تحولات فعاليت هاي هسته اي کشورمان پس از رفتارهاي دوگانه غرب درخصوص توافق برجام به سمت و سوي بازگشت به نقطه اول حرکت کرده و دولت پس از برداشتن گام هاي سه گانه اين‌بار تلاش دارد تا عقب ماندگي گذشته را جبران و فعاليت هاي هسته اي را شتابي دوچندان بخشد.
به گزارش فارس، علي اکبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي روزگذشته پس از بازديد از تأسيسات غني سازي شهيد مصطفي احمدي روشن نطنز در نشستي خبري به تشريح آخرين تحولات در عرصه فعاليت هاي هسته اي پرداخت. وي در ابتداي اين نشست به تشريح مذاکرات برجام پرداخت و گفت: وقتي وارد مذاکره شديم به خصوص در بعد فني به اين صورت بود که ما بنا به توصيه مسئولان ارشد نظام به خصوص توصيه موکد رهبر معظم انقلاب از منظر ما هدف مذاکره اين بود که حقوق هسته اي ايران پابرجا بماند و هيچ حق هسته اي ما واگذار نشود. صالحي ادامه داد: از منظر طرف مقابل اين بود که برجام توافقي باشد که عدم انحراف ايران به سمت فعاليت هاي غير صلح آميز را مسدود کند. آنها محدوديت هايي را در نظر داشتند و پيشنهاد دادند و بحث در اين نوع محدوديت ها بود. وي به طور خلاصه به محدوديت ها در برجام پرداخت يکي محدوديت زماني در برخي فعاليت هاي هسته اي و ديگري محدوديت تعداد برخي از تجهيزات مورد استفاده در صنعت هسته اي.
رئيس سازمان انرژي اتمي به ماشين سانتريفيوژ IR6 اشاره کرد و گفت: IR6 سال ۱۳۸۸ کليد خورد و اولين نمونه آن در ۲۰ فروردين ۱۳۸۹ رونمايي شد. تقريبا الان حدود ۹ سال است از رونمايي اولين نمونه اين ماشين مي گذرد. زمان قبل از برجام ما ۵ سال مداوم روي اين ماشين کار مي کرديم.
*گازدهي زنجيره ۳۰ تايي IR6
صالحي ادامه داد: اين ماشين IR6 را اگر مي خواستيم به توليد انبوه برسانيم، بايد سه چهار سال ديگر روي آن ماشين کار مي کرديم. گفتند شما يک زنجيره مياني ۲۰ تايي داشته باشيد که ۲۰ فروردين اين زنجيره را شروع کرديم. بايد ۴ سال و نيم ديگر به زنجيره ۳۰ تايي مي رسيديم، با اين اتفاقي که افتاد ما براي نشان دادن اقتدار ملي خود و ظرفيت صنعتي در سازمان انرژي اتمي در حوزه فناوري هسته اي بر اساس دستور مقامات ارشد نظام اين کار را جلو انداختيم و اين زنجيره را راه انداختيم. محدوده زماني براي IR6 اگر آهنگ تحقيقات به طور طبيعي مي خواست جلو برود، ما همان زمان را مي خواستيم يعني ۴ سال ديگر زنجيره ۳۰ تايي را مي گذاشتيم. معاون رئيس جمهور به حقوق هسته اي ايران پرداخت از جمله حفظ کامل چرخه سوخت و افزود: اکتشاف و استخراج سر جايش است و با قوت و قدرت جلو مي رود. يو سي اف ما حدود ۱۰ سال خوابيده بود الان دو سال است راه افتاده و بهسازي مي شود. پسمانگاه انارک را هم داريم.
صالحي به حق ديگر ايران در زمينه تحقيق و توسعه نيز اشاره کرد و افزود: در هيچ کدام حقوقمان را واگذار نکرديم فقط محدوديت زماني و عددي را پذيرفته بوديم.
رئيس سازمان انرژي اتمي با اشاره به بازديد به عمل آمده از سانتريفيوژهاي جديد گفت: ۱۶ نوع ماشين سانتريفيوژ جديد ملاحظه کرديد. از جمله ماشين IR9 با سوي ۵۰ سو، ماشين IRS و IR7 و…
وي گفت: قبل از برجام حدودا سوي عملياتي ما ۱۱ هزار سو بود. بعد از گام سوم، الان سوي ما به هشت هزار و ۶۰۰ سو رسيده است. يعني نزديک شديم به سويي که قبل از برجام بود و اين در مدت ۲ ماه صورت گرفته است.
صالحي از همه پرسنل سازمان انرژي اتمي تشکر کرد و گفت: اربعين و عاشوراي آنها اينجا بود. توانستند يک حرکت عاشورايي در حوزه علمي انجام دهند. ۲۶۶۰ سو با ماشين هاي جديد که در سالن سانتريفيوژ مدرن ما که چند ماه به دستور رهبري افتتاح شد، اين ماشين ها در آنجا مونتاژ و ساخته شد.
