واکسیناسیون تازه‌ترین دغدغه والدین
گروه اجتماعی
واکسن برای دانش آموزان اجباری نیست و برخی والدین یا تمایلی به واکسینه کردن فرزندشان ندارند و یا ترس بر تصمیم آن‌ها سایه افکنده و مردد هستند. اماواگرهای تزریق واکسن به کودکان و نوجوانان بحث این روزهای خانواده‌هاست. برای برخی‌ها، بدگمانی نسبت به واکسن حاصل نگرش‌های توطئه‌آمیز است یعنی گرایش به نگریستن جهان از پشت عینک بدبینی و بی‌اعتمادی. به‌عبارت‌دیگر شواهد علمی را به‌آسانی دستکم می‌گیرند و به ریسمان باورهای غلط چنگ می‌اندازند. این عبارت بدان معنا نیست که برخی والدین با این مقوله علمی مخالف‌اند، بلکه اتفاقا بسیاری از آن‌ها واکسینه شده‌اند و می‌دانند برای قطع زنجیره انتقال و حصول ایمنی جمعی باید واکسن تزریق کرد اما مطمئن نیستند که این اقدام برای فرزندشان کار درستی است یا خیر.
به نظر می‌رسد اعتمادسازی لازم برای واکسینه کردن دانش آموزان صورت نگرفته و بعضا اطلاعات نادرستی هم در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌چرخد و همین مسئله سبب شده برخی والدین دست نگه‌دارند و واکسینه کردن فرزندشان را به وقتی دیگر که خیالشان آسوده شد، موکول کنند.
اقناع‌سازی والدین
تحقیقات روان‌شناختی بارها نشان داده، قرار داشتن در معرض اطلاعات غلط و هراس‌آوری که مدام تکرار می‌شوند، موجب خواهد شد که جامعه آن اطلاعات غلط را باور کند و همین‌که در بایگانی ذهن مردم، اطلاعات نادرستی جا بیفتند اصلاح آن‌ها خیلی دشوارتر می‌شود. شاید این‌گونه به نظر برسد که می‌توان با چند مصاحبه و اطلاع‌رسانی که واکسیناسیون خطری را متوجه دانش آموزان
نمی‌کند، در مسیر اقناع‌سازی والدین حرکت کرد و مشکل را برطرف نمود اما اصلاح کردن باور حاکم و تغییر دادن رفتارها کار آسانی نیست و طبق برخی شواهد، گاهی حتی اثر معکوس دارد و آن‌ها را تقویت می‌کند. البته بخش اعظمی از جامعه که اطلاعات غلط و زیان‌آور را منتشر می‌کنند نیت بدی ندارند و به باور خود می‌خواهند با نشر این اطلاعات از دوستان و اعضای خانواده‌شان حفاظت کنند و قصدشان کمک به آن‌هاست. در این مورد، اگر به شکل هماهنگ از مردم بخواهیم پیش از انتشار اطلاعات در فضای مجازی بیشتر مراقب باشند، ممکن است تأثیر زیادی بر روند این جریان بگذاریم. برخی والدین هنوز مطمئن نیستند که واکسن زدن خوب است، اما وقتی با صحت‌سنجی اخبار واکسن زدن روبه‌رو شوند، تصمیم می‌گیرند فرزندشان را واکسینه کنند. چنان‌که سازمان جهانی بهداشت می‌گوید تمایز مهمی میان این گروه و افرادی وجود دارد که صرفا تردید دارند یا نمی‌دانند عملکرد واکسن چگونه است. همه ما همان‌قدر که وظیفه‌داریم برای کاهش شیوع ویروس کرونا با رعایت موازین بهداشتی نقش سازنده‌ای ایفا کنیم، باید در مهار گسترش اطلاعات غلط و دروغ‌های خطرناک نیز بکوشیم.
