‌|سارا عسگري‌|
صادرات غيرنفتي ايران در۷ ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۷ درصد ازنظر وزني افزايش اما ازنظر ريالي ۱۸ درصد کاهش داشته است درحالي‌که ايران در توليد ناخالص داخلي در رتبه‌بندي جهاني به ارزش ۴۵۴/۰۱۲ ميليارد دلار، بالاتر از کشورهايي چون نروژ، امارات و ايرلند و پايين‌تر از کشورهايي چون اتريش، بلژيک و سوئد در رده ۲۷ بزرگ‌ترين اقتصادهاي جهان ايستاده است. از کارشناسان اقتصادي مي‌توان دليل اين موضوع را اولويت تأمين نياز کالا براي داخل کشور دانست اما کلاف سردرگم صادرات با چندين گره مواجه است و يکي از گره‌هاي صادرات وابستگي اقتصاد به نفت است که صادرات غيرنفتي مي‌تواند اين گره را باز کند در حالي که دومين گره با اصلاح سياست‌هاي پولي و ارزي تعديل خواهد شد. تنوع کم محصولات صادراتي نيز گره سوم اين موضوع است که ايران باوجود ظرفيت بالاي توليد ، تقريبا با چند محصول که کمتر از انگشتان دست است در دنيا شناخته‌شده است . محصولاتي مانند : فرش دستباف، زعفران، خرما، پسته، خاويار و … .
گره چهارم نيز توجه نکردن به بسته‌بندي و تبليغات مناسب است، به‌طور مثال خرما به دليل توجه نکردن مناسب به بسته‌بندي اين محصول، به‌صورت خام صادر مي‌شود و حدود ۵۰ درصد زعفران نيز به صورت فله‌اي صادر مي‌شود و با بسته‌بندي زيبا به کشور خودمان برمي‌گردد.صادرات پسته در ماه‌هاي فروردين و ارديبهشت ۲۰ هزارتن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۰ درصد کاهش داشته است . 
*۸۰ درصد فرش دستباف ايران صادر مي‌شود 
حجم صادرات فرش در ۶‌ماهه نخست سال ۹۷ را ۲۱۰ ميليون دلار که ۳۰درصد صادرات آن به آمريکا صورت مي‌گيرد، سال گذشته حدود ۴۰۰ ميليون دلار صادرات فرش داشتيم و از اين محل درآمدزايي و ارزآوري بسياري نصيب کشور مي‌شود.قيمت هر تن کالاي صادراتي در فروردين ۹۷، معادل ۲۹۹ دلار بوده که اين رقم نسبت به ارزش متوسط کالاهاي صادراتي فروردين سال قبل، بيش از ۲۴ درصد افت کرده است.
اما مسئولين کشور آمارهاي ضدونقيضي مي‌دهند و جهانگيري دوشنبه ۱۱ آذر ۹۸ در بيست و سومين مراسم روز ملي صادرات گفت: صادرات غيرنفتي ايران در ۸‌ماهه نخست بيش از ۱۶ درصد رشد کرده است، البته بخشي از کاهش صادرات به دليل قيمت‌هاي پايه صادراتي ما است و بخشي ديگر هم البته طبيعي است، چراکه ارزش يک کالاي صادراتي در فضاي آرام يک قيمت است و در فضاي تحريمي قيمت پايين‌تري دارد. اين در حالي است که بيش از ۸۸ ميليون تن صادرات داشته‌ايم که ريسک آن‌هم پذيرفته‌شده است و ارز آن به چرخه اقتصادي برگشته است.
 مطابق آمارهاي گمرک ارزش صادرات غيرنفتي ايران درمجموع سال گذشته، حدود ۴۴ ميليارد دلار ثبت‌شده که پيش‌بيني رئيس سازمان توسعه تجارت براي امسال نيز رسيدن به رقمي در همين حدود است.
