حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در دیدار با رئیس و مسئولان مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه با اشاره به فضیلت ماه رجب‌المرجب و تبریک ایام‌الله دهه فجر اظهار کرد: دستگاه قضائی یک رکن و مجموعه‌ای متشکل از اجزای مختلف است که اقدامات و کارکردهای این اجزای مختلف شامل قضات، وکلا، کارشناسان، ضابطین و…، به‌هم‌پیوسته و مکمل یکدیگر است و خروجی کار مشترک و پیوسته این مجموعه باید تحقق عدالت و احقاق حق مردم و مظلومان و رضایت توأمان خالق و مخلوق باشد.

رئیس قوه قضائیه در ادامه با اشاره به اهمیت مقوله کارشناسی در فرآیند دادرسی و رسیدگی به پرونده‌های قضائی گفت: کارشناسان رسمی دادگستری در امر کشف حقیقت و کمک به علم قضات برای صدور آرای متقن و مستند، نقش تأثیرگذار و غیرقابل‌انکاری دارند.

رئیس دستگاه قضا نقش کارشناسی را در تحقق عدالت بسیار حائز اهمیت دانست و بیان کرد: بسیاری از آرای قضائی مبتنی بر نظریه‌های کارشناسی است؛ لذا امر کارشناسی نیز به‌اندازه قضاوت و داوری خطیر است.

رئیس عدلیه مجهز بودن کارشناسان رسمی دادگستری به علم و آگاهی به‌روز را با توجه به مستحدثه بودن بسیاری از امور از ضروریات دانست و گفت: ازآنجایی‌که نظریه‌های کارشناسان رسمی دادگستری نقش و مدخلیت غیرقابل‌انکاری در آرا و احکام صادره از جانب قضات دارند، بنابراین ضروری است که کارشناسان ما پیوسته و مستمراً خود را پیرامون موضوعات حوزه تخصصی‌شان به‌روز کنند تا بتوانند نظرات مستندتر و عالمانه‌تری را به قضات ارائه دهند.

منشأ بخش قابل‌توجهی از مشکلات کارشناسی‌های مسئله‌دار و غیرمتعارف است

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسنی اژه‌ای، حادث شدن برخی از مشکلات در فرآیند رسیدگی به پرونده‌های قضائی ازجمله اطاله دادرسی‌ها را ناشی از کارشناسی‌های نادرست دانست و تصریح کرد: منشأ بخش قابل‌توجهی از مشکلات در پرونده‌های بانکی، پرونده‌های خصوصی‌سازی و پرونده‌های ملکی به‌واسطه کارشناسی‌های مسئله‌دار و غیرمتعارف است.

رئیس قوه قضائیه افزود: ارجاعات غیرضروری و نادرست پرونده‌ها به کارشناسان نیز در ایجاد مشکلات درروند رسیدگی به پرونده‌های قضائی و اطاله دادرسی نقش دارند.

گزارشات متعارض کارشناسی پیرامون یک موضوع واحد؛ ایجاد رانت در موضوع پرونده‌های ارجاعی به کارشناسان؛ کمبود مستندات در پرونده ارجاعی به کارشناسی؛ پذیرش همزمان پرونده‌های ارجاعی توسط یک کارشناس و … بخشی از آسیب‌ها و معضلات فرآیند کارشناسی است که در این نشست مورداشاره رئیس دستگاه قضا قرار گرفت.

ضرورت ساماندهی فرآیند و سازوکار امر کارشناسی در پرونده‌های قضائی

رئیس عدلیه بر همین اساس به مرکز وکلا و کارشناسان مأموریت داد هر چه سریع‌تر در راستای ساماندهی فرآیند و سازوکار امر کارشناسی در پرونده‌های قضائی و شفاف شدن فرایندهای کارشناسی اقدام عملی و جامعی داشته باشد.

