‌|نفیسه امامی ‌|
ارتش جمهوری اسلامی ایران پای‌کار همیشگی دفاع از حفظ نظام و ارزش‌های انقلاب اسلامی و مردم بوده است و در همه برهه‌های حساس تمام‌قد درصحنه حاضرشده و امکانات خود را در حوزه‌های مختلف برای دستیابی به اهداف بلند نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در کنار سایر نیروهای مسلح و تحت لوای فرامين فرمانده کل قوا به میدان وارد کرده است. 
در متن قانون اساسی مسئولیت ارتش، حفظ تمامیت ارضی و پاسداری از استقلال عنوان شده است و کارنامه تحسین‌برانگیز آن بعد از گذشت چهار دهه از عمر نظام مقدس جمهوری اسلامی، نمایانگر حضور موفق ارتش در این عرصه‌ها بوده است.
 نقطه عطف خدمات  این نهاد مردمی را بی‌تردید می‌توان در دوران ۸ ساله دفاع مقدس و در جبهه‌ها و خط مقدم جنگ قلمداد کرد. خلق صحنه‌های بی‌بدیل ازخودگذشتگی فرماندهان و سربازان ارتشی در حافظه تاریخی کشور برای همیشه ماندگار شده است. 
بدیهی است بخش مهمی از امنیت و استقلال امروز کشور در منطقه پرآشوب خاورمیانه و غرب آسیا مرهون حماسه‌آفرینی و پایمردی دلیرمردان ارتشی است که باافتخار جنگ را به نفع کشور به پایان رساندند. 
طبق ارزیابی‌های انجام‌گرفته ارتش ایران در میان ارتش‌های شاخص جهان در رتبه ۱۳ قرار دارد و یکی از قدرتمندترین ارتش‌های دنیا در مراحل ساخت و تولید جنگ‌افزارهای روز دنیا محسوب می‌شود و حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. 
ویژگی‌های منحصربه‌فرد ارتش در حوزه‌های هوایی، زمینی، دریایی و پدافند هوایی به‌ویژه در حوزه نیروی انسانی متخصص، متعهد و جان‌برکف، کشورمان را به یکی از قدرت‌های اصلی نظامی منطقه تبدیل کرده و تصور هرگونه تجاوز به مرزها را در نطفه خفه می‌کند.
ارتش همواره یکی از بازوهای قدرتمند کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی به‌حساب آمده که بعد از پایان جنگ در کنار مردم و در جهت مصالح و آرمان‌های انقلاب، امکانات و تجهیزات خود را صرف خدمت‌رسانی کرده است. مصداق بارز آن حضور فعالانه این روزهای ارتش در مقابله با شیوع کرونا و قبل از آن در سیل و زلزله اخیر بوده که با بهره‌گیری از امکانات خود به کمک دولت و ملت آمده و البته این قصه یاری‌رسانی همچنان ادامه خواهد داشت.
امیر سرتیپ دوم ستاد محمدرضا علیان نژاد معاون تربیت و آموزش نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با «رسالت« در تشریح وظایف پدافند هوایی می‌گوید: پدافند هوایی به معنی مجموعه‌ای از نیروهای متخصص و متعهد که با بهره‌گیری از مدرن‌ترین تجهیزات شناسایی و دفاعی وظیفه دفاع از امنیت آسمان کشور و صیانت هوایی منطقه در قالب یک شبکه فرماندهی و کنترل با حضور متخصصین عملیاتی به‌عنوان سلول‌های هوشمند را شامل می‌گردند تعریف‌شده و در حال انجام‌وظیفه است.
 وی با اشاره به تشکیل نیروی پدافند هوایی در کشور می‌افزاید: این مجموعه باید از آسمان ایران اسلامی به مساحتی بالغ‌بر یک‌میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومترمربعی  صیانت کند و این کار نیازمند وجود حجم قابل‌توجهی از تجهیزات شبکه فرماندهی و کنترل، راداری، شنیداری و موشکی است. همه این فناوری‌ها و تجهیزات بعد از پیروزی انقلاب در کشور ساخته‌شده و در سال ۸۷ مجموعه‌ای تحت عنوان قرارگاه پدافند هوایی تأسیس گردید تا اینکه در سال ۹۶ به نیروی پدافند هوایی ارتش تغییر نام داد.
