سعید نوروزی
غروب یک‌شنبه بود که انتشار یک فایل صوتی از محمدجواد ظریف تبدیل به یکی از مسائل بحث‌برانگیز هفته‌های اخیر کشور شد. در این فایل صوتی که از شبکه ضدانقلاب ایران اینترنشنال منتشر شده، ظریف با سعید لیلاز چهره‌  نزدیک به دولت حسن روحانی به گفت‌وگو نشسته است. گفت‌وگویی که در روز ششم اسفند ۱۳۹۹ و در قالب پروژه‌ای با عنوان آن‌سوی دولت (سلسله گفت‌وگوهای تاریخ شفاهی دولت تدبیر و امید) ضبط شده است. 
ظریف در این گفت‌وگو درخصوص مسائل مهم و گوناگونی همچون دیپلماسی و سیاست خارجی سخن می‌گوید اما آنچه که آن را جنجالی کرده است، اظهارات وی درباره رویکردهای نظامی سپاه قدس و مشخصا عملکرد سردار شهید حاج قاسم سلیمانی است. وزیر امور خارجه در این فایل صوتی سعی کرده دوگانه ظریف-سلیمانی را به جامعه القا کند؛ دوگانه‌‌ای که ظریف نماد «دیپلماسی» و سردار سلیمانی نماد «میدان» بوده و این‌طور گفته می‌شود که دیپلماسی برای میدان هزینه شده است. همچنین ظریف در این گفت‌وگو از اختلافات شدیدش با لاوروف حین مذاکرات هسته‌ای گفته و مدعی می‌شود که روسیه علیه شکل‌گیری برجام کارشکنی می‌کرده است!
اما در خصوص فایل صوتی صحبت‌های وزیر امور خارجه چند نکته وجود دارد که مرور می‌کنیم:
۱- آن‌طور که گفته می‌شود این گفت‌وگو در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری انجام شده و مدیریت آن با حسام‌الدین آشنا بوده و علاوه بر ظریف، با دیگر اعضای دولت نیز گفت‌وگوهای مفصلی صورت گرفته است. با این وضعیت، مشخصا مسئولیت درز این فایل صوتی به بیرون از مجموعه و رسیدن آن به دست خبرنگاران ضدانقلاب، با جناب آشنا می‌باشد و
 او باید در این رابطه پاسخگو باشد. چگونه است که این مرکز از اهمیت اظهارات ظریف مطلع نبوده و حتی این فایل برای اولین بار توسط شبکه بدنام ایران‌ اینترنشنال پخش شده است؟ آیا موضوع بر سر نفوذ در تیم آقای آشنا است؟ یا پخش این فایل آگاهانه و با اهدافی بوده است؟!
۲- سؤال دیگری که در اذهان عمومی ایجادشده این است که آیا هدف از انتشار این فایل صوتی تشدید دوقطبی انتخاباتی است؟! دوقطبی‌ای در مورد سیاست خارجی ایران، که می‌خواهد موضع ظریف، تیم او و عملا جناح غرب‌گرا را تقویت کند و با توجه به حساسیت انتخابات ریاست جمهوری، در کنار توجیه ناکارآمدی وزارت خارجه دولت تدبیر و امید، از سویی می‌تواند برگ برنده‌ای باشد برای تیم مدافع برجام و در سوی دیگر خودنمایی باشد برای تقابل با تئوری مقاومت. ناگفته نماند که در کارنامه اصلاح‌طلبان از این دست رفتار بسیار دیده شده و شاهد دو‌قطبی‌های انتخابات ۹۲ و ۹۶ بوده‌ایم. رفتاری که دور از اخلاق و سیاست بوده و توهین به جامعه نیز به شمار می‌رود و نهایتا دود آن به چشم مردم رفته است.
۳- ظریف در بخشی از فایل مدعی می‌شود در سیاست منطقه‌ای نقشی نداشته و حتی از جزئیات اتفاقات هم خبردار نبوده است! او حتی می‌گوید از تعداد حملات به نیروهای ایرانی در سوریه توسط اسرائیل نیز اطلاعی نداشته و به واسطه جان کری متوجه اتفاقات شده! ظریف که خود را نماد دیپلماسی می‌داند و از حاج قاسم سلیمانی با عنوان میدان نام می‌برد، رسما مسبب کمبودها و ضعف‌های دیپلماسی منطقه‌ای وزارت تحت مدیریت خود را دیگران می‌داند و این‌طور القا می‌کند که دیپلماسی وی برای میدان هزینه شده است! اما این رفتار غلط و فرار از مسئولیت‌ از سوی ظریف، امروز دیگر برای همه روشن شده و او هیچ‌گاه نمی‌خواهد ضعف‌های خود را قبول کند! تجربه ۸ ساله مدیریت وی بر دستگاه دیپلماسی نشان داده که سیاست‌هایش شکست‌خورده و عاقبت رویکرد او و روحانی باعث شکل‌گیری تحریم‌های سنگین علیه ایران شده و دیگر آن برجام فتح‌الفتوح نیز نفس نمی‌کشد و دستاوردش تقریبا هیچ بوده است. همچنین درجایی از این گفت‌وگو ظریف می‌گوید: قبل از شهادت سردار سلیمانی در تمام نظرسنجی‌ها از حدود سال ۹۶ تا ۹۹، محبوبیت من از ۹۰ درصد به ۶۰ درصد رسید و محبوبیت شهید سلیمانی به ۹۰ درصد رسید. این نیز خود گواه بر این است که عملکرد ضعیف ظریف بر مردم نیز مشخص بوده و اگر کشور عزت و قدرتی در منطقه دارد آن‌ها به واسطه سیاست‌های سردار سلیمانی بوده که محبوبیتش را در روز تشییع پیکر پاکش همگان دیدند.
فارغ از آنچه گفته‌شده، باید اشاره کرد که انتشار مشکوک صحبت‌های تند وزیر امور خارجه ایران، باعث خوشحالی آمریکا و ضدانقلاب شده و آن‌ها سرمست از تضعیف سیاست خارجی نظام و حاج قاسم سلیمانی هستند!   حتی مایک پمپئو نیز به اظهارات ظریف واکنش نشان داده و گفته: «ترور قاسم سلیمانی توسط دولت ما تأثیر گسترده‌ای بر ایران و خاورمیانه داشته است. لازم نیست این حرف را از من بشنوید؛ از ‎ظریف بپرسید. رئیس‌جمهور ‎بایدن همچنان فکر می‌کند اشتباه بود.» احتمالا مقامات دیگر نیز به انتشار فایل صوتی ظریف واکنش نشان خواهند داد اما مسئله‌ای که مهم است پیامدها و تبعاتی است که این فایل در عرصه سیاست خارجی، انتخابات ۱۴۰۰ و جبهه مقاومت خواهد داشت.