رئیس عدلیه در همین راستا در واکنش به سخنان «پیمان پالیزگیر» معاون کارشناسان مرکز که از عملیاتی شدن «سامانه هوشمند ارجاع کارشناسی» ظرف ۲ ماه آینده خبر داد، گفت: ساماندهی جامع فرآیند و سازوکار امر کارشناسی در پرونده‌های قضائی به‌منظور جلوگیری از اطاله دادرسی و تسریع در کارشناسی پرونده‌ها و همچنین شفافیت و نظارت‌پذیر شدن فرآیند کارشناسی، از ضروریات است که باید با جدیت پیگیری شود.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه این نشست با اشاره به اهمیت نقش وکلا، نهاد وکالت را یکی از ارکان دادرسی منصفانه دانست و گفت: وکالت و قضاوت دو بال فرشته عدالت در جامعه بشری هستند و کمک و معاضدت وکیل به دادرسی منصفانه و ارتقا کار و عملکرد قاضی در فرآیند رسیدگی به پرونده‌ها بر کسی پوشیده و مکتوم نیست.

لزوم کاهش هزینه‌های دادرسی، وکالت و کارشناسی رسمی برای عموم مردم به‌ویژه اقشار کم‌بضاعت

رئیس دستگاه قضا در ادامه به مرکز وکلا و کارشناسان مأموریت داد در راستای کاهش هزینه‌های دادرسی، وکالت و کارشناسی رسمی برای عموم مردم به‌ویژه اقشار کم‌بضاعت اقدام و تلاش کنند.

وی با تاکید بر اینکه باید به سمتی حرکت کنیم که هزینه‌های دادرسی، وکالت و کارشناسی رسمی برای عموم مردم به‌ویژه اقشار کم‌بضاعت کاهش یابد، گفت: مجموع هزینه‌های دادرسی در دعاوی حقوقی و کیفری زیاد است؛ بعضاً برخی افراد به سبب بضاعت مالی محدود از گرفتن وکیل یا درخواست کارشناسی خودداری می‌کنند و ممکن است این امر در احقاق حق آن‌ها تأثیر منفی بگذارد لذا ضرورت دارد تا هر میزان که امکان دارد از هزینه‌های دادرسی، اخذ وکیل و درخواست کارشناسی کاسته شود.

رئیس عدلیه در ادامه به مسئولان و اعضای مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه توصیه کرد که با انضباط کاری و حرفه‌ای مترقی و رفیع، برخورد مناسب و اخلاق‌مدارانه با مردم و مراجعان و اتخاذ راهکار جهت کاهش هزینه‌های وکالت و کارشناسی، خدمات مطلوب‌تری را به مردم ارائه دهند و دستگاه قضائی را در امر گسترش و بسط عدالت و احقاق حق مردم و مظلومان بیش‌ازپیش یاری کنند.

رئیس قوه قضائیه در ادامه با اشاره به اهمیت مقوله آموزش و به‌روز بودن مجموعه دست‌اندرکاران امر قضا از قاضی و مقنن تا وکیل و کارشناس، گفت: بسیاری از موضوعات، مستحدثه و بدیع هستند و احکام برخی دیگر از موضوعات و مقولات نیز ممکن است در مقاطع مختلف زمانی متفاوت باشد؛ برای نمونه، در امور کیفری، مجازات‌های تعزیری و بازدارنده ممکن است در یک مقطع زمانی متفاوت از مقطعی دیگر باشد؛ بر همین اساس به‌روز بودن متولیان امر قضا و ارائه آموزش‌های کارآمد و نوین به آن‌ها از ضروریات غیرقابل‌انکار است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسنی اژه‌ای آسیب‌شناسی برخی روندها و فرآیندهای موجود در مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه را ضروری دانست و به مسئولان این مرکز توصیه کرد که برای تبیین دستاوردهای خود نزد مردم و جامعه از شیوه‌های مبتکرانه و خلاقانه رسانه‌ای غافل نشوند.

پیش از سخنان رئیس قوه قضائیه، «حسن عبدلیان‌پور» رئیس مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه در سخنانی، وکالت معاضدتی و تسخیری را مبنای کار وکلای این مرکز عنوان کرد و گفت: یکی از فلسفه‌های وجودی مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه، دسترسی آسان مردم به خدمات قضائی ازجمله وکالت و کارشناسی است.

