یکی از مهم ترین ویژگی های هر ساختمان، امنیت و میزان مقاومت آن در برابر عوامل طبیعی مانند طوفان، باران، و زلزله است. هر چه قدر هم ساختمانی که می سازید زیبا و دارای امکانات بالایی باشد، در صورتی که نتواند در برابر عواملی مانند زلزله مقاومت کند، باعث خطر برای ساکنان خود شده و ارزش پایینی خواهد داشت.

از این رو، برای بالا بردن مقاومت سازه ها و ساختمان ها، از وال پست استفاده می کنند. وال پست (Wall Post) یا وادار یک المان غیرسازه ای است که با ایجاد یکپارچگی میان عملکرد دیوارها و قاب های ساختمان، مقاومت و امنیت آن ها را افزایش می دهد. وال پست با انتقال نیروی وارد شده و درگیر کردن اسکلت ساختمانف از ریزش آن جلوگیری می کند. معمولا از نبشی کشی برای ایجاد وال پست استفاده می شود.

از آن جایی که ایران یکی از کشورهایی است که روی گسل های فراوانی قرار دارد، استفاده از این المان اهمیت بالایی دارد و پس از زلزله سال ۱۳۹۶ در کرمانشاه، میزان استفاده از این المان در ساختمان ها افزایش پیدا کرد.

در این مقاله از آکادمی عمران به بررسی وال پست یا وادار می پردازیم. با ما همراه باشید.

 انواع والپست

والپست ها یا وادارها به سه دسته قائم، افقی، و ترکیبی تقسیم می شوند که استفاده از آن ها بسته به کاربرد توسط مهندس معمار و عمران تعیین می شود. در ادامه به بررسی این وادارها می پردازیم.

زمانی که طول دیوار به بیش از ۴ متر می رسد از وال پست های قائم استفاده می کنند که به آن والپست میانی می گویند. این والپست قائم و موازی با ستون است.

در حالتی دیگر، اگر ارتفاع سقف به بیش از ۳ متر و نیم برسد از وال پست افقی استفاده می کنند که هدف آن کاهش ارتفاع آزاد دیوارها است و باید حداکثر یک متر با ستون فاصله داشته باشند. وال پست افقی از دو طرف به وادار انتهایی متصل می‌شود و این اتصال باید به صورت نشیمن با قابلیت جابجایی در راستای دیوار باشد تا مانعی برای حرکت آزاد قاب خمشی ایجاد نکند.

زمانی که از هر دو نوع دیگر وادار در ساختمان استفاده شود، به آن والپست ترکیبی گفته می شود. استفاده ار این والپست در ساختمان ها می تواند یکپارچگی و مقاومت آن ها را افزایش دهد و ضرورت و صلاحیت استفاده از آن در مراحل اجرای ساختمان توسط مهندس ناظر تشخیص داده می شود.

دقت داشته باشید که طبق پیوست ششم استاندارد ۲۸۰۰، باید یک لایه مش الیافی یا رابیتس بر روی وال پست برای جلوگیری از ترک خوردگی نازک کاری اجرا شود.

مزایا و معایب وال پست

از مهم ترین مزایای والپست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وادار خسارت جانی و مالی ناشی از ریختن دیوارها را کاهش می دهد.
• استفاده از وال پست ظرفیت استهلاک در سازه را کاهش می دهد.
• این المان می تواند از رسیدن آسیب به اعضای اصلی سازه جلوگیری کند.

از جمله معایب وال پست نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وال پست ها میزان سختی سازه را بالا می برند.
• نبشی های وال پست از دو طرف به کف و سقف جوش می شوند و از آن جایی که امکان انبساط طولی نبشی در گرما وجود ندارد، افزایش طول در نبشی دو سر مهار و جوش شده موجب کمانش شده که خروج از محوری حدود ۳-۴ سانتی متر را در نبشی ها ایجاد می کند.

تفاوت وال پست و نبشی کشی چیست؟

یکی از رایج ترین سوالاتی که پیش می اید، تفاوت میان والپست و نبش کشی است. نبشی کشی زمانی اتفاق می افتد که نیاز به نصب مقاطع فولادی در ساختمان برای افزایش مقاومت آن وجود داشته باشد و باعث اتتقال بار اجزا به سازه اصلی می شوند. این کار در اصل شاسی کشی است، اما به علت استفاده از نبشی به آن نبشی کشی می گویند.

از سوی دیگر، وال پست نگهدارنده دیوار است و در ساخت و اجرای آن از مقاطع فولادی مختلفی مانند نبشی استفاده می‌شود. در واقع نبشی کشی می تواند بخشی از وال پست باشد که به طور معمول به آن وال پست نبشی نیز گفته می شود.

رایج ترین اشتباهات در اجرای وال پست

گاهی اوقات به منظور کاهش هزینه های ساخت، این احتمال وجود دارد که پیمانکار بر طبق نظر خود دستور اجرای والپست را صادر نماید. در این مواقع، اشتباهات رایجی رخ می دهند که از آن ها استفاده از میلگرد به جای نبشی است. همچنین، گاهی نبشی ها پشت به پشت انجام نمی شوند عدم اجرای پشت به پشت نبشی‌های افقی و عمودی که عدم رعایت این مورد باعث می‌شود دیوار تنها در یک سمت اجرا شود.

نکات اجرای وال پست یا وادار

• جزئیات اجرایی وال پست باید توسط سازنده ابلاغ شوند.
• وادار میانی در واقع از دو نبشی که با میلگرد به هم متصل شده‌اند و فاصله بین آن‌ها دقیقا به اندازه ضخامت بلوک‌ها است یا ناودانی پیوسته یا قوطی تشکیل شده است.
• تمام مصالحی که در اجرای وال پست اجرا می شوند باید از قبل ضد زنگ شوند تا پس از اجرا از زنگ زدگی آن ها جلوگیری شود.
• از آن جایی که تماس مستقیم آهن و گچ باعث ترک خوردن گچ می شود، باید از رابیتس برای پوشاندن وادار در وال پست استفاده شود.
• ناودانی منقطع و نبشی وال پست میانی باید به گونه‌ای باشد که بلوک به اندازه حداقل ۳ سانتی‌متر داخل وادار قرار گیرد و با آن درگیری داشته باشد.
• در وال پست انتهایی، قرار دادن یونولیت یا پشم سنگ ضد رطوبت به اندازه یک صدم ارتفاع کف به کف دو طبقه الزامی است.

سخن پایانی

امنیت و مقاومت سازه در برابر عوامل طبیعی مانند زلزله اهمیت بالایی دارد و این اهمیت از پس از زلزله کرمانشاه در سال ۹۶ بیشتر نیز شده است. برای این کار از وال پست استفاده می کنند که یک المان غیرسازه ای است و با یکپارچه کردن نیرو و فشار وارد شده بین دیوارها و سازه، مانع از فروریختن دیوار می شود. وال پست ها به سه شکل عمودی، افقی، و ترکیبی اجرا می شوند که اشتباه در اجرای آن ها می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.