مليحه زرين پور
سال ۹۸ با کلام رهبري به نام سال «رونق توليد» مزين شد. رهبر معظم انقلاب بعد از چند سال نامگذاري هاي اقتصادي و عدم توجه صحيح مسئولان به اين امر، اين‌بار و براي تاکيد موکد، سال ۹۸ را با نام رونق توليد کليد زدند تا مگر بر مسئولان و مديران دولتي گوشزدي باشد که اقتصاد مقاومتي و چرخش چرخ اقتصادي کشور بدون توليد، رونق نخواهد گرفت. چنانچه کارشناسان بسياري هم بر اين امر اذعان دارند که اقتصاد بدون توليد داخلي، اقتصادي وابسته خواهد شد و براي رسيدن به آنچه کشور را از وابستگي برهاند، مي بايست توليد در کشور رونق يابد.
مقام معظم رهبري در جمع زائران و مجاوران حرم رضوي اين‌چنين فرمودند:«سال ۹۷ را ما سال «حمايت از کالاي ايراني» اعلام کرديم. نمي‌توانم بگويم که اين شعار به‌طور کامل عملي شد، امّا مي‌توانم بگويم اين شعار به‌صورت وسيعي مورد توجه قرار گرفت و در بسياري از موارد، اين شعار از سوي مردم مورد استقبال قرار گرفت و عمل شد و همين قطعا تأثير خواهد داشت. امسال مسئله‌ «توليد» مطرح است. مي‌خواهم مسئله‌ توليد را به عنوان محور فعاليت قرار بدهم. مقصود خود از توليد را ان‌شاءالله در سخنراني روز اول سال توضيح خواهم داد که منظور از توليد چيست. توليد اگر چنانچه به راه بيفتد، هم مي‌تواند مشکلات معيشتي را حل کند، هم مي‌تواند استغناء کشور از بيگانگان و دشمنان را تأمين کند، هم مي‌تواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتي مي‌تواند مشکل ارزش پول ملي را تا حدود زيادي برطرف کند. لذاست که مسئله‌ توليد به نظر من مسئله‌ محوري امسال است؛ لذا من شعار را امسال اين قرار دادم: «رونق توليد». بايد همه تلاش کنند توليد در کشور رونق پيدا کند. از اول سال تا آخر سال ان‌شاءالله اين معنا به صورت چشمگيري در کشور محسوس باشد. اگر اين [طور] شد، اميدواريم که ان‌شاءالله حل مشکل اقتصادي راه بيفتد.»
حالا بايد ديد چه بايد کرد و راهکارهاي رونق توليد چيست تا بتوان براي رسيدن به آنچه دغدغه رهبري است و مي تواند اقتصاد کشور را در مسير توسعه و پيشرفت هدايت کند، گام‌هاي درست و اساسي برداشت. رسالت براي بررسي اين مهم پاي صحبت فعالان اقتصادي که خود جزو کارآفرينان و توليدکنندگان نمونه کشوري محسوب مي شوند نشسته است.
جواد باقري شيرواني فعال اقتصادي و کارآفرين نمونه در حوزه توليد کاغذ و مقوا در گفت‌و‌گو با رسالت در پاسخ به اين سوال که چطور مي‌توانيم باعث رونق توليد شويم؟ مي‌گويد:« براي اينکه توليد رونق بگيرد بايد تمام عوامل رکود توليد را از بين برده و از سر راه توليد برداريم.» وي معتقد است: «يکي از اين موانع، قيمت تمام شده‌ بالاي توليد است وفشارها و سهم دولت يکي از عوامل قيمت تمام شده در بخش‌هاي توليد به حساب مي‌آيد.»
