معصومه پورصادقی- دبیر گروه سیاسی
مواضع اخیر اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در خصوص مشروط کردن بازگشت به تعهدات برجامی، تفاوت چندانی با شروط ترامپ و فشار حداکثری دولت فعلی آمریکا ندارد. جمهوری اسلامی ایران برای احصای منافع ملی  و اقتصادی خود نیاز به اهرم‌های متنوعی دارد. بخشی از این اهرم به رفتار کشور در داخل برمی‌گردد؛ تقویت توان تولید داخلی، تکیه بر توان بومی و استفاده از قوانینی مانند مصوبه اخیر مجلس برای توسعه منابع قدرت و فشار، ازجمله این موارد است.
در بخش خارجی نیز ایران در حوزه‌های مختلف، ازجمله اقتصادی، سیاسی و امنیتی نیاز به تنوع سازی همکاری‌ها دارد، صرف چشم دوختن به غرب، نه‌تنها منافع ما را محقق نمی‌کند بلکه ما را در موضع وابستگی و ضعف قرار می‌دهد و این باعث می‌شود محاسبات حریف از رفتار ایران مبتنی بر پیش‌بینی‌پذیری سیاست‌های تهران باشد.
یکی از راهکارهایی که در این زمینه می‌تواند برای کشورمان کارگشا باشد، سیاست نگاه به شرق است، مراد از شرق در اینجا می‌تواند فراتر از گستره جغرافیایی بوده و به لحاظ نگرش سیاسی، شامل کشورهای مستقل نیز شود.
نگاه به شرق هم علاوه بر این‌که، تعداد گزینه‌ها و انتخاب‌های کشور را در حوزه‌های مختلف ازجمله اقتصادی افزایش می‌دهد، بلکه به فرض تعامل و گفت‌وگو با غرب، می‌تواند به‌عنوان اهرمی پشتیبان استفاده شود، این رویکرد برای کشوری مانند ایران که برای سال‌های طولانی، تحت تأثیر تحریم‌های اروپا و آمریکا بوده است، مفر و منفذی را برای خروج از زیر فشار سیاسی و اقتصادی فراهم می‌کند.
 نقشه راهکارهای آتی با پکن
​​​​​​​قرارداد همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، که به‌عنوان نقشه راهی برای توسعه مناسبات تهران و پکن است، می‌تواند یک گام جدی در مسیر نگاه به شرق باشد.چین به‌عنوان کشوری که به‌سرعت در حال تبدیل‌شدن به قطب و قدرت اول اقتصادی جهان است، توجه بسیاری از کشورهای جهان و حتی منطقه را به خود جلب کرده تا جایی که خود را به شریک اول تجاری بیش از صد کشور تبدیل کرده است.سطح کمربند- جاده چین در کنار توسعه فناوری ۵G به‌تنهایی، آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی را به‌شدت نگران کرده است چراکه این اقدام هم قدرت اقتصادی و هم اشراف فنی آن در جهان را توسعه می‌دهد.هرچقدر که قدرت اقتصادی چین در دنیا بیشتر شود، سلطه آمریکا بر بازار مالی در جهان می‌تواند کمتر شود، بنابراین هر عقل سلیمی توسعه همکاری‌ها با کشوری که در حال تبدیل‌شدن به قدرت اول اقتصاد جهان است و سیاست‌های خود را در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت نمی‌دهد، توصیه می‌کند.
سند راهبردی ۲۵ ساله روابط ایران و چین گام مهمی در این مسیر است، همین‌که آمریکا و دشمنان منطقه‌ای ایران از انعقاد چنین سندی به‌شدت ابراز نگرانی می‌کنند، می‌تواند معنادار و دلیل کافی برای پیگیری قاطع این سند در کشور باشد، چراکه آن‌ها می‌دانند چنین سندی می‌تواند برای رهایی هرچه بیشتر ایران از انزوا مؤثر باشد.
 آخرین وضعیت سند راهبردی ایران و چین
سند همکاری ایران و چین پس از مشورت پایتخت‌ها و چندین دور گفت‌وگو در تهران و پکن چکش‌کاری شده است.محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران  چندی پیش در سفر به چین این موضوع را در گفت‌وگو با طرف‌های چینی مطرح و پیگیری کرد.
 قرارداد همکاری بلندمدت تهران و مسکو
پس از بحبوحه سند راهبردی ایران و چین، وزیرخارجه ایران به مسکو رفت و پس از گفت‌و‌گو با مقامات روس، درباره به‌روزرسانی توافق همکاری بلندمدت ایران و روسیه سخن گفت که این موضوع باز حساسیت غرب را برانگیخت.
ماجرای توافق ایران و روسیه به گفت‌وگوهای دو کشور در سال ۱۳۷۹ برمی‌گردد که در دو نسخه فارسی و روسی تنظیم شد. این توافق که مدت آن ۱۰‌ساله بود، سال بعد یعنی ۱۳۸۰ در مجلس شورای اسلامی تصویب‌شده و سپس به قانون تبدیل شد.این معاهده که مدت‌زمان آن ۱۰‌ساله بود، درصورتی‌که هیچ‌یک از طرفین، یک سال قبل از پایان اعتبار آن نظر کتبی خود را برای اتمام آن را اعلام نکنند، برای یک دوره پنج‌ساله به‌طور خودکار تمدید می‌شود.از سال ۱۳۸۰ این توافق تا سال ۱۳۹۰ به مدت ۱۰ سال جاری بود و از آن زمان تاکنون برای دو دوره پنج‌ساله دیگر نیز تمدیدشده است. حال صحبت بر سر آن است که قبل از اتمام دوره فعلی تهران و مسکو این توافق را غنی‌تر و روزآمدتر کنند.طبیعتا همان‌طور که این توافق در دهه ۸۰ شمسی آمریکایی‌ها را نگران کرد. این بار نیز می‌تواند از توسعه همکاری‌های دو کشور شرقی آن‌ها را هراسان کند. نگرانی واشنگتن خود گویای خیلی از نکاتی درباره مزایای این قرارداد برای تهران و مسکو است.در نگاه بلندمدت همگرایی کشورهای شرقی ازیک‌طرف آن‌ها را در تعامل با غرب، در موضع قدرت قرار می‌دهد و همچنین از میزان وابستگی آن‌ها به غرب در بازارهای مالی می‌کاهد و نتیجه آن می‌شود که اقتصاد جهان که توسط آمریکا به گروگان گرفته‌شده است، به‌مرور آزادتر می‌شود.این نکته را نیز نباید از محاسبات جا انداخت که آمریکا و اروپا معمولا برای پیشرفت اقتصادی ایران نه‌تنها فرش قرمز پهن نکرده‌اند و برای پایان یافتن راه‌حل جایگزین باید به گزینه‌هایی مانند کشورهای شرقی روی آورد تا هم از حرکت در این مسیر متوقف نشده و از طرفی دیوار ساخته غرب را نیز به پایین کشید.