چندي پيش ابوالفضل ابوترابي عضو شوراي ساماندهي مرکز سياسي و اداري کشور و ساماندهي و تمرکززدايي از تهران، گفته بود: «در پايان سال ۹۷ يکي از شرکت‌هاي بزرگ و خوشنام کشور درباره انتقال پايتخت جلسه‌اي با شورا داشتند، زيرا يک مدل اقتصادي با عنوان «کليد در دست» طراحي شده، به اين صورت که اين شرکت، به ساخت‌وساز خواهد پرداخت بدون اينکه ريالي از دولت بگيرد و در مقابل فضاهايي که در تهران خالي مي‌شود با حضور کارشناسي تحويل خواهد گرفت.» اين ايده، طرح تکراري انتقال پايتخت را مجدداً در ميان محافل سياسي و شهري مطرح کرد. همچنين ابوترابي معتقد است: «براي انتقال پايتخت اعلام آمادگي شده، چرا که اگر از حوادث پيش‌رو پيشگيري نکنيم بلايي که در بحث سيل بر سر خوزستان آمد بر سر ما هم مي‌آيد؛ اين درحالي است که مي‌دانيم تمرکز بيش از حد در تهران داريم و اين يک بحران و تهديد براي کل کشور است.» اين گفته ابوترابي درباره انتقال پايتخت، مجدداً فضاي رسانه اي داخل و خارج از کشور را به خود معطوف کرد و گمانه زني ها به اين سو رفت که شايد اينبار پروژه انتقال پايتخت رنگ و بوي عملي شدن به خود گيرد.

مخالفت هاشمي با انتقال پايتخت
هرچند که توزيع نابرابر جمعيت موجب تمرکز بيش از اندازه در پايتخت شده است، اما همچنان انتقال پايتخت شايد آخرين راه براي برون رفت تهران از مشکلات باشد. در اينباره محسن هاشمي رئيس شوراي شهر تهران بر اين باور است: «با انتقال پايتخت از تهران مخالفيم و معتقديم همين هزينه مي‌تواند مشکلات تهران را برطرف کند.»
در تاييد گفته هاشمي، اصغر سليمي، سخنگوي کميسيون امور داخلي کشور و شوراهاي مجلس به رسالت گفت: «پايتخت بسياري از کشورهاي جهان پرجمعيت هستند، ولي آنها به انتقال پايتخت فکر نمي‌کنند. بايد درنظر داشت که همواره با انتقال پايتخت، مشکلات کلانشهر تهران را به جايي ديگر منتقل خواهيم کرد.»
وي با بيان اينکه انتقال پايتخت با توجه به شرايط موجود به صلاح کشور نيست تاکيد کرد: «جا به جايي از تهران به شهري ديگر هزينه ها و اعتبارات زيادي را مي طلبد. اگر روستاهاي کوچک را ارتقا دهيم و امکانات بيشتري را براي آنها در نظر بگيريم از مهاجرت به شهرها، کلانشهر ها و حاشيه‌نشيني جلوگيري خواهيم کرد.»

روحاني موافق است
در حالي که بسياري از نمايندگان مجلس با موضوع انتقال پايتخت در سال گذشته مخالفت کرده و در صحن علني مجلس به آن راي ندادند، عده‌اي همچنان بر اين امر تاکيد کرده و معتقدند اين اقدام براي نجات پايتخت از انواع بحران‌ها لازم و ضروري است. در اينباره نعمتي،کارشناس مرکز همکاري‌هاي اجتماعي نهاد رياست‌جمهوري اعلام کرد: «رئيس جمهور خواستار انتقال پايتخت از تهران است، زيرا طبق پيش‌بيني صورت گرفته بخش اعظم۲۰ ميليون نفر جمعيت اضافي ايران در ۳۰ سال آينده، جذب تهران خواهند شد و مشکلات اين شهر را دو چندان خواهند کرد.»
در همين رابطه فاطمه ذوالقدر به بار مالي اين طرح اشاره کرد و به رسالت گفت: «اين طرح بار مالي زيادي دارد، اما اگر دولت بخواهد اين مسئله را عملي کند بايد بار مالي اين انتقال را در نظر بگيرد. اگر ساير کشورها در اين زمينه تجربه‌هاي موفقي داشتند به اين دليل است که از ابتدا ساز و کار آنها مشخص بوده و اقدامات کارشناسي زيادي درباره انتقال پايتخت کشورشان داشته اند.»
