| جواد سعيد تهراني |
کعبه خانه پاک خدا:
خانه خداپاکترين وخالص ترين نقطه روي زمين است که دلهاي مشتاق بدان روي مي آورند تا از صفا و طهارت آن براي تطهير دل وجان سود برند، خانه خدا به خيل عظيم مشتاقان درحال طواف درس پاکي و دوري ازهرگونه شرک وآلودگي مي‌دهد. از نظرخداوند، بهترين مکان براي عبادت بيت الله است “درمسجدي که ازآغاز براساس تقوا پايه گذاري شده است سزاوارتر به پايداري است درآن مسجد کساني هستند که دوست دارند پاکيزه شوند وخداوند افراد پاکيزه وپاک نهاد را دوست دارد” (سوره بقره-۱۳۵)
کعبه، جلوه اي از عرش خدا:
دراخبار اسلامي آمده است کعبه درروي زمين تنزل عرش الهي ومحاذي بيت معمور(۱) درآسمان است همانطورکه فرشتگان الهي دربيت معمور وعرش الهي سرگرم طواف وتسبيح وتقديس خداوند سبحانند، انسان ها درروي زمين همان کارفرشتگان رابرگرد کعبه انجام مي‌دهند، به عبارت ديگر انسان در طبيعت ماده خود همان کار فرشتگان را انجام مي دهد و اگر انسان دل و جان خود را مصفا نمايد ارزش کارش، همسنگ فرشتگان بوده و با آنان پرواز خواهد نمود .
حج يعني تسليم محض فرمان الهي در لباس احرام،تجديد عهد با خالق سبحان با فرياد لبيک اللهم لبيک، تنديس کفر وشرک را هدف قرار دادن، مبارزه کردن باهواهاي نفساني، ودل را کانون عشق الهي قرار دادن ودر نهايت انسان شدن آن چنان که خدا اراده کرده وفرشتگان الهي اورا تعظيم نمودندوامام سجاد(ع)اورا چنين توصيف مي کند:
لقايت نور ديدگانم ومقام وصالت تنها ارزوي من است شوقم منحصر به‌تووسرگردان وواله محبت توام دل‌باخته هواي توام غرض ومقصدم خشنودي تواست وبه مشاهده تو نيازمندم ونعمت جوارت مطلوب من ومقام قربت منتهاي خواهش من است.
حرکات نمادين :
مجموعه اعمال حج را مي توان يک دوره کامل معارف اسلام تلقي نمود، زائر خانه خدا به عنوان يک تکليف شرعي وظيفه دارد در يک کلاس فشرده و يا يک کارگاه آموزشي شرکت نموده و اسلام را با انجام حرکاتي نمادين فراگيرد .
حج تولدي جديد است و سپس مرگ انتخابي «موتوا قبل ان تموتوا» (بميريد پيش از آنکه شما را بميرانند).
و آنگاه نمايشي از جهاني ديگر و گوشه هايي از عالم پس از مرگ و تنبه و توبه و سپس تجديد عهدي با خدا و ادامه زندگي با محوريت خداي سبحان و رعايت تقواي الهي. هر حرکت نمادين، رد پاي يکي از شخصيت هاي بزرگ تاريخ را به ياد مي آورد. از حضرت آدم و حوا که بر اثر غفلت و ترک اولي ناچار به زندگي در روي زمين شدند، تا هاجر، اين کنيز سياه که به عنوان مادري نمونه سراپا ايثار و فداکاري، فرزندش اسماعيل را در بيابان غيرقابل کشت پرورش داد و حضرت ابراهيم و اسماعيل که با اراده و امر خداوند سبحان کعبه را بنا نمودند و داستان ذبح اسماعيل به دست پدر که به پاس اطاعت بي چون و چراي اين دو بنده صالح و خداوند سنت قرباني را در مراسم حج تشريع نمود و اداي احترام به مقام ابراهيم و هاجر ،و اين دورانيز را جزئي از برنامه سازنده حج قرار داد و لذا اگر گفته مي‌شود که خداوند هرچه اراده کرد که به انسان بياموزد تا خداگونه شود يکجا در حج فراهم آورد، سخن گزافي نيست، انسان با انجام اعمال حج ، سير تکاملي به سوي «الله» را مي پيمايد و با گذران يک کلاس فشرده عرفاني ره صد ساله را طي مي نمايد.
اي دوست ببين حال دل زار مرا وين جان بلا ديده بيمار مرا
تا کي در وصل خود به رويم بندي جانا مپسند ديگر آزار مرا
آمادگي روحي و رواني براي حضور در مهماني خدا:
عموم کساني که به سفر حج مشرف مي شوند به عنوان يک وظيفه ديني و براي اولين بار قدم در اين مسير مي گذارند. همانطور که زائر ماه ها قبل از عزيمت به خانه خدا تلاش مي کند در انتخاب کاروان، دوستان همراه، گواهي هاي پزشکي و… همه چيز طبق ضوابط مهيا گردد، وظيفه دارد روح و روان خود را به اقتضاي فضاي معنوي مکه و مدينه آماده کند.
زائري که به عشق زيارت خانه خدا، زيارت مرقد مطهر پيامبر اسلام (ص)، مضجع شريف ائمه معصومين (ع)، و شهداي اسلام سفر حج را آغاز مي کند، بايد اول خود را از آلودگي هاي اخلاقي و رفتاري پاک کند. اگر احساس مي کند وجوهات شرعي بدهکاراست يا فکر مي کند حق الناس به گردن دارد، اگر دلي را آزرده و حقي از کسي ضايع نموده بايد نسبت به جبران آنها به جد بکوشد تا فرشتگان الهي شايستگي عنوان زائر خانه خدا را در پرونده او ثبت نمايند.
اي پير طريق دستگيري فرما طفليم در اين طريق پيري فرما
فرسوده شديم و ره به جايي نرسيد يارا تو در اين‌راه اميري فرما (۲)
امام صادق (ع) مي فرمايند ” هرگاه اراده حج کردي، قبل از عزيمت قلب خود را از تمامي مشغله ها و موانع تهي ساز و براي خداوند بزرگ خالص گردان و همه امور خود را به آفريدگارت بسپار و تسليم حکم و قضاي الهي باش و در اداي حق واجب مردم بکوش. چه بيم آن مي رود که اينها دشمن و وبال تو گردد تا معلوم شود که براي هيچ کس چاره اي جز در پناه خداوند متعال و توفيق او وجود ندارد”(ادامه دارد)
پی‌نوشت‌ها:
(۱)در روايت آمده است که در آسمان چهارم برابر کعبه در زمين محل طواف فرشتگان است و بيت معمور نام دارد.
(۲)اشعار ازامام راحل(ره)