اگر از سرایت ادعاهای واهی و غیرعلمی در مورد واکسن این ویروس به سطح وسیع‌تری از جامعه جلوگیری کنیم و به کاهش گسترش ادعاهای گمراه‌کننده در فضای مجازی کمک کنیم کار مفیدتری کرده‌ایم، تا اینکه بخواهیم وقت خود را صرف متقاعد کردن واکسن‌ستیزان کنیم.
توصیه انجمن‌های حمایت از کودکان برای تزریق واکسن
بی‌تردید ارائه نتایج پژوهش‌ها و تحقیقات می‌تواند این اطمینان خاطر را در والدین ایجاد کند که جایی برای ترس و نگرانی نیست. درست است که بحث محافظت از کودکان در برابر کرونا به‌اندازه محافظت از افراد مسن در برابر این بیماری اولویت ندارد، زیرا احتمال ابتلای آن‌ها بسیار کمتر از بزرگسالان است. فرض بر این است که بخش قابل‌توجهی ازکودکان یا نوجوانان مبتلابه کرونا، بدون علائم یا با علائم خفیف بیماری روبه‌رو می‌شوند. بااین‌حال در میان کودکان نیز شاهد بروز بیماری به شکل شدید آن یا حتی مرگ براثر کرونا بوده‌ایم. همچنین اثرات طولانی‌مدت بیماری، که گاهی اوقات ماه‌ها پس از ابتلا ظاهر می‌شوند، نه‌تنها در بزرگسالان بلکه در میان خردسالان نیز مشاهده می‌شود. از سوی دیگر ما برای دستیابی به ایمنی جمعی باید دانش آموزان را نیز واکسینه کنیم و نباید از عوارض واکسن ترسید.
دبیر کمیته علمی کشوری کرونا نیز تأکید کرده واکسن عارضه خیلی مهمی در نوجوانان ایجاد نمی‌کند و شاید در تعداد کمی از این گروه سنی به‌صورت درد در نصاحیه محل تزریق، تب و لرز خفیف و سردرد بروز کند. حمیدرضا جماعتی از والدین خواسته تا در تزریق واکسن کرونا به فرزندانشان نگرانی نداشته باشند.
به گفته او، در حال حاضر انجمن‌های حمایت از کودکان در بسیاری از کشورهای جهان توصیه کرده‌اند که واکسن ضد کرونا برای نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ سال استفاده شود. اکنون در کشورهای اروپایی، آمریکا و بسیاری از دیگر کشورهای جهان واکسیناسیون کودکان در حال انجام است.
در میان واکسن‌های موجود، «فایزر-بیونتک» نخستین واکسنی است که موافقت اتحادیه اروپا را کسب کرده و این سازمان سپس موافقت خود با استفاده از واکسن «مدرنا» برای رده سنی ۱۲ تا ۱۷ سال را نیز اعلام کرده و برخی از کشورهای اتحادیه اروپا ازجمله آلمان و فرانسه، برنامه واکسیناسیون را برای رده‌های سنی مذکور اجرایی کرده‌اند. طبق آماری که تا ۱۹ اوت گذشته منتشرشده، در فرانسه بالغ‌بر ۵۶ درصد سنین ۱۲ تا ۱۷ سال دستکم دُز اول را دریافت کردند و ۳۲/۴ درصد نیز به‌طور کامل واکسینه شده‌اند و چین و امارات نیز بنا دارند برای گروه سنی زیر ۱۸ ساله‌ها واکسن سینوفارم تزریق کنند. «چین» به‌عنوان تولیدکننده واکسن «سینوفارم»، سلامت محصول تولیدی خود را برای تزریق به کودکان ۳ تا ۱۷ ساله تأیید کرده و امارات این واکسن را برای همه گروه‌های سنی تزریق کرده است. در کشور ما نیز نه‌فقط برای افراد بزرگسال که برای دانش آموزان نیز واکسن سینوفارم تزریق می‌شود و مدیرعامل کارخانه شفافارمد و مدیر پروژه تولید واکسن ستاد اجرایی فرمان امام خبر داده که با ارسال تمام مدارک و مستندات علمی واکسن برکت به وزارت بهداشت، در انتظار صدور مجوز این وزارتخانه برای آغاز کارآزمایی بالینی نخستین واکسن ایرانی کرونا برای افراد ۱۲ تا ۱۸ ساله هستند. رئیس انستیتو پاستور ایران هم اعلام کرده، واکسن پاستوکووک با ایمنی‌زایی بیش از ۹۱ درصدی می‌تواند به کودکان و بالغان برای پیشگیری از ابتلا به کرونا تزریق شود.