نگاه دولتمردان به توليد از حالت گاو شيرده خارج شود
باقري مي‌افزايد:« به طور مشخص سهم توليد از بيمه و ماليات در کشور قابل قياس با بخش‌هاي خدمات و واردات و غيره نبوده و نيست؛ اين موارد بايد اصلاح شود و بايد نگاه دولتمردان به توليد از نگاه گاو شيرده خارج شود. اينکه ما بايد در بودجه سال ۹۸ شاهد افزايش چشمگير سهم ماليات باشيم و اينکه مملکت چقدر مي‌خواهد از اقتصاد ماليات بگيرد تخصص من نيست، اما آنچه که من مي‌دانم اين است که توليد نمي‌تواند ماليات بيشتري بدهد.»وي بيان مي کند: «اگر قرار است ماليات بيشتري بدهيم بايد پايه‌هاي مالياتي را تغيير دهيم و به عبارتي پايه‌هاي جديد مالياتي پيدا کنيم، اما اينکه سهم ماليات بين توليدکنندگان سال گذشته که ماليات پرداخت مي‌کردند توزيع شود قطعا توليد رونق نمي‌گيرد و نخواهد گرفت.»
لزوم نوسازي واحدهاي توليدي
اين فعال اقتصادي عنوان مي کند: «واحدهاي توليدي ما عمدتا کوچک هستند و قدرت رقابت ندارند. همان واحدهاي کوچک با تکنولوژي هاي فرسوده و از رده خارج و منسوخ دارند کار
مي کنند لذا بايد نوسازي شوند؛ بايد سرمايه لازم جهت نوسازي در اختيار اين واحدها قرار بگيرد.» باقري بر اين باور است که اگر توليد رقابتي و در مقياس حداقل منطقه‌اي اتفاق بيفتد و سرمايه در گردش هم تامين شود، ما شاهد رشد و رونق توليد خواهيم بود. اين کارآفرين نمونه مي‌گويد:« درشرايط کنوني و به‌ويژه در سال گذشته با توجه به گراني نرخ ارز و با توجه به اينکه خواسته يا ناخواسته واردات سخت شده است، تامين مواد اوليه را هم به همان نسبت سخت کرده، اما ما باز هم شاهد رشد بوديم چرا که کالاي خارجي ارزان قيمت در دسترس نبود.»
سيستم بانکي با تولید مهربان نیست
وي ادامه مي دهد:«اگر سياست ارزي ما به همين سمت با هدف تسهيل تأمين مواد اوليه ادامه پيدا کند و از ورود کالاي خارجي ارزان قيمت جلوگيري شود و مواد اوليه واحدهاي توليدي به مقدار نياز و به آساني برسد همچنين ماشين آلات واحدهاي توليد را تقويت کنيم و ظرفيت واحدهاي توليدي‌مان را بالا ببريم، به عبارتي چوب لاي چرخ توليد نبريم و اينقدر دستورالعمل‌هاي مختلف براي سخت‌تر کردن فضاي کسب و کارها انجام ندهيم و سيستم بانکي هم مقداري مهربا‌ن‌تر و دست و دل بازتر با توليد برخورد کند به نظر من فضاي رشد و جهش براي توليد آماده مي‌شود.»وي در پاسخ به ميزان ماليات بخش توليد
مي گويد:«ظاهر امر اين است که يک توليد کننده بايد ۹درصد ماليات بر ارزش افزوده پرداخت ‌کند و براي ما که در حوزه کاغذ و مقوا فعال هستيم ۱۲ درصد ماليات پرداخت مي‌کنيم اما براساس تحقيقي که در سال‌هاي قبل انجام شده بود اين عدد بالغ بر ۴۵ درصد است.»باقري مي‌گويد:«متاسفانه توليد چنين تواني ندارد، لذا دولت بايد با پايه‌هاي مالياتي جديد يا پهن کردن تور مالياتي و با جلوگيري از فرار مالياتي از اين موضوع جلوگيري کند، اما متاسفانه فشار مالياتي مستقيما بر فعالان شناسنامه دار سال‌هاي قبل تحميل مي‌شود.»
