‌|معصومه شمسینی غیاثوند‌| 
گسترش ویروس کرونا  صنعت گردشگری ایران و دنیا را با مشکلات بسیاری روبه‌رو کرده است، تعطیلی مراکز تفریحی و گردشگری، عدم پذیرش گردشگران در کشورهای مختلف یکی از چالش‌های این روزهای صنعت گردشگری است.
درحالی‌که کشورهای صاحب صنعت گردشگری در این روزها از تبعات و اثرات کرونا ضررهای جبران‌ناپذیری را متحمل شده‌اند و جبران این خسارت‌ها زمان زیادی را می‌طلبد استفاده از روش‌های نوین گردشگری و استفاده از ظرفیت‌های مختلف می‌تواند در این زمینه کارساز باشد. ذکر این نکته ضروری است که گردشگری در دنیای امروز از جایگاه مهم و حیاتی برای بسیاری از کشورها برخوردار بوده و اقتصاد کشورهای بسیاری با این صنعت گره‌خورده است. حال اینکه به‌واسطه شیوع کرونا این ظرفیت‌ها بلااستفاده بماند و نتوان از آن استفاده کرد موضوعی است که باید کارشناسان این بخش برای آن راهکار ارائه نمایند. کشور ما نیز به‌واسطه جذابیت‌های گردشگری فراوانی که دارد می‌تواند در این زمان که امکان تردد و حضور در اماکن مختلف وجود ندارد از ایده‌ها و خلاقیت‌های مختلفی که می‌تواند این صنعت را همچنان سرپا نگاه داشته و به آن حیات دهد استفاده نماید.
با گسترش فناوری ارتباطات راه‌های مختلفی برای بازدید از مراکز مختلف گردشگری وجود دارد که از آن به گردشگری مجازی یاد می‌شود. پیش از گسترش ویروس کرونا موضوع گردشگری مجازی یکی از مباحث مهم در صنعت گردشگری بود که با شیوع این بیماری بسیاری از مراکز گردشگری جهان به اهمیت گردشگری مجازی پی برده‌اند و در این شرایط نیز به دنبال ایجاد زیرساخت‌های برای گسترش گردشگری مجازی هستند.
مفهوم گردشگری مجازی  که از آن به‌عنوان  «گردشگری هزاره سوم» نیز یاد می‌شود بر اساس توسعه ابزارهای جدید مبتنی بر فناوری اطلاعات شکل‌گرفته است این ابزارها با تنوع گوناگون  بستر لازم را برای تقویت گردشگری فیزیکی فراهم می‌کند . مهم‌ترین اهدافی که در رویکرد گردشگری مجازی دنبال می‌شود تقویت صنعت گردشگری کشورها و متعاقب آن منافع این صنعت به‌ویژه در خصوص مبحث درآمدزایی و اشتغال‌زایی است اما در کشور ما  کاهش سرعت اینترنت و عدم دسترسی به برخی از شبکه‌ها یکی از مشکلاتی است که کارشناسان گردشگری از آن یاد می‌کنند. به نظر ایجاد این زیرساخت‌ها برای گردشگری مجازی با توجه به شرایط کنونی جهان بعد از گسترش ویروس کرونا می‌تواند خسارت‌های ایجاد شده به صنعت گردشگری را تا حد قابل توجهی جبران کند.
به منظور بررسی ظرفیت‌های گردشگری مجازی با اردشیر اروجی، کارشناس گردشگری به گفت‌وگو پرداختیم که وی در گفت‌وگو با «رسالت» با انتقاد از عملکرد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خاطرنشان کرد: « متأسفانه این وزارتخانه  ازنظر عملکرد عقب بوده و ضعیف عمل کرده است.»
وی ادامه داد: « در شرایطی که پیش آمد و ویروس کرونا گسترش پیدا کرد وزارت گردشگری ابتدا با عدم  اجازه حضور گردشگران به داخل کشور مخالفت کرد درحالی‌که می‌بایست با ورود گردشگران به داخل کشور مقاومت می‌کرد، در حالی که در این شرایط مردم بودند که در ورودی‌های شهرها با حضور گردشگران مخالفت کردند.»
