| محمد ناظمی اردكانی |
زیانبارترین نوع مدیریت در هر شرایطی به‌ویژه شرایط خاص و بحرانی، مدیریت سینوسی است. در این شیوه مدیریت، به نظریات كارشناسی و نمودارهای آماری توجه نمی‌شود، تصمیمات باری به هر جهت گرفته شده و همواره در سعی و خطا به سر برده می‌شود. حاصل مدیریت سینوسی، خیلی خوشبینانه صفر می‌باشد؛ در حالی كه با توجه به محدودیت منابع، همواره منفی است و نه‌تنها پیشرفتی صورت نمی‌پذیرد، بلكه بازگشت به عقب هم صورت می‌‌گیرد. حركت‌های سینوسی به سمت میرائی رفته و در نتیجه انسان و جامعه از تعالی و كمال بازمی‌ماند.
در سال‌های اخیر متأسفانه در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شاهد اعمال این نوع مدیریت بوده‌ایم و در این خصوص خسارت‌های سنگینی به كشور وارد شده است. نمونه واضح آن را می توان در مقابله با بیماری شایع كرونا كه خودش را به صورت یك بحران فراگیر نشان داده، مثال زد. در صورتی كه ظرف دو ماه گذشته به فراز و نشیب در تصمیم‌گیری‌ها توجه نماییم، به عمق موضوع پی خواهیم برد. تفاوت اعمال مدیریت در كشور چین با ایران، بهترین تبیین این مسئله است. در آن كشور تصمیمی سختگیرانه و تهاجمی اتخاذ گردید و با همه توان و ظرفیت به اجرا گذاشته شد و نتیجه آن كنترل پیروزمندانه بر چنین بیماری مهلكی بود كه جمعیت بالغ بر یك میلیارد و پانصد میلیون نفری را تهدید می‌كرد، اما در ایران، رئیس محترم دولت بارها تصمیم در قرنطینه ماندن و نماندن، به سفر رفتن و نرفتن را نقض نموده و یا تزلزل ایجاد كرده و در چنین شرایط سخت و بحرانی، تصمیمات در حد توصیه اعلام شده است، در صورتی كه اگر در فضای مجازی از طریق مردم ایجاد حساسیت و آگاهی و اطلاع‌رسانی انجام نمی‌گرفت،كادر درمان كشور از خود ایثار و فداكاری نشان نمی‌داد، آحاد جامعه پشتیبانی نمی‌‌كرد و پارك‌های علم و فناوری به صورت خودجوش پای كار نمی‌آمد، معلوم نبود وضعیت كشور چگونه می‌شد و آنقدر جنگ و گریز با این بحران، همراه با تزلزل و فراز و نشیب و عقب‌نشینی و پیشرفت همراه می‌باشد كه ممكن است در صورت عدم كشف واكسن و داروی درمان در كوتاه‌مدت، سال‌ها كشور درگیر آن باشد.
– ظرف سال‌های گذشته در سایر عرصه‌ها نیز وضع بهتری نداشته‌ایم. در سیاست خارجی، برجام همه ظرفیت‌های مادی و معنوی كشور را تحت الشعاع خود قرار داد و علی‌رغم اینكه طرف مقابل این پرونده را بسته و پس از تعطیل نمودن كامل پروژه هسته‌ای كشور، به دنبال امتیاز گرفتن بیشتر است، اما دستگاه دیپلماسی در یك فضای تخیلی به حركت‌های سینوسی خود ادامه می‌دهد و نمی‌تواند به جمع‌بندی برسد که در ادامه چنین مسیری زیان‌های غیرقابل جبران، انباشته‌تر خواهد شد.
– و یا در عرصه‌های اقتصادی، رویكرد به داخل و استفاده از ظرفیت‌های داخلی و در مقابل رویكرد خارجی و دویدن به دنبال آمریكا و غرب ازجمله فراز و فرودهای سیاست‌های اقتصادی است كه بسیار خسارت بار بوده و به عبارتی می‌توان گفت كه به تاراج رفتن ذخایر ارزی و طلای كشور و به وجود آمدن بحران ارزی در كشور به نحوی برآمده از این نوع نگاه بوده و هنوز هم كه هنوز است، مسئولان اقتصادی و سیاسی دولت به قطعیت در تصمیم نرسیده‌اند و علی‌رغم اینكه قیمت نفت به شدت تنزل پیدا كرده است، همچنان به درآمد نفتی چشم دوخته‌اند. برای بخش تجارت خارجی و واردات كالاهای خارجی نوعی سردرگمی وجود دارد و سیاست قطعی، روشن نیست و تولید داخل با موانع بسیاری ازجمله سیستم بانكی، مالیاتی، مقررات بازرگانی، محیط زیست، قانون كار و ده‌ها مورد دیگر روبه‌رو است.
– در عرصه فرهنگی و اجتماعی هم وضع بهتر از سایر عرصه‌ها نیست. باورهای انقلابی و ارزشی همچنان در فراز و فرود دیده می‌شود و در تثبیت و قطعیت یافتن آن در جامعه تزلزل وجود دارد و گامی به سوی تعمیق باورهای دینی كه پشتوانه باورهای انقلابی است، برداشته نمی‌شود.
بدیهی است كه اثرات این گونه رفتارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، در جامعه پدیدار می‌شود و شاهد برخی گسست‌های روابط اجتماعی هستیم. اعتماد عمومی و هنجارها دچار خدشه شده و سرمایه اجتماعی روز به روز كاهنده‌تر می‌شود.
بنابراین همان طور كه تجربه ثابت كرده است، برای مقابله با هر بحرانی ازجمله بحران كرونا با اتخاذ سیاست‌های قاطع و اجرای دقیق آن می‌توان پیروز شد و هزینه‌ها و خسارت‌ها را به حداقل رساند. این موضوع در رابطه با سایر مؤلفه‌های اداره جامعه و كشور نیز صدق می‌كند و حركت‌های سینوسی و با فراز و نشیب و یا حركت‌های سختگیرانه و غیرسختگیرانه، آفت بزرگی بر اعمال مدیریت تعالی‌بخش است و كشور را با زیان‌های مزمن و تاریخی مواجه خواهد ساخت كه متأسفانه امروز در دستگاه اجرایی كشور با آن روبه‌رو هستیم.