وي اعلام کرد: تعداد کل ماشين هاي جديد ما ۴۹۰ دستگاه ماشين سانتريفيوژ جديد است که بالغ بر ۲۶۶۰ سو توليد مي کنند.
رئيس سازمان انرژي اتمي اضافه کرد: ما قبل از برجام تنوع ۵ نوع ماشين نسل جديد داشتيم بعد از گام سوم اين تعداد به ۱۵ نوع رسيده است و اين نشان مي دهد صنعت هسته اي ما در ۴ سال بعد از برجام با قدرت و قوت حرکت مي کرد. برنامه گاز ديناميک براي IR9 چيزي متجاوز از ۲۰۰ هزار خط است. اينها توسط پرسنل سازمان انجام شده است و ديگر از آستانه ها گذشتيم و هيچ چيز براي ما غيرممکن نيست. ولي اينکه اين سانتريفيوژها به توليد انبوه برسد حداقل ۱۲ سال طول مي کشد.
* نصب زنجيره هاي ۱۶۴ تايي IR4 و IR2M
وي به گام هاي قبلي کاهش تعهدات برجامي پرداخت و گفت: در گام اول ۱۸ ارديبهشت ماه محدوديت غني سازي و آب سنگين برداشته شد در گام دوم در ۱۶ تير ماه سقف سطح غني سازي برداشته شد و فعلا بچه ها تصميمشان به ۴/۲ درصد است. ۱۵ شهريور ماه نيز محدوديت تحقيق و توسعه را کنار گذاشتيم که در اين ۲ ماه شاهد بوديد چه عظمتي برپا شد. صالحي با بيان اينکه افتخار مي کنيم در بستر انقلاب اسلامي حرکت مي کنيم که بچه هاي ما غرور آفرينانه حرکت کنند، اظهار داشت: الان طرف مقابل خيلي بالاتر از متحير است. وي اضافه کرد: ما در برجام يکسري سانتريفيوژها را برداشته بوديم مثل IR4 و IR2M را که گفته بودند با لگد برداشته بودند که با چشم خود مشاهده کرديد که دو زنجيره ۱۶۴ تايي اين ماشين ها مجددا نصب شدند. حدود ۳۲۰ و خرده اي از سانتريفيوژها مجددا نصب شده اند و فقط چهار تا پنج عدد از آنها آسيب ديد.
*صنعت هسته اي با قدرت و قوت به پيش مي رود
صالحي افزود: ملت ايران بداند صنعت هسته اي با قدرت و قوت به پيش مي رود. البته نياز به حمايت هاي دولت به خصوص در حوزه مالي داريم و هر گامي نياز مالي دارد. اميدواريم دولت عنايت لازم را داشته باشد که با قدرت و قوت به پيش برويم.
رئيس سازمان انرژي اتمي گفت: علاوه بر نصب سانتريفيوژها و اقدامات صورت گرفته، در دو ماه اخير بهينه سازي در نحوه برق رساني به زيرساخت ها انجام شده است و اقدامات ديگري انجام شده که الان زمان آن نيست و در زمان مقتضي کارهاي بزرگي که انجام شده را اطلاع رساني خواهيم کرد.
وي در پاسخ به سوالي درباره هدف ايران از ساخت سانتريفيوژ IR9 خاطرنشان کرد: اين نيازمند بحث علمي مفصلي است. هر سانتريفيوژي خصوصيات خود را دارد. ما زماني در اين صنعت وارد شديم با کمک کسي وارد نشديم و به غير از سانتريفيوژ اولي که از بازار سياه خريداري شده بود به نام P1 که ۱۷ سال طول کشيد سر هم شود. بعد از آن بچه هاي سازمان روي بحث سانتريفيوژ کار کردند. ما در ابتدا مهندسي معکوس مي کرديم. از سال ۱۳۸۵ نطفه اوليه ورود به کار بومي شروع شد که ماشين هاي IR2M و IR4 شروع شد. در سال ۱۳۸۸ به بچه ها در سازمان گفتيم بايد کار را به صورت علمي پيش ببريم و قوانين را در نرم افزارهايي در بياوريم و بعد خودمان طراحي کنيم. الان براي هر سانتريفيوژ قريب ۲۵۰۰ سند علمي توليد مي شود، قبلا اينها نبود.
صالحي افزود: ما چند تا از اين سانتريفيوژها را انتخاب و بعد توليد انبوه مي کنيم. IR8 و IR9 را خودمان طراحي کرديم.