دکتر علیرضا بیگلری، بابیان اینکه مطالعات کارآزمایی بالینی واکسن پاستوکووک با ۲۴ هزار نفر در ایران به انجام رسیده، گفته است: مطالعات نشان داده که این واکسن قابل تزریق به سنین ۳ تا ۱۸ سال است و افراد می‌توانند با خیال راحت از این واکسن استفاده کنند.
آن‌طور که دبیر کمیته علمی کشوری کرونا می‌گوید: واکسیناسیون نوجوانان از شدت بیماری، بستری شدن و درگیری ریوی این گروه سنی جلوگیری خواهد کرد.
حمیدرضا جماعتی با اشاره به اینکه هر واکسنی که از سوی سازمان غذا و داروی کشور تأیید شود می‌تواند در نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ سال استفاده شود و نیازی نیست که به سمت‌وسوی واکسن خاصی برویم، تأکید می‌کند: کودکانی که واکسینه شده‌اند نسبت به اطرافیان ایمن می‌شوند و از سوی دیگر سبب می‌شود که زودتر به مدرسه‌رفته و از عوارض ناشی از خانه ماندن همچون مشکلات روحی، جسمی و خانوادگی رها شوند. در تمامی کشورها از واکسن‌هایی که توسط سازمان غذا و داروی آن کشورها تأیید شده، برای واکسیناسیون نوجوانان استفاده‌شده است.
مدیرکل دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش‌وپرورش هم به آغاز واکسیناسیون کودکان و نوجوانان در اغلب کشورهای دنیا اشاره دارد و ما هم برای بازگشایی مدارس نیازمندیم که دانش‌آموزان را واکسینه کنیم. محمد محسن بیگی خطاب به خانواده‌ها می‌گوید: «نگران نوع واکسن نباشند. آن‌طور که مسئولان وزارت بهداشت گفته‌اند می‌توان از این نوع واکسن برای نوجوانان هم استفاده کرد. وزارت بهداشت تأییدیه این واکسن را گرفته است. این موضوع بسیار مهم است که خانواده‌ها بدانند با واکسیناسیون تعداد مرگ‌ومیرها کاهش پیدا می‌کند و ایمنی جامعه بالا می‌رود. ما از خانواده‌هایی که دانش‌آموز دارند هم این تقاضا راداریم که اگر واکسن نزده‌اند برای ایمنی خود و فرزندانشان واکسن را دریافت کنند. خانواده‌ها بدانند که هدف اصلی ما ایمنی دانش‌آموزان است. این‌گونه نیست که ما فقط برای بحث بازگشایی‌ها دانش‌آموزان را واکسینه کنیم. هنوز ستاد اجباری برای بحث واکسن نداشته و این اجبار برای دانش‌آموزان هم نیست.»
تزریق واکسن برای کودکان، الزامی و کمک‌کننده است
متخصصان تأکید می‌کنند، همان‌طور که رعایت پروتکل‌ها، لازمه کنترل اپیدمی در سطح جامعه است و این پروتکل‌ها برمبنای شواهد علمی و مطالعات بالینی و آزمایشگاهی تدوین می‌شود، واکسیناسیون برای کودکان نیز طبق شیوه‌نامه‌ها و مطالعات الزامی و بسیار کمک‌کننده است.