رئیس مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه با اشاره به احصاء حوزه‌های تخصصی وکالت از سوی این مرکز، از تعامل مثبت، مستمر و سازنده ۶۲ هیئت‌مدیره کارشناسی و وکالت مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه با دادگستری‌های سراسر کشور خبر داد.

عملیاتی شدن «سامانه هوشمند ارجاع کارشناسی» ظرف ۲ ماه آینده

عبدلیان‌پور همچنین با اشاره به دستورات رئیس قوه قضائیه در دوره تحول و تعالی در مورد هوشمندسازی ارجاع و ساماندهی کیفیت و زمان فرایند کارشناسی گفت: در پی تأکیدات و دستورات رئیس دستگاه قضا، اکنون مقدمات آغاز به کار و عملیاتی شدن «سامانه هوشمند ارجاع کارشناسی» فراهم‌شده و تکمیل این سامانه تا ۲ ماه دیگر محقق خواهد شد.

وی ابراز امیدواری کرد که با استفاده از این سامانه شاهد نظام ارجاع عادلانه کارشناسی در سراسر کشور باشیم.

یادگاری دادستان انتظامی مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه نیز در این جلسه به بیان نکاتی پیرامون ساختار و تشکیلات دادستانی انتظامی قضات و همچنین اقدامات، دستاوردها و چالش‌های این بخش پرداخت.

پالیزگیر معاون کارشناسان مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه نیز در این جلسه از پایه‌ریزی کمیته تحول کارشناسی در این مرکز خبر داد و با بیان اینکه راه‌اندازی و استفاده از سامانه ارجاع هوشمند کارشناسی تحت عنوان ۱۵۱۵ یک بار برای همیشه دغدغه‌ها و چالش‌ها درزمینه کارشناسی پرونده‌ها را مرتفع خواهد کرد، گفت: عدم مراجعه حضوری و انجام امور به‌صورت آنلاین، جلوگیری از اطاله دادرسی و تسریع در کارشناسی پرونده‌ها، کاهش زمان کارشناسی به بیش از نصف و همچنین شفافیت و نظارت‌پذیر شدن فرآیند کارشناسی، از جمله محاسن راه‌اندازی این سامانه هوشمند است.

فتاحی معاون سنجش و ارزیابی مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه نیز در این جلسه به ارائه گزارشی از روند برگزاری آزمون وکالت و کارشناسی این مرکز در سال ۱۴۰۰ پرداخت.

سلیمانی امیری رئیس شورای عالی کارشناسان مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه نیز در این جلسه به ارائه گزارشی از روند فعالیت‌ها و اقدامات ۷ کمیسیون تخصصی شورای عالی کارشناسان پرداخت.

میرمحمد صادقی رئیس شورای عالی وکلای مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه نیز در این جلسه با اشاره به نقش مشورتی این شورا، خواستار آن شد که تدبیری اتخاذ شود تا تصمیمات وکلای خبره حاضر در شورای عالی وکلا از حالت مشورتی خارج شده تا اثرگذارتری بیشتری پیدا کند.

قانع معاون وکلای مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه نیز در این جلسه اظهار کرد: طی سه سال گذشته ۲۱ هزار وکیل به جمع وکلای مرکز اضافه شدند و امروز تعداد این وکلا به ۴۶ هزار نفر رسیده است.

وی همچنین ضمن قدردانی از رئیس قوه قضائیه به سبب انتصاب رئیس مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه از درون جامعه وکلا، اقدام پرتکرار برخی رسانه‌ها در زمینه ارائه تبلیغات منفی علیه وکلا را امری ناصواب عنوان کرد.

فضلی معاون بازرسی و امور استان‌های مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه نیز در این جلسه به ارائه گزارشی از روند فعالیت‌های این معاونت در ۲ حوزه بازرسی و نظارت و همچنین فعالیت در استان‌ها پرداخت.

حجت‌الاسلام ابراهیمی معاون مشاوران خانواده مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه نیز در سخنانی اظهار کرد: با توجه به فرآیند جذبی که در سال ۹۹ صورت گرفت، به‌زودی تعداد مشاوران خانواده قوه قضائیه به بیش از ۲ هزار نفر خواهد رسید.