* ۴ بند فرمان ۹ ماده اي رهبر انقلاب را مو به مو اجرا کرديم
رئيس سازمان انرژي اتمي در ادامه اين نشست خبري افزود: اگر صنعت هسته اي نابود شده پس ۱۵ هزار پرسنل صنعت هسته اي چه مي کنند. مقام معظم رهبري قبل از عملياتي شدن برجام يک فرمان ۹ ماده اي دادند که ما ۴ بندي که به ما مربوط بود را مو به مو اجرا کرديم.
رئيس سازمان انرژي اتمي اضافه کرد: انتقادهاي غيرمنصفانه و غير مطالعه شده است اثري در روحيه و اراده بچه هاي ما نخواهد گذاشت و با قدرت و قوت و منويات رهبري و دستور رئيس جمهور انجام مي دهيم و اين صنعت هسته اي پابرجاست.
معاون رئيس جمهور درباره گام چهارم هم گفت: تحولات بين المللي را هیئت نظارت بر برجام رصد مي کند. اين کاري به شوراي عالي امنيت ملي ندارد. اين موضوعات به هیئت نظارت بر مي گردد و هیئت از طريق وزارت خارجه رصد مي کند و ما هم پيشنهادات خود را مي دهيم و بعد هیئت بررسي و نظر مي دهد و يکي از پيشنهادات سازمان را مي پذيرد و رئيس جمهور نيز ابلاغ مي کند.
رئيس سازمان انرژي اتمي در پاسخ به سوالي گفت: ما در فاصله زماني از سال ۱۳۸۵ تا ابتداي برجام (۴ سال پيش) حدود ۱۰ تن اورانيوم غني شده ۳/۵ درصد داشتيم. با برجام يکي از توافقات اين بود که اين ۱۰ تن را بفروشيم و ما به ازاي آن اورانيوم طبيعي بخريم. اورانيوم را به اين اعتبار غني مي کنيم که در نهايت به عنوان سوخت براي نيروگاه ها از آن استفاده کنيم.
وي افزود: يکي از مواردي که بنده توفيق داشتيم غني سازي ۲۰ درصد بود که خودمان شروع کرديم و در فاصله ۲ سال توانستيم توليد و صفحه سوخت ۲۰ درصد را بسازيم و الان راکتور تهران با اورانيوم ايران در حال کار است.
* اگر خدا کمک کند شاهد ساخت اولين مجتمع سوخت براي بوشهر باشيم
صالحي ادامه داد: ما تا حالا سوخت نيروگاه بوشهر را نساختيم و تنها راکتور قدرت ما همين نيروگاه است. البته در ۲۰ فروردين دو سال پيش يک مجتمع سوخت که در بوشهر بود به نمايش گذاشتيم ولي قرص هاي آن سربي بود. ولي سوختي که مي خواهيم در نيروگاه بگذاريم خيلي کار دارد. براي ساختن سوخت نيروگاه بوشهر بايد غلاف مورد نظر و قرص سوخت مورد نظر را بسازيم که اين غلاف و قرص تاب آوري لازم را تحت دماي زياد و تشعشعات زياد داشته باشد.
رئيس سازمان انرژي اتمي اضافه کرد: ما خيلي از اين مراحل را در چهار پنج سال اخير طي کرده ايم و اميدواريم با غني سازي و ذخيره سازي که الان مي کنيم بتوانيم اينها را به قرص سوخت تبديل و اگر خدا کمک کند و با همت بچه ها با لحاظ جنبه هاي ايمني، شاهد ساخت اولين مجتمع سوخت خود باشيم و در بوشهر جاگذاري کنيم. البته اين قدري کار دارد.
وي همچنين افزود: حدود ۵۰۰ کيلوگرم اورانيوم غني شده در اختيار داريم که همه آن ۴/۲ درصد نيست و الان روزي پنج هزار گرم به آن اضافه مي شود.
رئيس سازمان انرژي اتمي در پاسخ به سوالي گفت: ما به تعهدات هسته اي خود دست نزده ايم. البته چند تا از بازرسي ها براساس برجام را متوقف کرديم، ولي پروتکل الحاقي و توافقنامه پادمان سر جايش است. براساس پروتکل الحاقي و توافقنامه پادمان و ماده ۳/۱ بايد هر کاري مي کنيم اظهارنامه بدهيم و آنها براساس اظهارنامه ما بررسي و تأييد مي کنند که اين کار به صورت روتين انجام مي شود. وي درباره اروپا و آمريکا و واکنش آنها افزود: آنها الان خيلي ناراحت هستند. بازتاب صاحب‌نظران و انديشکده هاي فکري آنها را بررسي کنيد. ببينيد ديويد آلبرايت چه گفته است. امروز خانم شرمن خبرها را بشنود خيلي به هم
مي ريزد. مي گويند شما ايران را به سمتي هل داديد که قدم ها را تندتر بردارند. آن کس که بخواهد بفهمد، فهميده و دانسته است. مذاکرات سياسي در حال انجام است ولي آن در حوزه هاي ديگري است.
