرت بالاي چانه‌زني و توانمندي در علم ديپلماسي دولتيان» و … رويايي بيش نبوده و بايد با آن وداع کرد.
غرب براي هميشه با بدعهدي و نقض عهد در گفتمان ديپلماسي خارجي ما غروب کرده است. بايد به روابط راهبردي با کشورهاي همسايه و نيز با قدرت‌هاي نوظهور چون چين، هند، روسيه، برزيل و … انديشيد.