 امیرعلیان نژاد نقش پدافند هوایی را در افزایش بنیه دفاعی کشور بسیار مهم ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: نیروی پدافند به‌عنوان خط مقدم نبرد در کنار نیروی هوافضای سپاه پاسداران مسئولیت رصد، پایش و حراست از آسمان ایران را به عهده‌دارند. این موضوع شامل همه اشیای پرنده‌ای که قصد عبور و تردد بر آسمان کشور رادارند، می‌شود. 
وی ادامه می‌دهد: با توجه به نوع تغییری که در ادبیات نظامی دنیا و ماهیت جنگ‌ها اتفاق افتاده و اولویت صحنه نبرد هوایی، اولین نیروی درگیر در نبرد احتمالی، نیروهای پدافند هوایی هستند.
 علیان نژاد اضافه می‌کند: پدافند هوایی ارتش با بهره‌گیری از سامانه‌های کشف و شناسایی شامل سامانه‌های رادارهای استقراری و تاکتیکی، تجهیزات شناسایی الکترونیک و سامانه‌های کشف بصری در بدو امر آسمان کشور را پایش می‌کند و در صورت وجود اشیای ناشناس بنابر دستورالعمل‌های موجود اقدام به کارهای تاکتیکی می‌نماید. 
معاون آموزشی نیروی پدافند هوایی ارتش بخشی از اقدامات تاکتیکی این مجموعه را برمی‌شمرد و می‌گوید: این اقدامات شامل تعقیب هوایی اشیاء پرنده، نشاندن هواپیمای ناشناس  و در صورت عدم تمکین درگیری با هواپیمای متخاصم خواهد بود. بدیهی است یکی از ابزارهای مورداستفاده در این نوع درگیری هواپیماهای شکاری نیروی هوایی  ارتش جمهوری اسلامی است.
علیان نژاد نیروی پدافند هوایی را نیروی همیشه بیدار معرفی می‌کند و ادامه می‌دهد: کار ما مربوط به زمان جنگ و درگیری نیست و آسمان کشور به‌طور ۲۴ ساعته نیاز به رصد دارد، زیرا دشمنان همیشه در حال رصد و جمع‌آوری اطلاعات از طریق کلیه ابزارهای جاسوسی هوایی هستند. به همین علت ما در هیچ روز و حتی برای لحظه‌ای کار را تعطیل نمی‌کنیم و شبکه راداری به‌طور دائم فعالیت می‌کند و شبکه پایدار اطلاعاتی را تشکیل می‌دهد. 
وی محصول پدافند هوایی را آسمان امن برای کشور می‌داند و می‌گوید: بزرگ‌ترین دستاورد ما هماهنگی است، زیرا در تمام کارها آن را تمرین می‌کنیم به‌طور مثال از زمان رؤیت شئ در آسمان تا زمان اتخاذ تصمیم تنها دو دقیقه زمان وجود دارد. پدافند هوایی ارتش سلول‌های هوشمندی به نام متخصصان عملیات شبکه را در اختیار دارد که همه موارد را در لحظه کنترل می‌کنند که این فرآیند منجر به مدیریت صحنه نبرد هوایی می‌شود. 
وی با اشاره به بالا بودن سطح آمادگی نیروهای پدافند هوایی ارتش بیان می‌کند: تكنولوژی تجهیزات مورداستفاده ما از نوع پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاعی می‌شود و ابزار مورداستفاده در لبه تكنولوژی دفاعی قرار دارند، زیرا تکنولوژی پیشرفته در نبردهای هوایی مورداستفاده قرار می‌گیرد و ایران هم آخرین و به‌روزترین تجهیزات دفاعی را در اختیار دارد چرا که دشمن نیز از همین تکنولوژی استفاده می‌کند.
علیان نژاد نیروی نظامی کشور و پدافند هوایی ارتش را در منطقه قوی‌ترین نیروی نظامی می‌داند و می‌افزاید:  اگر غیرازاین مسئله بود اکنون آسمان و خاک ایران جولانگاه دشمنان می‌شد. اگر امنیت در کشور برقرار است و نیروهای دیپلماسی با پشت‌گرمی با جهان مذاکره می‌کنند به دلیل وجود قدرت بالای نیروی نظامی کشور است. 
