فاطمی امین وزیر صمت در برنامه صف اول به سوالات زیر پاسخ داد.

از وضعیت صنعت و تولید کشور چه خبر؟

فاطمی امین: مهمترین شاخص در اقتصاد تولید است. طبق گزارش مرکز آمار در ۳ ماهه اول امسال رشد تولید در بخش صنعت ۵.۱ درصد بوده است. در ۵ ماهه اول امسال شاخص تولید در شرکت های صنعتی بورسی ۶.۷ درصد رشد داشته است.

در فولاد ۱۰ درصد، خودروی سواری کامل  ۲۸۰ درصد، اتوبوس و ون ۱۴۰ درصد، ظروف ۱۳ درصد رشد تولید داشته ایم. امسال خودروی ناقص کف پارکینگ نداریم.

در روغن نباتی  تولید منفی بوده اما در واحدها کمبود نداشتیم و این نشان می دهد پارسال قاچاق می شده است.

میزان مصرف برق در صنایع ۱۳ درصد رشد داشته و این نشان دهنده رشد تولید است.

صادرات ما همیشه به نفت گره خورده بود و همیشه نفت در تراز تجارت خارجی و در بودجه دولت اثر می گذارد. اکنون به جایی رسیدیم که تراز تجارت بدون نفت کشور به صفر نزدیک می شود. در ۶ ماهه اول سال ۲۶ میلیارد دلار واردات  و ۲۴ میلیارد دلار صادرات داشته ایم.

بیش از توازن ارزی، قدرت مهم تر است یعنی کالاهایی صادر کنیم که قدرت بیشتری برای ما ایجاد کند، به طور مثال فولاد خام درآمد ایجاد می کند اما قدرت ایجاد نمی کند. باید تمرکز ما صادرات کالاهای دانش بنیان، تجهیزات پزشکی و کاتالیست باشد.

صادرات در۶ ماه اول امسال از نظر ارزشی ۱۳ درصد رشد داشت اما رشد صادارات کالاهای صنعتی ۳۰ درصد بود. صادرات به لحاظ وزنی هم کاهش داشته است. یعنی به تراز تجاری صفر و مبادلات تجاری بدون نفت نزدیک می شویم و کالاهایی صادر می کنیم که ارزش افزوده بیشتر و وزن کمتری دارند.

در خصوص پیمان شانگهای توضیح دهید.

فاطمی امین: یک چهارم کل خشکی های دنیا ،۴۰ درصد جمعیت جوان دنیا، یک سوم رشد اقتصادی جهان و بزرگترین مصرف کننده  و تولید کننده انرژی دنیا در این کشورهای عضو شانگهای است و این موارد قدرتی به شانگهای می دهد که تصمیمات آن بین المللی باشد نه منطقه ای.

بعد از اینکه دو بار پیشنهاد عضویت ما در شانگهای پذیرفته نشد امسال پذیرفته شده است. ارتباطات اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی به ما کمک می کند کار را توسعه دهیم. پیشنهاد شد کانال مالی بدون دلار و یورو ایجاد کنیم که مورد استقبال اعضا قرار گرفت.

اوراسیا هم مهم است و تعرفه ها بین کشورهای عضو صفر است. امسال ۹ دور مذاکره شده و قرار است حداکثر تا یک سال آینده به اوراسیا بپیوندیم.

در حوزه معدن وضعیت به چه صورتی است؟

فاطمی امین: معدن نقطه شروع تولید است در این بخش عقب ماندگی داریم که بیشتر در حوزه شناسایی و اکتشاف ذخائر معدنی است.

 ما به درستی کشور را اکتشاف نکرده ایم. ذخائر سنگ آهن برای ۱۵ سال آینده بیشتر اکتشاف نشده است. از مهر پارسال اقداماتی شروع شده و مناطق کشور را به ۳ قسمت تقسیم کردیم و تا سال  ۱۴۰۳  باید در مناطق یک و ۲ ذخائر معدنی اکتشاف شود.