در همین ارتباط ناصر پروانی، متخصص بیماری‌های کودکان بیمارستان مفید توضیح می‌دهد: یک واکسن نتیجه مطالعات چندین ساله کارشناسان، پزشکان و محققان است. واکسن‌هایی مثل واکسن آبله، واکسن دیفتری و واکسن کزاز و … نتیجه چندین سال تحقیق و بررسی آزمایش و مطالعه بوده و پس از بررسی مطالعات گسترده بالینی مورداستفاده قرارگرفته است.
پروانی این نکته را هم اضافه می‌کند که واکسن‌کرونا همانند سایر واکسن‌ها مورد مطالعات مختلفی قرارگرفته اما باید پذیرفت که این مطالعات انجام‌شده نتیجه یک یا دو سال شروع کرونا بوده است و سابقه طولانی ندارد، ولی باوجوداین بازهم مشاهده عوارض شناخته‌شده و حالت پیچیده‌ای در اثر تزریق این واکسن‌ها در افراد نبوده‌ایم و عوارض حاد ثبت‌شده‌ای در این مدت مشاهده نشده است؛ عوارضی هم که به وجود آمده طی دو سال مطالعه‌ای که انجام‌شده ، مسئله خاصی را به وجود نیاورده است.واکسن کرونا مثل تمامی واکسن‌هایی که در طول سال‌های متمادی مورداستفاده قرارگرفته، به‌منظور پیشگیری از پاندمی های مختلف برای همه گروه‌های سنی به‌ویژه کودکان و نوجوانان مؤثر بوده، به این دلیل که مراحل عملیاتی مختلفی را سپری کرده است و با توجه به پیشرفت‌های علمی و مراحل تحقیقاتی و بالینی لازم که واکسن کرونا پشت سر گذاشته، تاکنون هیچ عارضه حادی مشاهده نشده و می‌توان به والدین این اطمینان را داد که واکسن نمی‌تواند مشکلی را در کودکان ایجاد کند و حداقل اینکه خطرپذیری زیاد و قابل‌توجهی ندارد، اما مسئله اصلی گردش صحیح اطلاعات است؛ حلقه‌ای مفقوده که مسئولان ما کمتر به آن توجه می‌کنند. اطلاعات ضدونقیض، نقش بسیار مؤثری در امتناع والدین از تزریق واکسن دارد و همان‌طور که روانشناسان مطرح می‌کنند، باید پذیرفت که برخی افراد از قوه تجزیه‌وتحلیل اطلاعات برخوردار نیستند و درنتیجه سوگیری منفی خواهند داشت تا خود را از خطر بیشتر محافظت کنند. آنچه مانع استقبال والدین از تزریق واکسن می‌شود، اطلاعات غیرعلمی است که تزریق واکسن برای گروه‌های سنی پایین‌تر را بد جلوه می‌دهند.برخی از خانواده‌ها ممکن است در خصوص تزریق واکسن تردید داشته و تعدادی نیز با تزریق واکسن مخالف باشند. بعضی خانواده‌ها که درباره تأثیر واکسن شک دارند یا نگران هستند، ممکن است با شنیدن نظرات دیگران یا خواندن مطالبی در رسانه‌های اجتماعی یا در فضای مجازی، از دریافت واکسن خودداری کنند. اطلاعات غلط و انتشار آن‌ها مشکل بزرگی در شرایط کنونی محسوب می‌شود. اگر والدین از واکسینه کردن فرزندانشان خودداری کنند، سلامتی دیگر اعضای جامعه هم به خطر می‌افتد، اما مسئله این است که مسئولان به‌درستی اطلاع‌رسانی نمی‌کنند و خانواده‌ها این تصور رادارند که مطالعه پست‌ها در تلگرام یا واتساپ یا اینستاگرام به معنی تحقیق است و نفس انتشار مطلب در شبکه‌های اجتماعی و مطالبی در مخالفت با واکسیناسیون کودکان و نوجوانان را دلیل و منبع معتبری برای واکسینه نکردن فرزندانشان می‌دانند.
