فخرالدین اسدی 
 این روزها بار دیگر نام کانال مانش بر زبان‌ها افتاده است! کانال مانش که در شمال فرانسه و جنوب انگلیس واقع‌شده است، یکی از پررفت‌وآمدترین آبراه‌های‌ جهان به ‌شمار می‌رود و پناهجویان اغلب با شناورهای کوچک از آن عبور می‌کنند. سال جاری میلادی، هزاران مهاجر غیرقانونی از کانال مانش عبور کرده و وارد خاک انگلیس شده‌اند.  ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس ضمن ابراز تأسف از جان باختن ۶ نفر از پناهجویان در کانال مانش بر عزم دولتش برای مقابله با مهاجرت غیرقانونی تأکید کرده است. ۶ پناهجوی افغان در پی غرق شدن قایقی که آن‌ها را به‌طور غیرقانونی از شمال فرانسه به جنوب بریتانیا منتقل می‌کرد جان باختند. تلاش‌ها برای شناسایی جان‌باختگان و تعیین هویت آن‌ها ادامه دارد. این قایق بیش از ۶۰ سرنشین داشت.

 روایت سوناک از یک تراژدی 
نخست‌وزیر انگلیس ضمن انتقاد از «باندهای» قاچاق پناهجویان جان باختن ۶ پناهجو در کانال مانش را یک «تراژدی وحشتناک» توصیف کرد. سخنگوی ریشی سوناک به نقل از وی تأکید کرده است که لندن برای پایان دادن به روند ورود غیرقانونی مهاجران باید تدابیر «اضطراری» را در دستور کار قرار دهد.نخست‌وزیر انگلیس  همچنین بر لزوم همکاری با پاریس برای استفاده از کلیه امکانات برای مقابله با روند مهاجرت غیرقانونی به کشورش تأکید کرد.دولت محافظه‌کار بریتانیا مقابله با مهاجرت غیرقانونی از مسیر دریایی کانال مانش را یکی از اولویت‌های خود عنوان می‌کند. تلاش پناهجویان برای عبور از کانال مانش از پنج سال پیش تاکنون افزایش‌یافته است. تنها در سال گذشته ۴۵ هزار پناهجو توانستند تا با عبور از کانال مانش خود را به بریتانیا برسانند.غرق شدن قایق حامل پناهجویان و جان باختن آن‌ها در کانال مانش مسبوق به سابقه است. دولت انگلیس  با تصویب قانونی جنجالی که انتقاد سازمان ملل متحد را نیز به دنبال داشت ارائه درخواست پناهندگی از سوی افرادی را که به‌طور غیرقانونی وارد این کشور شده‌اند ممنوع کرده است. بنا به همین قانون این افراد به کشورهای ثالث مانند رواندا فرستاده خواهند شد. اجرای این بخش از قانون فعلا در پی کش‌وقوس‌های قضائی در بریتانیا متوقف‌شده است.گروه‌های مدافع حقوق بشر و پناهجویان از دولت سوناک خواسته‌اند تا با تسهیل امکان ورود پناهجوها به این کشور مانع از تکرار رویدادهای مرگبار در کانال مانش شود.

