راضيه فراهاني‌
سال ۸۹ بود که طرح نظارت بر رفتار نمايندگان مجلس از سوي ۵۵ نماينده ارائه و در تاريخ ۳ ارديبهشت ماه ۹۱ به رغم مخالفت گروهي از نمايندگان از سوي شوراي نگهبان مورد تأييد قرار گرفت. وظيفه هيئت فوق در مجلس، نظارت بر رفتار نمايندگان است. طي چند دوره قبل مجلس شوراي اسلامي شاهد برخي از رفتارهاي ناشايست نمايندگان در خانه ملت بوديم. نمايندگاني که مردم به آنها اعتماد کرده و راي داده‌اند تا براي مشکلاتشان راه حل پيدا کرده و به آنها کمک کنند.
يک روز خبر مي‌رسد که نماينده‌اي به صورت خبرنگاري سيلي زده، روز ديگر خبري مبني بر بحث لفظي نماينده ديگري با حراست يکي از نهادها مي‌شود، روزي ديگر شاهد هستيم که در صحن علني نمايندگان با يکديگر به جدال پرداخته و از الفاظ تندي استفاده مي‌کنند، حتي روز ديگري خبري مبني بر رفتار ناشايست نماينده‌اي با معاون استاندار به گوش مي‌رسد که پايه ميکروفن برداشته و سعي در ضربه زدن به نماينده دولت دارد و دائما فرياد مي‌کشد بدون آنکه شأن جلسه را رعايت کند.
اين گونه رفتارها از نمايندگان مجلس که خود را حامي مردم مي‌دانند بعيد است چرا که جامعه اين افراد را الگوي خود قرار مي‌دهند اما هنگامي که آنها رفتاهاي پيش‌بيني‌نشده و ناهنجاري از خود نشان مي‌دهند، مردم ديگر به چه کسي مي‌توانند براي حل مشکلاتشان رجوع کنند؟
*مجلس عصاره فضائل ملت است
علي‌محمد نمازي نماينده اسبق مجلس در اين راستا به «رسالت» گفت: در اينجا بايد اشاره کرد به جمله تاريخي امام راحل «مجلس عصاره فضائل ملت است»؛ از اين جمله انتظارات بسياري در اذهان عمومي ايجاد مي‌شود.»
او افزود: «نمايندگان طي ادوار هفت ساله نخست مجلس رفتارهاي ناروا و آلوده‌اي نداشتند يا در صورت وجودرفتار ناهنجار، تعداد آنها بسيار کم بود. نمايندگان با توجه به تعهدي که به جمله امام خميني (ره) داشتند دائما درصدد بودند تا در راستاي آن حرکت کرده و رفتارهاي خود را تقويت کنند.»
نماينده اسبق مجلس در ادامه گفت: «چرا وضعيت رفتار برخي نمايندگان اکنون ناهنجار است؟ به نظر مي‌آيد که اهالي رسانه، جرايد و مطبوعات بايد براي پاسخ به اين سوال دست به يک آسيب‌شناسي زده و از صاحب‌نظران، مردم عادي، نمايندگان فعلي و چهر‌هاي شاخص در نظام سوال بپرسند که چطور به اينجا رسيديم؟برخي معتقدند که منشأ هر موضوعي، درون آن نهفته است. براي حل اين گونه رفتارها بايد يک آسيب‌شناسي جدي صورت گيرد و نمي‌توان راه حل درستي را يافت.»
*رفتارهاي ناهنجار نمايندگان به جهت انتخاب‌شان است
نمازي تصريح کرد: «ريشه به وجود آمدن رفتارهاي ناهنجار از سوي نمايندگان مجلس در انتخاب آنها است، اگر انتخابات مجلس در سايه يک رقابت سالم، همه جانبه و پرشورو هيجان برگزار شود؛ ملت در فهرست کانديداهاي حوزه‌هاي انتخابي مي‌توانند کانديداي مورد نظر خود را پيدا کنند لذا اين موضوع منجر به رقابت ميان کانديداها مي‌شود و آنگاه انتخاب اصلح شکل مي‌گيرد، بايد تاکيد کرد که انتخاب اصلح ميان کانديداهاي متعدد و جناح‌هاي مختلف اتفاق مي‌افتد.» او ادامه داد: «اگر نماينده به اين نتيجه برسد که در يک رقابت جدي با رقيبان قَدر بايد در صحنه حاضر شود بنابراين طي چهار سالي که در صحن مجلس حضور دارد عمده فکرش تنها جلب رضايت مردم است.»