نماينده مردم تهران در مجلس تصريح کرد: « قدمت تهران در پايتخت بودن زياد است؛ به همين دليل سخت خواهد بود که در زمان کوتاه اين کار صورت گيرد. بايد در دراز مدت به اين موضوع پرداخته و براي آن بودجه تعيين شود.»
وي تاکيد کرد: «در اين سال که با بحران هاي زيادي مثل تحريم و سيل مواجه بوديم بعيد مي دانم همچين مسئله اي جدي باشد، زيرا بسيار هزينه بر است. امسال به دليل بحران سيل مجبور شديم از صندوق توسعه ملي براي جبران خسارت‌ها پول برداشت کنيم، بنابراين فعلاً در صحن دولت و مجلس صحبتي از اين موضوع نيست.»

سازوكارهاي پايتخت ماندن تهران
در ادامه فريده اولاد قباد ديگر نماينده مردم تهران در مجلس در تاييد گفته‌هاي ذوالقدر به رسالت گفت:
«سال هاست که بحث انتقال پايتخت در کشور مطرح است با اين فرض که تهران پايتخت سياسي باشد و پايتخت اقتصادي به شهري ديگر منتقل شود، اما در هر استاني که بخواهد پايتخت اقتصادي ايجاد شود بايد زيرساخت هاي آن مهيا شود. اگر اين اقدام بدون هيچ ساز و کاري صورت گيرد شرايط بسيار سخت تر خواهد شد.»
وي افزود: «تهران با تراکم جمعيت، ترافيک، آلودگي هوا و … مواجه است اما همين انتقال پايتخت سازوکار‌هاي خودش را نياز دارد که در مجلس بايد بررسي و پيش بيني هاي لازم براي انتقال درنظر گرفته شود. بدون جلسات متعدد در دولت و مجلس اين امر شکست خواهد خورد.»
از اين رو بايد توجه داشت كه هرازگاهي موضوع انتقال پايتخت با رنگ و بوي تبليغات انتخاباتي در سطح کشور قوت مي گيرد و حدود سي سال است که نه تنها اين پروژه هيچ‌گاه به سرانجام نرسيده، بلکه سرگرم شدن به آن مديريت شهري را از پرداخت به مشکلات اين کلانشهر دور ساخته است. نکته مهم اين است که همواره با انتقال پايتخت، مشکلات زيربنايي تهران باقي خواهد ماند. بنابراين شايد دور از تمدن باشد که پس از سال‌ها آسيب رساندن به يک کلانشهر، به يکباره به جايي ديگر کوچ کرده و اين پايتخت را که دوقرن شاهد رويدادهاي مهم تاريخي و سياسي بوده است را با انبوهي از مشکلات رها کنيم.
بر اين اساس انتظار مي‌رود به جاي پروژه انتقال، مديريت شهري با تعامل بيشتر با دولت و مجلس، از مشکلات و معضلات شهري پايتخت بکاهد و زمينه را براي ساماندهي زيرساخت ها فراهم کند. نکته قابل توجه اين است که وقتي دولت، مجلس و مديريت شهري نتوانسته‌اند براي جلوگيري از تشديد آلودگي هوا اقدام مناسبي داشته باشند و به درستي تصميم گيري کنند، چگونه مي‌توان انتظار داشت با انتقال پايتخت اين معضلات حل شوند؟ انتظار اين است که با نگاهي فراتر از نگاه‌هاي سطحي و شعارگونه به مشکلات کلانشهر تهران نگريست، زيرا اين شهر با اين قدمت، ديگر تحمل آزمون و خطا را نخواهد داشت.

دولت قبل از انتقال پايتخت، حق شهر را بدهد
وي با اشاره به موضوع انتقال پايتخت به رسالت گفت: « تهران دچار يک‌سري چالش‌هاي جدي است که بايد آن‌ها را حل کرد. راهکار مواجه‌شدن با چالش‌ها، پاک کردن صورت‌مسئله نيست. اين شهر با بيش از دو سده قدمت، پايتخت کشور است و در اين ايام که سرد و گرم سياست، فرهنگ و اقتصاد کشور را چشيده دچار چالش شده است. منطق اين است که چالش‌ها شناسايي و راهکارهاي رفع آن مطرح شود.»