این مقام مسئول ارتشی در ادامه می‌گوید: ایران جزو معدود کشورهایی در دنیا است که توانایی ساخت تجهیزات روز دنیا در حوزه نظامی را دارد. کمتر کشوری می‌تواند ادعا کند توانایی ساخت زیردریایی، ناو، رادار، هواپیما و سامانه پیشرفته پدافند هوایی را دارد. ایران توانسته پهپادهای پیشرفته و مجهز به سیستم جنگ الکترونیک و تمام اجزای سامانه  پدافند هوایی را بومی‌سازی کند. 
وی به خودکفایی ایران در ساخت رادار اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: ایران در بخش راداری به خودکفایی مطلق رسیده است و به‌هیچ‌عنوان نیاز به خرید از کشور خارجی ندارد. شبکه کنترل و فرماندهی در ایران به‌طور کامل داخلی است و این موضوع باعث پیچیدگی کار و سردرگمی دشمن شده است.
 وی با بیان اینکه نیروی پدافند هوایی با بهره‌گیری از سامانه‌ها و متخصصانی که در دانشگاه‌های نظامی داخلی آموزش دیده‌اند مدیریت می‌شود می‌گوید: بسیاری از نیروهای ما در مراکز خاصی از جمله دانشگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء در حال آموزش هستند و امروز از نظر استانداردهای نظامی یکی از تحصیل‌کرده‌ترین و دانشی‌ترین نیروهای نظامی را در میان کشورهای همسایه در اختیار داریم. این مقام مسئول نظامی وجود معنویت را در ارتش جمهوری اسلامی ایران بسیار با اهمیت قلمداد می‌کند و ادامه می‌دهد: ایران در رتبه‌بندی‌های ارتش‌های دنیا در جایگاه بسیار مناسبی است درحالی‌که این طبقه‌بندی صرفا بر مبنای تعداد نیروی انسانی و تنوع و کیفیت تجهیزات نظامی صورت گرفته است، اما مسئله مهم معنویت و اعتقادات نیروهای نظامی ارتش کشورمان است که قابل قیاس با دیگر ارتش‌های دنیا نیست. وی در پایان سخنانش با تأکید بر اینکه نباید دیگر کشورها از میزان و کیفیت تجهیزات نظامی کشور مطلع باشند می‌گوید:  ارتش ایران در شرایط بسیار خوبی قرار دارد و تولید همه دستاوردها و تجهیزات خود را مرهون جوانان تحصیل‌کرده این مرزوبوم می‌داند. این موارد تنها بخشی از توان نظامی است که ما لازم دانستیم به دنیا ارائه نماییم.
*نیروی دریایی ارتش حافظ امنیت خلیج‌فارس
جغرافیایی که ایران در آن قرار گرفته است به دلیل وجود ذخایر عظیم نفتی و دسترسی به آب‌های آزاد از موقعیت خاصی برخوردار است. وجود مرزهای آبی از جنوب و شمال کشور و اهمیت حفظ و حراست از آنان نقش مهم نیروی دریایی ارتش را آشکار می‌کند.
نیروی دریایی نه‌تنها در دوران جنگ در برابر هجوم ارتش بعثی عراق ایستادگی بلکه اکنون نیز با هوشیاری حضور کشتی‌ها و ناوشکن‌های کشورهای دیگر که در خلیج‌فارس حضور دارند را رصد می‌کند. 
امیر دریادار دوم علی‌اکبر اخگر فرمانده یگان‌های شناور و عملیاتی در شمال غرب خلیج‌فارس در دوران دفاع مقدس در گفت‌وگو با «رسالت» به اهمیت حضور نیروی دریایی ارتش در مرزهای آبی کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: کشور ما مرزهای وسیع دریایی در شمال و جنوب خود دارد به‌طوری‌که ایران را به دلیل دسترسی به آب‌های آزاد در موقعیت خاص و منحصربه‌فردی قرار داده است.
 اخگر  خلیج‌فارس، دریای عمان و مرزهای دریایی جنوب کشور را دارای موقعیت ژئوپلتیک می‌داند و می‌افزاید: وجود منابع و ذخایر غنی نفتی باعث شده بسیاری از کشورهای فرا منطقه‌ای به دنبال رسیدن به مقاصد و منافع خود در این منطقه باشند و در آن حضور پیدا کرده‌اند.  در چنین شرایطی نیروی دریایی ارتش نقش مهمی در این منطقه برای حفظ منافع کشور ایفا کرده است.