 رویکرد پارادوکسیکال دولت انگلیس
سوناک از یک‌سو نقش مسلم دولت متبوعش در کشته شدن صدها پناهجوی غیرقانونی را در پشت الفاظی مانند «تراژدی »و «تأسف»کتمان می‌کند و از سوی دیگر، بر استمرار این سیاست‌های سلبی تأکید می‌کند! فراتر از آن، درماورای بحران انسانی تمام‌عیاری که درکانال مانش رخ می‌دهد، نوعی تسویه‌حساب میان دولت‌های انگلیس و فرانسه خودنمایی می‌کند. در این تسویه‌حساب، اساسا جان مهاجرین برای کاخ الیزه و لندن اهمیتی ندارد! برای این دو مهم است که کدام‌یک از طرفین بتواند از دیگری امتیاز بگیرد. مقامات انگلیسی و فرانسوی در طول ماه‌های گذشته و اخیر،  یکدیگر را مقصر این بحران قلمداد کرده و از طرف مقابل خواستند مسئولیت‌پذیری بیشتری در قبال مهاجران غیرقانونی و تأمین جان آن‌ها در کانال مانش داشته باشد! در این معادله، نمی‌توان نقش پیچیدگی‌های رخ‌داده در دوران پسابرگزیت را نادیده انگاشت.  لندن و پاریس درصدد آن هستند تا از یکدیگر امتیازاتی را در حوزه‌های حقوقی، مهاجرتی، اقتصادی و استفاده از آبراه‌های مشترک بگیرند. در این معادله، تنها موضوعی که اهمیت ندارد، جان پناهجویان و مهاجران است. انگلیس و فرانسه باهدف تحت‌فشار گذاشتن یکدیگر در این آوردگاه، کانال مانش را کاملا رها کرده‌اند. هنوز مشخص نیست چه تعداد از پناهجویانی که قصد عبور از کانال مانش را داشته‌اند، به‌دوراز توجه رسانه‌های غربی غرق‌شده و جان خود را ازدست‌داده‌اند و نامی نیز از آن‌ها برده نشده است.سازمان‌های حقوق بشری مستقل در اروپا تأکید کرده‌اند که تعداد جان‌باختگان در کانال مانش به‌مراتب بیشتر از تعداد اعلام‌شده است زیرا اجساد بسیاری از این پناهجویان پیدا نشده یا خبری از سرنوشت آن‌ها نیست! 

 نگاه ابزاری اروپا به پناهجویان 
نگاه ابزاری غرب نسبت به پناهجویان و نقش این مسئله در رقابت‌های سیاسی و داخلی در کشورهای گوناگون اروپایی موضوعی نیست که بتوان آن را کتمان کرد. به‌عنوان‌مثال، امانوئل  ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه که او نیز به مانند ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس در کشته شدن پناهجویان در کانال مانش مقصرمی باشد،  معتقد است هراندازه پناهجویان بیشتری براثر سیاست‌های سخت‌گیرانه اتحادیه اروپایی در مضیقه و فشار قرار بگیرند، به همان میزان آرای گروه‌های نژادپرست و افراطی بیشتر در سبد رأی وی به گردش درخواهد آمد.  اما این بازی لایه پیچیده‌تری نیز دارد که بسیاری از رسانه‌های غربی به‌صورت عامدانه از کنار آن عبور می‌کنند. به عبارت بهتر، اساسا نقش دولت‌ها و اتحادیه اروپا در وقوع حوادث تلخی مانند آنچه اخیرا در کانال مانش رخ‌داده است، نباید در رسانه‌های غربی موردتوجه و تحلیل قرار گیرد یا احیانا باید تفسیر وارونه و هدفمندی از آن ارائه شود. 

سران اتحادیه اروپایی در پشت پرده بیانیه‌ها و اعلامیه‌های رسمی و به‌ظاهر دلسوزانه خود در حمایت از پناهجویان گرفتارشده، در حال تسویه‌حساب و امتیازگیری در معادلات داخلی و خارجی خود هستند.  امثال ماکرون و حتی اولاف شولتس، صدراعظم آلمان  بسیار خرسند خواهند شد که به‌واسطه عدم پذیرش پناهجویان در خاک اروپا بتوانند جایگاه و نقش خود را نزد گروه‌های ملی‌گرای افراطی در اروپا تقویت کنند .در این نقشه راه کوتاه‌مدت، اساسا اهمیتی ندارد چند کودک براثر سرما ، گرمازدگی یا غرق شدن در آب‌های کانال مانش و دریای مدیترانه جان خود را از دست بدهند.  سازمان‌های به‌اصطلاح حقوق بشری در خاک اروپا نیز ترجیح می‌دهند به رصد پارامترهای نخ‌نما و مطلوب خود در آن‌سوی مرزهای اروپا پرداخته و عامدانه چشم خود را بر روی ظلم سیستماتیکی که بر پناهجویان می‌رود ببندند. سکوت پارلمان اروپا و دیگر نهادهای پرادعای حقوق بشری در قبال آنچه در کانال مانش و دیگر مناطق خطرناک می‌گذرد، نشان‌دهنده رویکرد ابزاری و چندگانه آن‌ها نسبت به مقوله حقوق بشر و حق حیات انسان‌ها می‌باشد. در این میان، صدور بیانیه‌های تأسف‌برانگیز از سوی امثال ریشی سوناک و ماکرون کمترین اهمیتی ندارد.