افزايش نرخ ارز، دليل افزايش صادرات
ايمان فرجام نيا عضو انجمن اقتصاددانان ايران در گفت وگو با «رسالت» درمورد  افزايش صادرات گفت:«محرک اصلي صادرات ايران مديريت مناسب نرخ ارز به ميزان تفاوت تورم داخلي و خارجي است هرچند علت اصلي صادرات ، افزايش و بهبود توليد و کيفيت کالاها از طريق بهره‌وري کل عوامل توليد است . نرخ ارز را مي‌توان يکي از دلايل افزايش صادرات براي تسريع بخشي و اشتياق آفرين براي فعالان بخش خصوصي دانست. »وي افزود : « به‌ويژه اين‌که بانک مرکزي ارز را در اختيار صادرکنندگان قرار داده است که صادرات خودشان را بر اساس بخشنامه اسفندماه سال ۹۷ در بازار آزاد به فروش برسانند و ۷۰ درصد از ارز ناشي از صادرات خودشان را در سامانه نيما به فروش برسانند . رشد نرخ ارز و سياست‌هايي را که براي بازگشت صحيح ارز ناشي از صادرات به کشور از سوي بانک مرکزي رخ‌داده است مي‌تواند يکي از دلايل رشد ميزان صادرات کشور دانست»
*محرک اصلي صادرات ايران، مديريت مناسب نرخ ارز است
فرجام‌نيا ادامه داد: «اما اگر ما به فکر صادرات پايدار با رشدي مستمر هستيم بايد با بهبود سياست‌گذاري و حکمراني اقتصادي و داشتن ثبات در تصميم‌گيري اعتماد فعالان بخش خصوصي را جلب کنيم . در کنار تمام تحريم‌هايي که اقتصاد کشور ما از آن رنج مي‌برد براي توليدکننده و صادر کننده دلگرمي ايجاد کنيم اگر توليدکنندگان و صادرکنندگان احساس ثبات در سياست‌گذاري کنند به دنبال توليد و صادرات خواهند رفت و بعدازآن بايد شاهد رشد بهره‌وري کل عوامل توليد باشيم. خروجي نهايي اين کار، قيمت تمام‌شده پايين و کيفيت بالاي محصولات ايراني مي‌شود .»عضو انجمن اقتصاددانان ايران در پايان توضيح داد: « به‌طور يقين سياست‌هاي ارزي که منجر به تقويت صادرات و مديريت واردات مي‌شود مي‌تواند کمک‌کننده و تأثيرگذاري بيشتري را بر فضاي توليد و صادرات ما داشته باشد. که شاهد چنین تجربه‌اي در کشورهايي مانند چين هستيم .که با بهبود سيستم تصميم‌گيري در حوزه اقتصاد براي فعالان اقتصادي و بالا بردن بهره‌وري کل عوامل توليد ، قيمت تمام‌شده کالاها و محصولات را به‌شدت کاهش داده‌اند و کاتاليز و تثبيت‌کننده‌اي به نام افزايش نرخ ارز را در پيش گرفتند ، توانست تمام‌کننده  خوبي براي تقويت صادراتشان باشد .
*کشور بايد روي صادرات غيرنفتي متمرکز شود
علاءالدين ميرمحمدصادقي نايب‌رئيس اتاق بازرگاني تهران نيز در گفت وگو با «رسالت» مشکلات صادرات غيرنفتي ايران را بررسي کرد: برخي از کشورها نياز به محصولات غيرنفتي ما دارند و به دليل کيفيت پايين محصول يا نداشتن چنين محصولاتي از کالاهاي ما استقبال مي‌کنند  به‌خصوص اينکه نرخ تمام‌شده کالاهاي ما براي کشورهاي ديگر بسيار ارزان‌تر است. نايب‌رئيس اتاق بازرگاني در پايان اظهار داشت :  ما بايد تمرکز خود را بر صادرات غيرنفتي بگذاريم زيرا نفت جنبه و حربه سياسي است و ابرقدرت‌ها هميشه از اين حربه عليه کشور توليد کننده نفت استفاده کردند، بنابراين تکيه کردن به صادرات نفت آينده خوبي براي کشور ندارد مسئولين ما و مردم بايد بدانند که توان خود را به سمت توليد و صادرات غيرنفتي ببرند. توليد داخلي بايد رونق پيدا کند تا صادرکنندگان‌ هم بتوانند محصولات خود را بدون دغدغه صادر کنند.