باید به سمتی برویم که فرآوری بیشتری داشته باشیم. در حال حاضر خام فروشی معدنی یک درصد است که معقول است اما به جای شمش فولاد باید ورق صادر کنیم. تمرکز ما این است که  کالاهای معدنی تا حد امکان فرآوری و با ارزش افزوده بیشتری صادر شود.

معاون غیر فعالی داریم که باید سریع تر فعال شوند. ۴ هزار معادن غیر فعال داریم اما عمدتا معادن غیر فلزی و معادن مصالح ساختمانی هستند. در دسته اول معادن فلزی  تمامی معادن بزرگ به جز یک معدن فعال هستند اما ۵۰ درصد معادن مصالح ساختمانی غیر فعالند.

قرار شد معادن غیر فعال را به  مزایده بگذاریم که از شنبه شروع شده و بیش از ۵ هزار پروانه بهره برداری به مزایده گذاشته شده است.

در بحث حقوق دولتی معادن همیشه کمبود هایی وجود داشت. سال گذشته ۱۰ هزار میلیار تومان درآمد این بخش بوده که امسال ۱۹ هزار میلیارد تومان دریافت شد.

با استفاده حداکثری از ظرفیت معادن چه میزان فاصله داریم؟

فاطمی امین : در معادن فلزی مانند مس و سنگ آهن به جز یک مورد معدن غیر فعال به دلیل تخلف ، تمامی معادن فعال هستند و  حتی بیش از ظرفیت برداشت دارند. در معادن غیر فلزی مثل سیلیس ۲۰ درصد معدن غیر فعال داریم.

در حوزه مصالح ساختمانی که عمدتا معادن کوچک هستند، غیر فعال زیاد داریم  که یکی از پروژه های ما فعال سازی معادن کوچک است.

در حوزه نوسازی و بهسازی ماشین آلات وضعیت چطور است؟

فاطمی امین : در ۶ ماهه اول امسال تولید ماشین آلات معدنی ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرد.

۹ پروژه شروع شده که یکی نوسازی و بهسازی واحدهای تولیدی است و همزمان  با آن نوسازی و بهسازی ماشین آلات را هم در دستور کار داریم. با همکاری بانک مرکزی ۵۰ هزار میلیارد تومان برای نوسازی و بازسازی بنگاه های صنعتی تخصیص داده می شود.

در حوزه فولاد ماشین آلات به روز است و حوزه نساجی و دارو نیاز به بازسازی دارد. تمرکز ما بازسازی ماشین آلات واحدهایی است که  باعت افزایش کیفیت و کاهش هزینه تولید شود.

در سال ۹۲ برنامه راهبردی وزارت صمت تدوین شد چه میزان ریل گذاری در این بخش انجام شده است؟

فاطمی امین: در آن زمان بنده معاون برنامه ریزی وزیر صمت بودم. در برنامه راهبردی چند کار انجام گرفت و اولویت گذاری شد.

یکی از اولویت های آن سال تمرکز بر ماشین سازی و تجهیزات بود. زمانی قدرت و ارزش افزوده بیشتری خواهیم داشت که ماشین آلات تولید صادر کنیم. متناسب با این اولویت ساختار وزارت خانه را تغییر دادیم و معاونت ماشین آلات و تجهیزات تشکیل شد.

اولویت دوم این برنامه تنظیم گری ، سوم تسهیل گری و چهارم نظارت است.

برای رسیدن به دولت هوشمند تا  داخل وزارت‌خانه را تغییر ندهیم اتفاق نمی افتد. در داخل وزارت خانه سامانه پایش طراحی کردیم که تمامی متغیر های کلان حوزه صنعت، معدن و تجارت  رصد و بر مبنای آن برنامه ریزی می شود.

به شاخص هایی در مورد فعالیت کسب و کارها می رسیم که به مسئولان وزارت صمت کمک می کند هوشمندانه عمل کنند و متمرکز بر اهداف باشند.

در این سامانه تمام داده هایی که در بخش صمت لازم است حاکمیت بداند داشبورد و منظم می شود. مثلا در بورس کالا قیمت پت چقدر است و روزانه رصد می شود. از طریق همین سیستم، بازار فولاد در سال گذشته تنظیم شده است.