وی در تشریح عملکرد نیروی دریایی در دوران ۸‌ساله دفاع مقدس بیان می‌کند: نیروی دریایی قهرمانانه در برابر تجاوزات نیروی دریایی عراق ایستادگی کرد و به حملات آن‌ها جواب دندان‌شکنی داد. علاوه بر این اقدام مهم دیگر نیروی دریایی در دوران جنگ، اسکورت کشتی‌های تجاری و نفتکش‌های ایرانی در خلیج‌فارس بود.
وی ادامه می‌دهد: عراق و بسیاری از کشورها متخاصم به دنبال حمله به نفت‌کش‌ها و کشتی‌های تجاری ایران بودند تا از این طریق به صادرات نفت و واردات کالا به کشور آسیب بزنند، اما نیروی دریایی نه‌تنها در بحث نظامی از منافع کشور دفاع کرد، بلکه نقطه عطف اقدامات آن در تأمین امنیت چرخه اقتصادی کشور بود.
به گفته اخگر طی ۸ سال دوران دفاع مقدس بیش از ۱۰ هزار فروند کشتی از تنگه هرمز تا بندر امام خمینی توسط نیروی دریایی اسکورت شدند تا آسیبی به اقتصاد و صادرات و واردات کشور وارد نشود.
دریادار اخگر اضافه می‌کند: نیروی دریایی ارتش توانست در سه‌ماهه اول جنگ، بخش اعظم نیروی دریایی عراق را از بین ببرد و صادرات نفت این کشور که در حدود دو و نیم میلیون بشکه در روز از خلیج‌فارس بود، طی عملیات‌هاي مختلفی از جمله عملیات پر افتخار مروارید قطع گردد. 
وی به همکاری تنگاتنگ نیروی دریایی با نیروهای زمینی و هوایی ارتش در دوران دفاع مقدس اشاره می‌کند و می‌گوید: در عملیات‌های مهمی همچون خیبر، بدر و آزادسازی خرمشهر، نیروی دریایی در کنار سپاه و نیروی‌های دیگر ارتشی حضور داشت و بر روی زمین از آن‌ها پشتیبانی می‌کرد.  اخگر تجهیزات و ابزارهای دفاعی نیروی دریایی را به‌روز و پیشرفته ارزیابی می‌کند و ادامه می‌دهد: برای دفاع از کشور تنها تجهیزات پیشرفته کافی نیست، بلکه  انگیزه و هدف نیروهای دفاعی از اهمیت بالایی برخوردار است و وجود این مؤلفه در نیروهای ارتشی ایرانی با هیچ تجهیزاتی قابل قیاس نیست.وی تصریح می‌کند: تجربه اندوخته شده نیروی دریایی در دوران دفاع مقدس دانش‌پایه امروز را تشکیل می‌دهد. در دنیا ۵ یا ۶ کشور توانایی ساخت زیردریایی را دارند و یکی از آن‌ها ایران است که توانسته به ساخت زیردریایی بومی دست پیدا کند. همچنین در حدود ۱۱ کشور امکان ساخت ناوشکن را دارند و ایران نیز با استفاده از دانش بومی امکان ساخت آن را فراهم کرده است. این ره‌آورد تجربه ۸ سال جنگ و انگیزه ایستادگی برای داشته‌هایمان است. 
دریادار اخگر به نقش تأثیرگذار نیروی دریایی در حفظ امنیت در منطقه حساس خلیج‌فارس اشاره می‌کند و می‌افزاید: به دلیل وسعت خلیج‌فارس و دریای عمان نیروی دریایی ارتش به همراه نیروی دریایی سپاه در کنار یکدیگر در این منطقه حضور دارند.  این حضور نمادی از قدرت ایران است که با قایق‌های مسلح و ناوهای بزرگ و کوچک در آب‌ها خود را نشان می‌دهد.
 وی در پایان سخنانش با تأکید بر رصد اقدامات کشتی‌ها و ناوشکن‌های حاضر در خلیج‌فارس می‌گويد: همه حرکات کشتی‌های کشورهای دیگر در خلیج‌فارس مانیتور و رصد می‌شود و تحرکات آن‌ها زیر نظر نیروی دریایی قرار می‌گیرد. دشمن می‌داند که ارتش ایران هوشیار است و اگر از خط قرمزهای کشور عبور کند با آن‌ها مقابله سختی صورت می‌گیرد.