کپی‌برداری دموکرات‌ها از دولت ترامپ
فخرالدین اسدی
طی روزهای اخیر، سیگنال‌ها و علائم زیادی در خصوص مذاکرات وین از سوی منابع رسمی و غیررسمی در غرب مخابره می‌شود. اکثر این موارد بیانگر یک حقیقت است و اینکه واشنگتن و تروئیکای اروپایی هنوز تصمیم قاطعانه برای احیای برجام اتخاذ نکرده و در عمل ، سعی دارند بدون پرداخت کمترین هزینه و پذیرش کمترین تعهدی، صرفا در ظاهر به این توافق بازگردند.به عبارت بهتر، نتیجه نهایی مذاکرات وین در گروی تصمیم نهایی آمریکا و متحدانش باقی مانده است.
رمزگشایی از مواضع برجامی روسیه
«حفظ مذاکرات در نقطه کنونی»، یعنی نقطه‌ای که همه از “«پیشرفت مذاکرات» و درعین‌حال باقی ماندن اختلافات عمده سخن می‌گویند، معلول رویکرد خاص غرب در قبال توافق هسته‌ای با ایران است. «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه اخیرا در نشست مطبوعاتی هفتگی تأکید کرد :
« موضوع بازنگری و یا افزودن موارد جدید به برجام مطرح نیست. در مذاکرات وین درزمینهٔ توافق و هماهنگی ترتیب گام‌ها و اقدامات ایران و آمریکا برای احیای برجام تا حد زیادی پیشرفت حاصل شده است. امیدواریم که مذاکرات برای بازگشت آمریکا به برجام تا روز ۱۴ ماه جولای ، ششمین سالروز امضای برجام با موفقیت به پایان برسد. ما معتقدیم که همه اقدامات لازم برای احیای برجام در این سند که با زحمت و بهای زیاد به دست آمده قید شده است.«
آمریکا در مقابل احیای برجام مقاومت می‌کند
به گفته مقامات روسی، در کنار تجدیدنظر و بازنگری کامل در تحریم‌های ضدایرانی اعمال شده از سوی آمریکا که با برجام و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل مغایرت دارد، اقدامات برای راستی‌آزمایی و بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران در ابعادی که در برجام به آن اشاره شده است اهمیت بسیار زیاد دارد.دیپلمات‌های شرکت‌کننده در مذاکرات برجام معتقدند راز بقای کلی برجام در این است که این توافق‌ها جایگزین منطقی دیگری ندارد و بدون آن تدابیر امنیتی آسیب‌پذیرتر می‌شوند.با همه این اوصاف، مقامات کاخ سفید اصرار دارند احیای برجام به‌گونه‌ای صورت گیرد که به‌جای نقطه قوت، به یک اهرم فشار علیه ایران تبدیل شود. تضمین گریزی دولت بایدن در همین راستا قابل‌تحلیل است. رئیس‌جمهور آمریکا و همراهانش اصرار دارند که نمی‌توانند تضمینی در خصوص بقای برجام در آینده ارائه دهند زیرا این مسئله متغیری وابسته به منافع ملی آمریکا و تصمیم روای جمهور در این کشور دارد! بدیهی است که در چنین شرایطی برجام حتی اگر احیا شود، توافق ابطال‌پذیر خواهد بود. توافقی که با یک اشاره بایدن یا رئیس‌جمهور بعدی آمریکا از بین خواهد رفت.در این صورت، تکرار تجربه دوران ریاست جمهوری ترامپ اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
برجام دیر یا زود ابطال می‌شود
