|نفیسه امامی|
بالاخره پس از گذشت دو دهه از آغاز عملیات اجرایی آزادراه تهران شمال، قطعه یک آن به بهره‌برداری رسید و آرزوها برای کوتاه شدن مسیر سفر به شمال محقق شد. قطعه نخست آزادراه تهران شمال ۳۲ کیلومتر طول دارد و فاصله ۲ نقطه تهران تا دوآب شهرستانک را ۶۵ کیلومتر نسبت به جاده چالوس کاهش می‌دهد. خیرالله خادمی معاون وزیر راه و شهرسازی در این رابطه گفته است: « با افتتاح این قطعه، زمان سفر از تهران تا چالوس و برعکس تا یک و نیم ساعت کمتر می‌شود.»
قطعه یک این آزادراه با هزینه‌ای بیش از ۴۱۰۰ میلیارد تومان و ارزش فعلی ۱۰ هزار میلیارد تومان تکمیل و برای تردد آماده‌شده است؛ این هزینه معادل ۱۰ برابر هزینه ساخت یک آزادراه معمولی است. بهره‌برداری قطعه دوم آزادراه تهران شمال تا سال ۱۴۰۰ اعلام‌شده و مهم‌ترین مسئله آن، تأمین ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار است. ساخت قطعه سوم آزادراه نیز ازنظر فنی مراحل مطالعاتی و طراحی خود را می‌گذراند.
در این میان، شنیده‌ها حاکی از این بود که رقم عوارضی منطقه یک آزادراه تهران شمال ۵۰ هزار تومان در نظر گرفته‌شده است، اما هنوز هیچ نهاد رسمی آن را تأیید نکرده و طبق گفته معاون توسعه ساختمان و انرژی بنیاد مستضعفان وزارت راه و شهرسازی با دولت برای تعیین عوارض آزادراه تعامل کرده و نرخ آن کمتر از ۵۰ هزار تومان خواهد بود.
منوچهر خواجه دلوی معاون توسعه ساختمان و انرژی بنیاد مستضعفان در گفت‌وگو با «رسالت»، درباره ساخت آزادراه تهران شمال گفت: تصمیم جدی برای ساخت آزادراه تهران شمال از سال ۷۵ گرفته شد. در آن سال این مصوبه ازنظر هیئت‌وزیران گذرانده می‌شود و بنیاد مستضعفان در قالب قراردادی با دولت، مجری ساخت آزادراه می‌گردد.
وی ادامه داد: قرار بود تأمین منابع برای ساخت این پروژه از محل اراضی کنار آزاده راه باشد که بعد از چند سال منتفی شد. درنتیجه قرارداد تغییر می‌کند و تبدیل به قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک بین بنیاد مستضعفان و دولت می‌شود .
به‌این‌ترتیب ۵۰ درصد هزینه موردنیاز پروژه را بنیاد مستضعفان و مابقی را دولت تأمین می‌کند و مسئولیت اجرا هم به عهده بنیاد گذاشته می‌شود.
خواجه دلویی با اشاره به تأسیس شرکت آزادراه تهران شمال گفت: طبق مصوبه هیئت‌وزیران، بنیاد مستضعفان این شرکت را تأسیس می‌کند. در مقطعی بر اساس توافق وزارت راه و شهرسازی، چینی‌ها برای انجام کار وارد می‌شوند، اما به بهانه تحریم‌ها و مشکلات ارزی مقداری از پروژه را انجام می‌دهند و مابقی را رها می‌کنند.
وی با بیان این‌که تا سال ۹۳ پیشرفت این پروژه، ۱۷ درصد بود، افزود: بر اساس تفاهمی میان وزارت راه و شهرسازی با بنیاد مستضعفان در دوران ریاست آقای سعیدی کیا، مجددا این پروژه فعال می‌شود و در ابتدا وضعیت کار چینی‌ها تعیین تکلیف می‌شود زیرا مهم‌ترین دلیل حضور آن‌ها تأمین مالی این پروژه بود.
معاون توسعه ساختمان و انرژی بنیاد مستضعفان اضافه کرد: در اواخر سال ۹۳ پروژه از چینی‌ها گرفته می‌شود و انجام آن میان شرکت‌های داخلی به مناقصه گذاشته می‌شود. از تابستان ۹۴ کار به‌صورت فشرده و شبانه‌روزی آغاز شد و اکنون قطعه یک آزادراه به بهره‌برداری رسیده و مورداستفاده مردم قرار می‌گیرد.
خواجه دلویی درباره میزان عوارض آزادراه گفت: کمیسیونی در وزارت راه و شهرسازی باید نرخ آن را تعیین کند. ما هم منتظر اعلام نظر آن‌ها هستیم که هنوز ابلاغ نشده است. وزارتخانه این موضوع را با دولت مطرح کرده و نظر مشورتی آن‌ها را هم گرفته است. قبل از بهره‌برداری از بزرگراه باید نرخ عوارض به مردم اعلام شود، اما هنوز نرخی به دست ما نرسیده است.
وی با اشاره به نرخ‌های ۱۰۰ و ۵۰ هزارتومانی که برای نرخ آزادراه مطرح‌شده، گفت: این اعداد و ارقام برای نرخ آزادراه نخواهد بود. قطعه اول آزادراه تهران شمال که مهم‌ترین بخش آن است، بیشترین تأثیر را در کوتاهی راه هم به لحاظ مسافت و زمان دارد، زیرا ۶۲ کیلومتر از مسیر را کوتاه می‌کند و در روزهای عادی در حدود یک و نیم تا دو ساعت و در زمان ترافیک چهار ساعت زمان کوتاه‌تر می‌شود. با احتساب این زمان در حدود ۱۰ تا ۱۵ لیتر در استفاده از بنزین صرفه‌جویی می‌شود. بنابراین ازنظر اقتصادی به‌طورقطع دارای صرفه اقتصادی برای استفاده‌کنندگان است.
خواجه دلویی در پایان سخنانش خاطرنشان کرد: تلاش می‌شود مقدار عوارض بالا نباشد. اخذ عوارض هم برخلاف دیگر آزادراه‌ها توسط دستگاه‌های FULL ETC صورت می‌گیرد، به این معنا که گیت عوارض وجود ندارد و پلاک خودروها در زمان تردد توسط دوربین‌ها ثبت می‌شوند و عوارض از حساب آن‌ها کسر می‌گردد.