عضو هيئت‌رئيسه شوراي اسلامي شهر تهران بابيان اينکه انتقال پايتخت اولين بار نيست که مطرح مي‌شود و از زمان شهيد کازروني موضوع انتقال پايتخت موردبحث قرار گرفت اذعان کرد: «در حال حاضر که چالش‌هاي موجود در شهر مثل ترافيک، آلودگي هوا، مترو و … جدي شده چرا دولت بايد پا به ميدان بگذارد و تصميم بگيرد که محل پايتخت کشور را عوض کند؟ شوراي شهر تهران اصرار دارد قبل از انتقال پايتخت دولت سهمش را بپردازد بعد اگر خواستند پايتخت ديگري براي کشور انتخاب کنند.»
اين سهم بايد پرداخت شود، ولي ديد ما نسبت به پايتخت ملي است و سرمايه‌هاي ملي کشور در اين شهر است با انتقال پايتخت مگر قرار است چه اتفاقي بيفتد؟
نژاد بهرام با بيان اينکه تهران از هر جهت براي پايتخت بودن متناسب است خاطرنشان کرد: «با وجود اينکه در اين سال‌ها از منابع تهران استفاده کرده‌ايم، اما هنوز تهران شهري ثروتمند و از نظر منابع و … غني است و روزگاري که پدران و پدربزرگان ما تهران را به‌عنوان پايتخت انتخاب کردند همه اين موارد را در نظر گرفتند؛ ازجمله منابع آبي، منابع خاکي، جايگاه آن ازنظر سوق‌الجيشي در مرکز کشور و …»
وي افزود: «با انتقال پايتخت حدود ۲۵۰ هزار نفر از کارمندان دولت به همراه خانواده‌هايشان از اين شهر کوچ مي‌کنند تا نيازهاي آن‌ها در شهر ديگري تأمين شود.بنابراين ظرفيت‌هاي خالي را در تهران ايجاد خواهند کرد، از طرفي با اين تعداد ساختمان در شهر که براي ظرفيت‌هاي اداري و دولتي تدارک ديده‌شده رها و تبديل به فضاهاي خالي و بي‌دفاع مي‌شود. چرا بايد با صرف اين سرمايه‌ها، در شهري ديگر از نو شروع به ساختن چيزي کنيم که داريم؟ هر زمان که مديريت شهري مي‌خواهد سهم تهران را از پايتخت بودن بگيرد موضوع انتقال پايتخت مطرح مي‌شود.»
نژادبهرام با اشاره به تجربه ساير کشورها براي انتقال پايتخت گفت: «انتقال پايتخت در کشورهاي ديگر هم انجام شده ولي اين به آن معنا نيست که اقدام آن‌ها درست بوده و کار اشتباهي انجام نداده‌اند. آيا کسي ارزيابي کرده که انتقال پايتخت در قزاقستان درست بوده يا نه؟ ما بايد از آموزه‌ها درس بگيريم و قرار نيست از ابتدا شروع به ساختن کنيم.»
وي افزود: «برخي عنوان کرده‌اند به دليل زلزله‌خيز بودن تهران بايد پايتخت به شهري ديگر منتقل شود. دراينباره بايد گفت موضوع اصلي زلزله نيست، چراکه چه بسيارند کشورهايي مثل ژاپن که هميشه در معرض خطر زلزله هستند ولي به‌راحتي به زندگي خود ادامه مي‌دهند و پايتخت کشور خود را هم عوض نکرده‌اند.»
عضو هيئت‌رئيسه شوراي اسلامي شهر تهران يادآور شد: «در قالب ملي، انتقال پايتخت در اين شرايط خاص به نفع کشور نيست، چراکه بايد همه سرمايه‌هاي خود را در جهتي به کار ببنديم که موجب رونق توليد ملي شده و سرمايه‌هاي موجود را در محلي که هيچ‌گاه سرمايه‌گذاري نشده استفاده کنيم. فرقي نمي‌کند که اين سرمايه دولتي باشد يا بخش خصوصي اين سرمايه متعلق به کشور است. با ترک پايتخت مسائل شهر حل نمي‌شود و اين انتقال مشکلات شهر را براي کساني که همچنان ساکن آن هستند باقي خواهد گذاشت.»