عدم به رسميت شناختن کارآفرين و سرمايه گذار علت تمام مشکلات توليدي ماست
محمد حسين روشنک، فعال اقتصادي و کارآفرين نمونه در حوزه توليد و صادرات تخم مرغ و دانه هاي روغني هم درخصوص رونق توليد در سال پيش رو به رسالت مي گويد: « نخست بايد توجه داشته باشيم با توجه به اينکه مقام معظم رهبري بيش از ۱۰سال است که مبحث اقتصاد را در نامگذاري سال‌ها استفاده مي‌کنند چرا رونق توليد نداريم؟! ۸ الي ۹ سال پيش که ايشان عنوان جهاد اقتصادي را انتخاب کردند چنانچه به نداي حضرت آقا گوش مي‌کرديم و جهاد اقتصادي يا اقتصاد مقاومتي را عملياتي مي‌کرديم امروز مبحث رونق توليد اتفاق افتاده بود و نيازي به اينکه امسال را سال رونق توليد نامگذاري کنند وجود نمي‌داشت اما اينکه چرا اين اتفاق نيفتاده است ريشه در تفکر سياسي اقتصادي کشور از ابتداي پيروزي انقلاب تا کنون دارد. »
وي عنوان مي‌کند: «توليد بدون ثروت، بدهکار معوقه مي‌شود، مگر مي‌شود که فردي بنگاه توليدي بزند اما ثروت نداشته باشد؟! يک نفر ثروتمند مي‌شود و از طريق رانت و فساد به آن مي رسد ولي ثروتمندي که از راه صحيح و شرعي به ثروت رسيده است مشکلي ندارد. لذا بايد عنوان کنم که ريشه عدم توفيق ما در رونق توليد، نگاه غلطي است که به بنگاه اقتصادي، ثروتمند سرمايه گذار و
کارآفريني در کشور وجود دارد بنابراين زماني ما رونق توليد خواهيم داشت که آن عامل را برطرف کنيم.» روشنک معتقد است:«اگر مي‌خواهيم که به رونق توليد برسيم ابتدا بايد عوامل بازدارنده رونق توليد را شناسايي و رفع کنيم.»
رانت‌خوار و اختلاس‌گر در توليد سرمايه‌گذاري نمي‌کند!
وي ادامه مي دهد:«۹۰ درصد عدم توفيق در رونق توليد برمي‌گردد به اينکه مي‌گوييم ما از ثروتمند سرمايه‌گذار حمايت نمي‌کنيم بدون اينکه تفکيک کنيم کدام ثروتمند؟ آيا منظور ثروتمندي است که کارآفرين شده است يا در مبحث توليد سرمايه گذاري کرده است؟ يا ثروتمندي که با رانت و اختلاس و رشوه و دزدي به ثروت رسيده است؟ اين ثروتمند رشوه گير و دزد هيچ‌وقت در توليد سرمايه گذاري نمي‌کند و دنبال سرمايه گذاري در توليد هم نمي‌رود بلکه چنين فردي هميشه آماده است که کيفش را بردارد و از کشور فرار کند همچنان که فرار کردند.»
