مسعود عالمی نیسی در نشستی خبری در آستانه روز ملی جمعیت با بیان اینکه جامعه ایران هنوز تمایل به ازدواج و فرزندآوری دارد، اظهار کرد:‌ درست است که فرزند‌آوری نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده اما این کاهش آنقدر نیست که به اندازه کشورهای غربی باشد. بر اساس پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌ها ۸۸ درصد جوانان مجرد در سن ازدواج تمایل به ازدواج دارند که این عدد کوچک نیست.

اگر می‌خواهیم سیاست‌گذاری‌ها موفق شود، باید موانع از سر راه برداشته شود. یعنی جامعه تمایل به ازدواج و فرزندآوری دارد اما باید موانع از پیش پای افراد برداشته شود. در کنار موانع فرهنگی، موانع اقتصادی بسیار به چشم می‌خورد که مهم‌ترین آن بحث اشتغال و مسکن است و باید فکری به حالش شود.

رئیس موسسه تحقیقات جمعیت کشور درباره تمایل به فرزندآوری نیز گفت: در این زمینه یک شاخص وجود دارد که نرخ باروری کل است و عددش ۱٫۷ است. معنی این شاخص اینگونه در نظر گرفته می‌شود که خانواده‌ها ۱٫۷ دهم فرزند می‌آورند در حالی که اینگونه نیست و در مخرج این کسر، زنان و دختران در سن باروری آورده می‌شود در حالی که ما از دختران انتظار باروری نداریم. شاخص دیگری هم به عنوان نرخ باروری نکاحی وجود دارد که در مخرج آن، زنان متاهل در نظر گرفته می‌شود و عدد آن ۲٫۷ دهم فرزند است.

 ۱۱٫۶ میلیون مجرد در سن ازدواج در کشور وجود دارد 

وی با اشاره به تعداد بالای مجردان در کشور گفت: در کشور تعداد ۱۱٫۶ میلیون مجرد در سن ازدواج وجود دارد که اگر نیمی از آنها ازدواج کنند و نیمی از آنهایی که ازدواج کرده‌اند فرزند بیاورند، حدود ۱٫۴۵ میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه می‌شود. البته میانگین فاصله ازدواج تا باروری ۳٫۴ سال است که قاعدتا همه این افراد در سال اول دارای فرزند نمی‌شوند.

عالمی خاطرنشان کرد: در فرایند سیاست‌گذاری جمعیتی، چند مخاطب داریم از جمله مجردان، خانواده‌های نابارور، افرادی که سقط جنین می‌کنند، خانواده‌های تک فرزند یا بدون فرزند که باید برای هر کدام از آنها سیاست مشخص در نظر گرفته شود. اگر می‌خواهیم سیاست‌گذاری‌ها موفق شود، باید موانع از سر راه برداشته شود. یعنی جامعه تمایل به ازدواج و فرزندآوری دارد اما باید موانع از پیش پای افراد برداشته شود. در کنار موانع فرهنگی، موانع اقتصادی بسیار به چشم می‌خورد که مهم‌ترین آن بحث اشتغال و مسکن است و باید فکری به حالش شود.

وی تصریح کرد: البته برخی مساله جمعیت را به مساله اشتغال گره می‌زنند و اعلام می‌کنند تا اشتغال حل نشود مساله جمعیت حل نمی‌شود. در حالی که این امر در سیاست‌گذاری غلط است و باید به جوانان فکر شود.

۱۰ درصد زوجین در سال اول صاحب فرزند می‌شوند

رئیس موسسه تحقیقات جمعیت کشور در ادامه همچنین یادآور شد: بر اساس آمار سال ۹۹، میزان ۹٫۵ درصد خانواده‌ها در سال اول صاحب فرزند می‌شوند، یعنی نزدیک به ۱۰ درصد. اگر نیمی از مجردهای در سن ازدواج، خانواده تشکیل دهند در عرض یکسال ۵۵۱ هزار موالید به جمعیت کشور اضافه می‌شود. اکنون موالید ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر است یعنی بالغ بر ۳۰ تا ۴۰ درصد به این آمار اضافه می‌شود. در سال دوم نیز موالید ۸٫۲ درصد یعنی ۴۲۳ هزار موالید می‌شود.