بدیهی است که «احیای برجام» مترادف با « بقای برجام»نیست. دولت فعلی، از زمان انعقاد توافق هسته‌ای تا سال ۱۳۹۷ ( زمان خروج دولت قبلی آمریکا از توافق هسته‌ای ) برجام را به نقطه ثقل سیاست خارجی کشورمان تبدیل کرد. به عبارت بهتر، متأسفانه یک ظرفیت تاکتیکی اندک، محدود و ابطال‌پذیر، تبدیل به محوری‌ترین پدیده در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی ما گردید، به‌گونه‌ای که به گفته برخی سران اصلاحات و کارگزاران، انعقاد توافق هسته‌ای به شاخصه‌ای جهت تقسیم دوران سیاست خارجی ما به قبل و بعدازآن تبدیل شد! همین مسئله سبب شد تا ما در حوزه اقتصاد و سیاست خارجی، هزینه‌های زیادی را متحمل شویم. پس از خروج آمریکا از برجام، «نقطه ثقل» مدنظر دولت در عرصه سیاست خارجی منهدم شد و تروئیکای اروپایی به‌عنوان شرکای راهبردی آمریکا نیز کمترین اقدامی در راستای احیای واقعی این توافق صورت ندادند. اما این مسئله سبب نشد تا طرفداران «اقتصاد تحریم محور»یا «اقتصاد مبتنی بر برجام» از مشی اولیه و نادرست خود فاصله بگیرند. پس از پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات نوامبر ۲۰۲۰ در آمریکا، دولت بار دیگر احیای «دیپلماسی و سیاست خارجی برجام محور» را در دستور کار قرار داد اما حضور حماسی ملت ایران در انتخابات ریاست جمهوری ، مانع از استمرار این پروسه خطرناک شده است.
اکنون باید این حقیقت را در نظر داشت که برجام به دلیل بی تعهدی طرف مقابل دیر یا زود ابطال خواهد شد. ممکن است این اقدام در دوران ریاست جمهوری بایدن یا در دوران ریاست جمهوری فردی دیگری در آمریکا صورت گیرد. بدیهی است که در سیاست خارجی برجام محور، «قواعد بازی» و «خط‌کشی زمین‌بازی» از سوی دشمنان ما صورت می‌گیرد، اما درصورتی‌که برجام از یک «نقطه ثقل» به یک «محصول تاکتیکی»در عرصه سیاست خارجی ما تبدیل شود، ماجرا کاملا متفاوت خواهد بود. در این صورت، دیگران حدود و ثغور بازی دولت ما در عرصه روابط بین‌الملل را تعیین نخواهند کرد و «انفعال » در حوزه سیاست خارجی جای خود را به « کنشگری مؤثر» خواهد داد.این کنشگری مؤثر، در گروی تکیه بر استراتژی « خنثی‌سازی تحریم‌ها» خواهد بود. در این میان، استراتژی”«رفع تحریم‌ها» باید در ذیل استراتژی «خنثی‌سازی تحریم‌ها» تبدیل شود تا محیط بر این استراتژی!
اجزای استراتژی خنثی‌سازی تحریم را ترسیم کنیم
اکنون، فارغ از اینکه مذاکرات وین به نتیجه خواهد رسید یا خیر، لازم است اجزای استراتژی خنثی‌سازی تحریم را ترسیم کنیم. این مؤلفه‌ها باید به‌گونه‌ای تعریف و عملیاتی شود که درنهایت، منجر به افزایش قدرت مانور ما در برابر هرگونه کارشکنی اقتصادی و سیاسی غربی‌ها علیه کشورمان تبدیل شود. دموکرات‌ها مدت‌هاست بر روی تاکتیکی به نام «بازگشت پوچ به برجام» تمرکز کرده‌اند. آن‌ها حتی قبل از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، این تاکتیک را در اتاق‌های فکر خود طراحی و در انتظار فرصتی برای اجرای آن بودند. بر اساس این تاکتیک، آمریکا در عین اینکه با «بازگشت اعلامی» به توافق هسته‌ای،یکی از اعضای برجام محسوب می‌شود و خود را مدافع «چندجانبه‌گرایی در نظام بین‌الملل» قلمداد می‌کند، اما در عمل مانع از تعلیق تحریم‌های نفتی، بانکی، اعتباری و تجاری علیه ایران می‌شود.وزارت خزانه‌داری و وزارت امور خارجه آمریکا در تلاش هستند به هر نحو ممکن این رویکرد را اجرایی کنند.
آمریکا , فخرالدین اسدی , مذاکرات وین
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.