ماليات بر ارزش افزوده نبايد از توليد گرفته شود
روشنک نيز مانند باقري معتقد است بايد در بحث اخذ ماليات از توليد بازنگري هايي صورت گيرد تا رونق توليد اتفاق بيفتد و ادامه مي دهد: «ما معتقديم که ماليات بر ارزش افزوده نبايد از توليد و بنگاه دار اقتصادي گرفته شود؛ اين مهم در دنيا هم مشخص است. چرا ماليات بر ارزش افزوده که مربوط به مصرف کننده است بايد توليدکننده بپردازد و بعد به او بگويند بر قيمت کالا يا جنس خود اضافه کن و از مردم بگير! مسلم است که نمي‌توانند؛ اين کار از همان ابتدا اشتباه بوده است و اکنون هم اشتباه است و اين اقدام، اقدامي غيراقتصادي و غير تخصصي است.» وي مي افزايد:«کسي که تخصص داشته باشد و اقتصاد را بشناسد نمي‌گويد ماليات بر ارزش افزوده را از توليدکننده بگيريد که توليدکننده هم مرحله به مرحله از مصرف کننده بگيرد و اين اقدام امکان پذير نيست و اگر امکان پذير است چرا دولت خودش اين کار را انجام نمي‌دهد. قرار است تمام فروشگاه‌هاي ما شفاف باشد و وقتي که شفاف است فروشنده فاکتور که صادر مي‌کند زير فاکتور، ۹ درصد ارزش افزوده ماليات را بنويسد و اين مقدار ماليات را از مصرف کننده بگيرد و مستقيم هم به سازمان مالياتي بدهد. چرا مصرف کننده اين ارزش افزوده ماليات را به توليدکننده بدهد چرا مستقيم به سازمان مالياتي ندهد؟»

واردات بي رويه، معضل توليد است
شهباز خنجرسيم، کارآفرين نمونه در حوزه توليد صنايع روشنايي هم به رسالت مي گويد:« بيماري توليد در کشور ما در حال حاضر عدم کنترل واردات است، تا يک سال پيش معضل واردت بي رويه بود و از يک سال پيش که دولت مشکل تامين ارز دارد و جلوي واردات را گرفته، باز هم از زاويه ديگري واردات معضل توليد شده است و آن هم از اين منظر که مديران واردات را هوشمند کنترل نمي کنند چرا که قدرت تشخيص ندارند.»
وي عنوان مي کند: « حالا که توفيق اجباري حاصل شده و واردات به نحوي با نبود ارز جلويش گرفته شده بايد براي تامين ماشين آلات و دانش فني فکري شود.» وي معتقد است: «صنعت ما يک صنعت وابسته است و نمي‌توان در ظرف ۶ ماه صنعت را از دنيا مستقل کرد و بايد براي آن بخشي که در آن وابستگي وجود دارد يعني مواد اوليه، دانش فني و
ماشين آلات، گلوگاهي در نظر گرفته شود و براي ورودش هم ارز به هر طريقي تامين گردد تا صنعت از اين طريق نفس کشيده و بتواند روي پا شود و توليد رونق يابد.» خنجرسيم بر اين باور است که اگر اين معضل حل شود توليد قطعا رونق مي گيرد. وي ابراز مي کند: « واردات بايد مديريت شود نه اينکه محدود شود پيش از اين افسارگسيخته بود ولي اکنون که ارز قطره چکاني است، درست و در قسمت هاي مورد نياز مديريت شود. نه اينکه رانتي و سفارشي هزينه شود.»
سه نرخي بودن ارز و نابودي توليد کننده خرده‌پا
وي به نرخ ارز به عنوان عامل ديگري در مسير رونق توليد اشاره کرده و مي گويد:« نرخ ارز هم بايد تابع عرضه و تقاضا باشد نه با شمشير و زور بخواهند اصلاحش کنند که وضعيت بازار به اينجا کشيده شود؛ چرا که سه نرخي بودن ارز خودش معضلي براي توليد است و توليد کننده هاي خرده پا را نابود مي کند و
توليد کننده بزرگ را بزرگ‌تر مي کند. »
حال بايد ديد در سالي که به نام «رونق توليد» نام گذاري شده است مسئولان و سياست‌گذاران چقدر دغدغه حل مشکلات توليد و توجه به رونق آن را در دستور کار خود قرار مي دهند، چرا که مطابق با آنچه رهبري در سخنان خود عنوان کردند و اظهار نظراتي که از کارشناسان اقتصادي وجود دارد رونق توليد چرخ لنگان اقتصاد را به چرخش در خواهد آورد و اقتصاد بيمار را تا حدود زيادي درمان خواهد کرد.