وجود ۳٫۵ میلیون خانواده نابارور در کشور

عالمی با تاکید بر اینکه مشکلات و موانع موجود بر سر راه ناباروری باید برداشته شود، گفت:‌ بین ۳ تا ۳٫۵ میلیون خانواده نابارور در کشور تخمین زده ‌شده است که انباشت گذشته است. به این دلیل که در کشور فقط ۸۰ مرکز درمان ناباروی وجود دارد و طبق بررسی‌ها ۶ سال طول می‌کشد نوبت درمان به همه این تعداد برسد. چرا فقط این تعداد مرکز ناباروری وجود دارد به این دلیل که از سال ۷۱ تاکنون فقط ۱۵۰ فلوشیپ نازایی فارغ‌التحصیل شده‌اند و مجوز تاسیس مرکز درمان ناباروری فقط به فلوشیب نازایی صورت می‌گیرد، بنابراین راهکار آن برداشتن این مانع و افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی تخصص نازایی است. مشوق‌های فرزندآوری بیشتر نقش مُسکن را دارند اما اصل کار برداشتن موانع فرزندآوری است.

در سال ۱۴۳۰ به ازای هر ۱۰ نفر ۳ نفر سالمند خواهیم داشت

رئیس موسسه تحقیقات جمعیت کشور در پاسخ به سوالی درباره میانگین رشد جمعیت در کشور گفت:‌ اکنون بحران جمعیت در کشور نداریم و کشورهای ژاپن و آلمان بحران جمعیت دارند. در کشور ما پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۳۰ به ازای هر ۱۰ نفر ۳ نفر سالمند داشته باشیم که اکنون به ازای ۱۰ نفر یک سالمند است و دقیقا تعداد سالمندان ۳ برابر خواهد شد. این در حالی است که رشد جمعیت بعد از ۱۴۳۰ شروع به توقف کرده و سپس روندی کاهشی پیدا می‌کند. لذا اکنون رشد جمعیت در کشور اتفاق می‌افتد اما نگرانی ما سالمند شدن جمعیت است زیرا جامعه‌ای که سالمند می‌شود تولید اقتصادی در آن جامعه کاهش پیدا می‌‌کند.

عالمی تاکید کرد:‌ عدم ازدواج در کشور انباشت شده است. این مساله از جنس سوءمدیریت است. جامعه متوجه ضرورت فرزندآوری است البته نسبت به گذشته تغییراتی در این بخش ایجاد شده است اما هنوز ظرفیت‌ها وجود دارد و وقتی مساله مدیریتی باعث انباشت یک موضوع می‌شود، چاره کار تغییر روش مدیریتی است تا مساله‌ای که انباشت شده حل شود.

در کشور تعداد ۱۱٫۶ میلیون مجرد در سن ازدواج وجود دارد که اگر نیمی از آنها ازدواج کنند و نیمی از آنهایی که ازدواج کرده‌اند فرزند بیاورند، حدود ۱٫۴۵ میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه می‌شود.

مردم ایران نسبت به خیلی از کشورها، تمایل به فرزندآوری دارند

رئیس موسسه تحقیقات جمعیت کشور خاطرنشان کرد:‌ اکنون شرایط فرزندآوری فرق کرده است و نمی‌توان مثل دهه ۶۰ عمل کرد اما اینکه همه چیز را گردن فرهنگ بیاندازیم مساله صحیحی نیست زیرا مردم ایران نسبت به خیلی از کشورها، تمایل به فرزندآوری دارند ولی موانعی وجود دارد که توسط مسئولان قابل رفع است.