ابهامات درباره تک دز یا دو دز بودن واکسن دانش آموزان
به گواه اظهارات کارشناسان و صاحب‌نظران، ادعاهایی مبنی بر بروز مشکلاتی در سنین بلوغ کودکان و نوجوانان براثر تزریق واکسن پایه علمی ندارد و همانند بزرگسالان که در تزریق واکسن مسئلهای نداشته‌اند، برای افراد کم سن نیز مشکلی ایجاد نخواهد شد و شهناز آرمین، متخصص بیماری‌های کودکان و فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان عنوان کرده است: «واکسن سینوفارم از ویروس کشته‌شده ساخته‌شده و استفاده از آن در کودکان جای نگرانی ندارد زیرا تاکنون ما از بسیاری از واکسن‌ها با پلتفرم ویروس کشته‌شده استفاده کرده‌ایم و مشکلی ایجاد نشده است.» نکته حائز اهمیت که جای نقد دارد، ابهامات و اظهارات متناقض است که والدین را بدبین کرده، ازجمله این ابهامات، مربوط به تک دز یا دو دز بودن واکسنی است که برای دانش آموزان تزریق می‌شود و برخی والدین نیز منتظرند، غیر از سینوفارم چین، واکسن‌های دیگری خاص کودکان و نوجوانان ارائه شود و نسبت به این مسئله تردید دارند که چگونه واکسن‌هایی که برای بزرگسالان تزریق می‌شود را گروه‌های سنی زیر ۱۸ سال نیز می‌توانند دریافت کنند؟
تاکنون مسئولان آن‌طور که بایدوشاید پاسخگوی موارد غیرعلمی و پرسش‌های والدین نبوده‌اند و بعضا خود نیز به ابهامات و موارد غیرعلمی دامن زده‌اند و چه‌بسا که زمینه دودلی خانواده‌ها را نیز فراهم کرده‌اند. در ماجرای تک دز یا دو دز بودن واکسنی که به دانش‌آموزان تزریق می‌شود، سخنان و نظرگاه‌های متفاوتی مطرح‌شده و وقتی سازمان غذا و دارو اعلام کرد، « واکسن سینوفارم که ویژه دانش‌آموزان وارد می‌شود مثل جانسون اند جانسون یا اسپوتنیک لایت که فقط یک دز از آن تزریق می‌شود، تک دزی نیست بلکه برای کودکان و نوجوانان نیز دو بار تزریق می‌شود.» بازهم اتفاق مثبتی رخ نداد، چون همچنان این موضوع نزد والدین موضوعی مبهم است و اخبار غلط و غیرعلمی که بارها در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها منتشرشده، اثر نامطلوب خود را در ذهن و روان مردم باقی گذاشته است. پیش‌تر پیام طبرسی، عضو کمیته علمی کشوری کرونا به مطالعاتی استناد کرده بود که طبق آن، واکسن سینوفارم کودکان تک دز بوده و با سینوفارم بزرگسالان متفاوت است. کودکان قرار است یک دز واکسن تزریق کنند و نادر توکلی، معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران نیز در اظهاراتی مشابه، تأکید کرده بود: «واکسن سینوفارم کودکان تک‌دُز است. دز اول معمولا ۷۰ تا ۸۰ درصد ایمنی ایجاد می‌کند. درحال حاضر هدف‌گذاری این است که دز اول را برای کودکان تزریق کنند و با بررسی‌های بیشتر، دز دوم تزریق شود. فعلا تک دز مصوب شده و انجام می‌شود.»
بی‌تردید جلوگیری از واکسینه شدن کودکان و نوجوانان ظلمی بزرگ در حق این گروه سنی و سلامت جامعه است اما عدم گردش صحیح اطلاعات و بیان اظهارات غیرعلمی و متناقض نیز ظلمی مضاعف است که سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد.
دانش آموزان , واکسیناسیون
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.