*پيشران هسته اي
معاون رئيس جمهور درباره پيشران هسته اي عنوان کرد: پيشران هسته اي در عمل يک راکتور کوچک است و مي خواهيد آن را در يک شناور جا بدهيد. فرق آن با راکتور عادي اين است که راکتور عادي در زمين مي سازيد تکان نمي خورد اما در يک شناور تکان مي خورد. مسائل ايمني و فني فراواني نسبت به يک راکتور عادي دارد.
وي افزود: ما در پيشران هسته اي به صورت غيرقابل باور جلو رفتيم. من اعلام کردم که اگر امکانات مالي و تسهيلات مقرراتي باشد حداقل ۱۵ سال طول مي کشد ولي ما خيلي جلو رفتيم و اميدوارم تا پايان سال ديگر خبر مقدماتي خوبي به شما بدهيم. فقط براي يک فاز ابتدايي هشت هزار زير پروژه تعريف شده است.
صالحي همچنين گفت: ۱۹۰ هزار سو نياز است که سوخت سالانه نيروگاهي مثل بوشهر را تامين کند. رئيس سازمان انرژي اتمي درباره برگشت پذيري گام هاي برداشته شده نيز گفت: برخي اقدامات قابل برگشت نيست. سانتريفيوژهاي جديدي که نصب کرديم داده برداري مي کنيم و اطلاعاتي که به دانش ما افزوده، اينها سر جايشان است. يک‌سري ابعاد اين گام ها به آن صورت برگشت پذير نيست، ولي بخش قابل توجه آن برگشت پذير است. وي درباره خروج اروپا از برجام گفت: آنها به تعهداتشان برگردند. ۱۶ گزارش آژانس نشانگر متعهد بودن ايران به تعهداتش بوده است. ما گام هايمان را صريحا اعلام کرديم و در اظهاريه هايي که به آژانس اعلام کرديم اين نوع سانتريفيوژ را نصب مي کنيم و اين فرآيندها را طي مي کنيم قبلا به آژانس گفته ايم و اين گونه نيست که ناگهاني گفته باشيم و امروز آخرين مرحله زنجيره ۳۰ تايي IR6 طي شد و گازدهي انجام شد. صالحي اظهار داشت: ما نگفتيم از برجام مي خواهيم بيرون برويم، گفته ايم براساس حقمان و ماده ۲۶ و ۳۶ برجام اين حق را داريم که متناسب با اقدامات آنها بخشي يا کل تعهدات خود را معلق کنيم و ما طبق آن عمل مي کنيم و خيلي هم با احتياط و مطالعه شده اقدام مي کنيم.
رئيس سازمان انرژي اتمي درباره اينکه چند گام ديگر به لحاظ فني مي توانيم پيش برويم، گفت: طرف مقابل سه اردوگاه هستند اردوگاه آمريکا، اتحاديه اروپا و ديگر هم چين و روسيه. اينها هر سه يک جور فکر نمي کنند. آمريکا بيرون رفته و گفته بدترين قراردادي بوده که آمريکا تا به حال به آن پيوسته است. اروپايي ها بسيار نگران هستند اما اروپا توان مقابله با آمريکا را ندارد. اگر داشت يقينا نسبت به اين اقدامات ايران واکنشي نشان مي داد که اين بن بست برطرف شود.
وي در پاسخ به سوالي گفت: ايران در بين کشورهاي در حال توسعه پيشتازترين کشور در حوزه فناوري هسته اي در همه ابعاد آن است. ما در همه ابعاد هسته اي جلو رفته ايم. ما از آستانه هاي اين فناوري عبور کرده ايم اما به مفهوم به بلوغ رساندن آن نيست.
*اعلام زمان گام چهارم
رئيس سازمان انرژي اتمي در پاسخ به سوال خبرنگار فارس درباره زمان اعلام گام چهارم نيز ابراز بي اطلاعي کرد.
وي درباره راه اندازي بخش ثانويه راکتور آب سنگين اراک نيز گفت: دو هفته ديگر در اراک خواهيم بود و شاهد راه اندازي بخش ثانويه اراک خواهيم بود که قدم بسيار بزرگي است و بچه ها در آن جا در گمنامي کامل معجزه آفريدند. ماشين جا به جايي سوخت نيز تکميل مي شود.
صالحي درباره غني سازي ۲۰ درصد گفت: اميدواريم به اين مرحله نرسيم، اگر به اين مرحله رسيديم تنها ۴ دقيقه طول مي کشد.