*انتخابات مجلس به سوي کارکرد حزبي حرکت کند
اين نماينده مجلس با تاکيد بر اين که انتخابات مجلس بايد به سمت کارکرد حزبي سوق پيدا کند، گفت: «هنگامي که انتخابات حزبي برگزار شود، برنامه‌ها براي انتخاب افراد نقش اساسي پيدا مي‌کنند چرا که مردم به برنامه مطرح شده نمايندگان نگاه مي‌کنند، ثانيا هر حزبي براي اعتبار خود افراد سالم‌تر را به عنوان کانديدا معرفي مي‌کند، در آن زمان کانديداها از چند فيلتر حزب، نظام و مردم عبور مي‌کنند، اين دو ايراد به انتخابات مجلس وارد است چرا که انتخابات رقابتي نيست و معضل ديگر آن است که کارکرد حزبي در انتخابات حاکم نيست.»
نمازي با بيان اين که بهترين ناظر بر عملکرد نمايندگان تنها راي‌دهندگان هستند، گفت: «اگر قرار است دستگاهي براي نظارت بر رفتار نمايندگان وجود داشته باشد. افراد اين هيئت نظارت هم نبايد از سوي نمايندگان مجلس انتخاب شوند چرا که برخي نمايندگان به جهت روابط‌شان با ديگر نمايندگان در معذوريت قرار گرفته و نمي‌توانند آنچنان که بايد و شايد نظارت عادلانه‌اي داشته باشند و به طور مستقل بر رفتار نمايندگان برخورد کنند.
*نظارت بر رفتار نمايندگان به صورت مانيتورينگ نيست
حيدر علي عابدي نماينده مردم اصفهان در مجلس همچنين در اين زمينه به «رسالت» گفت: «کميته نظارت بر رفتار نمايندگان در مجلس به صورت جدي فعال بوده و دائما جلسه برگزار مي‌کند؛ اگر فرد يا افرادي از نماينده يا نماينده‌هايي شاکي باشند، اين هيئت به موضوع مربوطه ورود پيدا مي‌کند اما اگر هيچ شخصي از نماينده‌اي شاکي نباشد، موضوع به هيئت نظارت هم ارسال نمي‌شود.»
او با اشاره به اين که نظارت بر رفتار نمايندگان به صورت مانيتورينگ نيست، افزود: «اين هيئت مانند دادگاه عمل مي‌کند و تنها در صورت وجود شاکي، به مسائل ورود پيدا کرده و آن را مورد بررسي قرار مي‌دهد.»
نماينده مردم اصفهان ادامه داد: «اين هيئت نسبت به رفتار نمايندگان بسيار بازدارنده عمل مي‌کند، اعضاي اين هيئت از ميان طيف‌هاي مختلف نمايندگان انتخاب شدند که تاکنون بسيار موثر اعمال وظيفه کرده است.» او با بيان اين که نماينده هم يک انسان است، افزود: «صبر و حوصله نماينده هم يک حدي دارد. هنگامي که نماينده‌اي رفتاري نامناسب از سوي برخي افراد نسبت به خود مي‌بيند آن رفتار را نسبت به مردم تلقي مي‌کند، چرا که او نماينده مردم آن شهر است.»
عابدي درباره اين که مسئولان بايد از صبر بيشتري نسبت به مردم برخوردار باشند، اما ما شاهد رفتار ديگري از سوي آنها بوديم، گفت: «اين سخن درست است اما بايد توجه کرد که رفتار مقابل نماينده يا مسئول مربوطه چگونه بوده که او با يک رفتار نامناسب پاسخ داده است؟»
*نمايندگان الگوي جامعه هستند
اين نماينده مجلس ادامه داد: «اخلاق‌مداري، ادب و صبر اصل رفتار است اما از سوي ديگر هم نبايد خيلي خرده گرفت و سعي در تضعيف نمايندگان کرد. نکته قابل توجه آن است که در قانون آمده است اگر استاندار، فرماندار، نماينده مجلس حتي کارمندي مورد رفتار زشت فرد ديگري قرار گرفت مي‌تواند از او نسبت به رفتارش شکايت کند، بنابراين هيئت نظارت بر رفتار نمايندگان در مجلس هم چنين مسئوليتي دارد تا شکايات از نمايندگان را رسيدگي کند.» عابدي در پايان گفت: «توصيه‌ام به نمايندگان مجلس آن است که مردم ما را به عنوان الگو مي‌شناسند. رفتارها، صحبت‌ها و برخوردهايمان با خبرنگاران، وزرا و ساير افراد در صحن مجلس و خارج از مجلس تحت نظر دوربين‌ها است بنابراين رفتارهايمان بايد به گونه‌اي باشدکه الگو جامعه باشيم نه آنکه موضوع مورد بحث و نقد قرار گيريم.»