زمانی هوشمند هستیم که ۳ ماهه آینده را پیش بینی کنیم. از بین ۳۰۰ داشبورد سامانه پایش  ۱۷۰ داشبورد کامل شده و تا آخر آبان تکمیل می شود. در اقتصاد دانش بنیان باید وزارت خانه دانش بنیان باشد.

سامانه جامع تجارت توسعه پیدا کرده و کامل شده است. به طور مثال کد رهگیری اجرایی شد و امروز ۲۴۰ میلیون قطعه لوازم یدکی کد رهگیری دارند.

در سامانه شفافیت در فروشگاه ها ، ۵ هزار و ۶۰۰ فروشگاه اطلاعات را ثبت کرده اند و تا آخر سال به ۲۰۰ هزار  فروشگاه ارتقا می یابد که از احتکار و گران فروشی جلوگیری می کند.

اتصال وزارت صمت به پنجره خدمات دولت هوشمند در چه وضعیتی است؟

فاطمی امین: قانون قید دارد یک سوم خدمات به پنجره ملی متصل باشد که این کار در وزارت صمت انجام شده است.

در مجموع  با اهداف افق ۱۴۰۴ چقدر فاصله داریم؟

فاطمی امین: روند ها مثبت است سال گذشته هدف صادرات ۴۵ میلیارد دلاری بود که به ۴۸ میلیارد دلار رسیدیم. امسال ۵۰ میلیارد دلار هدف‌گذاری شده که تا پایان سال به بیشتر از این میزان می‌رسیم.

صادرات ۷۵ هزار میلیارد دلاری  تا ۱۴۰۴ هدف‌گذاری شده که به آن خواهیم رسید ضمن اینکه ترکیب صادرات را هم عوض می کنیم.

۲۸ شهریور انتخابات اتاق های اصناف بود که نرخ مشارکت در این انتخابات ۹۴ درصد بوده است و جای تبریک به اصناف دارد.

در حوزه صنعت خودرو حذف قرعه کشی به چه صورت بوده است؟

فاطمی امین : محصولات سایپا از قرعه کشی خارج شده اند. در ایران خودرو هم هایما خارج شده و تارا هم به زودی خارج می شود. 

تا پایان سال قرعه کشی خودرو حذف خواهد شد.

برنامه تولیدی شرکت ها و واردات در کنار هم می تواند عرضه و تقاضا را متعادل کند.

در حوزه واگذاری خودروسازها چه اقدامی شده است؟

طبق دستور رئیس جمهور قرار بود واگذاری خودروساز ها تا آخر شهریور تعیین تکلیف شود.

واگذاری مهم است اما اگر واگذاری نادرست انجام شود  شرکت ها بعد از چند سال با انبوهی از بدهی دوباره  تحویل دولت داده می شوند مثل هپکو. خودروسازی ها ۱۰۰ برابر هپکو هستند و اگر چالشی در حوزه واگذاری ایجاد شود ۱۰۰ برابر خواهد بود.

قیمت گذاری این شرکت های خودروساز انجام شده است. ۷۰۰ ابلاغ کارشناسی رسمی صورت گرفته است.

باید توجه شود که چگونه این شرکت ها واگذار شود تا ساختار صنعت خودرو اصلاح شود به این منظور به مدل ۶ لایه رسیدیم.

اگر ۴ شیفت در شرکت ها داشته باشیم به اندازه ۴ میلیون خودرو ظرفیت تولید داریم در حالی که الان میزان تولید حدود یک میلیون  و ۶۰۰ هزار دستگاه است.

در  بحث واگذاری این شرکت ها در مرحله نهایی مذاکرات با سازمان خصوصی سازی هستیم .

مورد دیگری مانده که بخواهید به آن اشاره کنید؟

فاطمی امین:  اوایل امسال به دلیل رشد قیمت های جهانی، اصلاح یارانه ها و افزایش دستمزد ها، با جهش قیمت ها مواجه بودیم.  از مرداد و شهریور  با ثبات قیمت مواجه هستیم و در حوزه صمت به ثبات در بازار رسیدیم. به سمتی پیش می رویم که تنظیم بازار هوشمندانه تر انجام گیرد.