 این کارشناس گردشگری بابیان اینکه گردشگری مجازی یکی از جایگزین‌های مناسب برای گردشگری واقعی در این شرایط است، گفت: « وزارت گردشگری می‌بایست با فراهم کردن زیرساخت‌ها  به‌جای گردشگری واقعی از گردشگری مجازی استفاده می‌کرد و با پیش‌بینی این شرایط این زیرساخت‌ها را فراهم می‌کرد اما این وزارتخانه به فکر استفاده از این ظرفیت نبود و فعالیت‌های خود را صرف کارهای بیهوده دیگری کرد که رضایت‌بخش نبوده است.»اروجی ادامه داد: « بازدیدهای اینترنتی از مراکز گردشگری تفریحی و زیارتی از شهرهای مختلف مثل میدان نقش‌جهان اصفهان و بارگاه امام رضا (ع)
 در مشهد به‌جای گردشگری واقعی با نصب دوربین یکی از اقداماتی است که می‌توانست جایگزین گردشگری به‌صورت واقعی شود آثار مختلف ملی مذهبی طبیعت‌گردی با نصب دوربین گردشگران بتوانند در این شرایط با بازدید این امکان با آن‌ها آشنا شوند و از  بازدید مجازی آن لذت ببرند.»
* شناخت مراکز گردشگری و تفریحی با ظرفیت مجازی
وی بابیان اینکه گردشگری مجازی فرصت اولیه و شناخت کافی از مراکز گردشگری و تفریحی را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد، عنوان کرد: «  با توجه به شرایطی که به وجود آمده است گردشگران از طریق گردشگری مجازی این فرصت را پیدا می‌‌کنند که شناخت اولیه از مراکز گردشگری و تفریحی پیدا کنند. سپس  در فصل تابستان برنامه‌ریزی انجام دهند و با اطلاعات کافی که به دست می‌آورند به مراکز گردشگری و تفریحی مسافرت کنند.»
این کارشناس گردشگری با اشاره به مزیت‌های گردشگری مجازی در این شرایط خاطرنشان کرد: « بدون اینکه جابه‌جایی صورت بگیرد این شیوه از گردشگری به‌صورت مجازی اطلاعات فراوانی را از مراکز گردشگری و تفریحی در اختیار گردشگران قرار می‌دهد تا بعد از ریشه‌کن شدن ویروس کرونا گردشگران به  سفر بروند و در مراکز اقامتی و هتل‌ها حضور پیدا کنند تا خسارت‌های که به وجود آمده، جبران شود.»
اروجی ادامه داد: علاوه بر مراکز تفریحی و گردشگری مراکزی مثل موزه‌ها نیز می‌توانند با استفاده از فضای مجازی این ظرفیت را در اختیار بازدیدکنندگان مجازی قرار دهند تا گردشگران با آداب‌ورسوم، سنت‌ها و صنایع‌دستی سایر استان‌ها آشنا شوند اما لازم است که زیرساخت‌ها برای این کار فراهم شود همانند شرایطی که موزه‌های سراسر دنیا در اختیار گردشگران قرار داده‌اند.»
وی بابیان اینکه زیرساخت‌های کافی در کشور ما برای گردشگری مجازی و بازدید از موزه ها وجود ندارد، گفت: « فقدان زیرساخت‌های ازجمله فناوری ارتباطات و سرعت‌پایین اینترنت مانع از بازدید گردشگران از سایت‌های موزه‌ها می‌شود درحالی‌که در موزه‌های جهان این زیرساخت‌ها ایجادشده است که گردشگران به راحتی می‌توانند از طریق گردشگری مجازی به بازدید از بخش‌های مختلف موزه بپردازند و از ظرفیت‌های ایجادشده بهره‌مند شوند.»