گروه اجتماعی
می گویند باید ششدانگ حواسمان را جمع کنیم تا طبق معمول غافلگیر نشویم، می گویند سویه لامبدا به کشورهای همسایه از جمله ترکیه، پاکستان و قطر رسیده و اگر  آماده نباشیم و اقدامات کنترلی و پیشگیرانه را به دست فراموشی بسپاریم، کارمان زار است و امسال هم پاییز پرمخاطره دیگری را با تلفات بالایی تجربه خواهیم کرد. ویروس شناسان در تحلیل این سویه، هشدارهایی داده اند که نگران کننده است، این‌که لامبدا نسبت به انواع دیگر و حتی سویه دلتا مسری‌تر است و برخی آن را به موج ششم و کندی واکسیناسیون گره زده اند و تأکید می کنند، ورود این سویه به کشور حتمی است و برخی گمانه زنی ها حکایت از آن دارد که لامبدا پاییز به کشورمان وارد می شود.
درحالی که همچنان  درصد کمی از جامعه هدف واکسینه شده‌اند و بر همین اساس احتمال می‌رود که موج ششم بیماری، با سویه لامبدا آغاز شود، آن هم درست وقتی که هنوز موج پنجم به پایان نرسیده است و از گفته های کارشناسان می توان به این مسئله پی برد که این سویه واکسن گریز است و میزان ابتلای کودکان و نوجوانان به آن بیش از دیگر سوش های کروناست. این روزها که هنوز مورد اثبات‌شده‌ای از سویه لامبدا در داخل کشور شناسایی نشده است، با کمبود تخت عادی و ICU مواجه هستیم و بیماران در راهروی بیمارستان‌ها نگهداری می شوند تا خدمات درمانی را دریافت کنند و اگر ناگهان سروکله لامبدا پیدا شود، وضعیت از این هم بدتر خواهد شد.
دکتر محمد طالب پور- رئیس بیمارستان سینا در تبیین شرایط کنونی از مشکل کمبود تخت در بخش ICU می گوید که تعداد زیادی از بیماران بدحال در بخش‌ها مانده‌اند؛ چراکه ICU پر است. بیماران بدحال می‌شوند و نیاز به دستگاه و تجهیزات دارند، دستگاه توسط سیستم تأمین شده است؛ اما نیروی انسانی برای ایجاد ICU جدید وجود ندارد و پرستارانی که ICU را بچرخانند خیلی کم هستند و حتی با وجود این‌که با رقم‌های بیشتر هم پیشنهاد کار در این بخش را ارائه کردیم اما کسی نمی‌آید که بتوانیم ICU جدید ایجاد کنیم. ما در شرایط عادی هم پرستار ICU کم داشتیم، زیرا یک پرستار شاغل در ICU به اندازه یک پزشک عمومی باید مهارت و تبحر داشته باشد و باسواد باشد. 
انجام سریع و گسترده واکسیناسیون برای جلوگیری از شیوع لامبدا
رئیس بیمارستان سینا، درباره پیش‌بینی شرایط کرونا در روزهای آتی هم این شرایط  را به مؤلفه‌های زیادی از جمله واکسیناسیون سریع، رعایت پروتکل‌ها، عدم تجمعات و بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و… وابسته دانسته و توضیح داده است: «اگر بخواهیم برای مهار بیماری گام برداریم مهم‌ترین قدم واکسیناسیون است. از تعداد بیمارانی که پس از روند کشوری واکسیناسیون در بیمارستان ما فوت کردند حتی یک نفر هم نداشتیم که دوره زمانی کافی از ۲ دوره واکسیناسیون را گذرانده باشد و به خاطر کرونا فوت کند؛ پس واکسیناسیون کامل اثر بسیار قابل توجهی در کاهش مرگ و میر دارد و اگر این واکسن‌ها در اسفندماه به مردم تزریق می‌شد جلوی این حجم از مرگ و میر گرفته می‌شد. همه کشورها پس از واکسیناسیون بیش از ۷۰ درصد جامعه از سختگیری‌های خود کاسته‌اند. 
در جامعه ما حدود ۱۰ درصد مردم واکسیناسیون کامل را انجام داده‌اند لذا نمی‌توان برخی رفتارها و کارهای گروهی و اجتماعی را آزاد کرد.» 
مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا تنها «کار مهم» برای جلوگیری از شیوع لامبدا را انجام سریع و گسترده واکسیناسیون عنوان کرده و آن‌طور که وزیر بهداشت، سه شنبه شب در برنامه تیتر امشب مطرح کرده است، برنامه واکسیناسیون کشوری از هفته آینده با ورود محموله‌های جدید واکسن، سرعت بیشتری خواهد گرفت. به گفته بهرام عین اللهی، ما به ۱۲۰ میلیون دوز واکسن نیاز داریم که منابع داخلی به تنهایی جوابگوی این نیاز نیست و هنوز به ۹۳ میلیون دوز نیاز داریم.  
علیرضا ناجی- متخصص بیماری های عفونی نیز با ارائه  مهم‌ترین اقدامات برای پیشگیری از چرخش گونه‌های جدید کرونا بر مسئله تسریع و گسترش واکسیناسیون تأکید و خاطرنشان کرده، تقویت سرمایه‌گذاری در سیستم بهداشتی و درمانی، افزایش ظرفیت تخت‌های بستری و مراقبت ویژه، تسریع در روند واکسیناسیون، توسعه ظرفیت انجام تست‌های تشخیصی، تقویت توان اقتصادی مردم و جمعیت بالای خانواده‌ها بسیار مهم است. ناجی ضمن اشاره به این موارد، از مردم خواسته که جهش‌های مختلف کرونا به‌ویژه دلتا و لامبدا را جدی بگیرند و پروتکل های بهداشتی را به‌طور کامل از جمله استفاده از ماسک، شست وشوی مرتب دست ها با آب و صابون یا استفاده از مواد ضدعفونی کننده، پرهیز از تجمعات و دورهمی ها را رعایت کنند حتی در صورت تزریق واکسن نیز باید این موارد را جدی بگیرند زیرا کرونا با جهش های مختلف، رفتارهای متفاوتی را از خود نشان می دهد.رئیس مرکز تحقیقات و آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری به گفته هایش این را هم اضافه کرده که جهش در واریانت لامبدا به میزان قابل توجهی سرایت و عفونت زایی این گونه جدید کووید ۱۹ را افزایش داده و این جهش ایمن گریز است، به نظر می رسد واریانت لامبدا می تواند به پاسخ سیستم ایمنی، غلبه کند. 
رسانه ها گزارش کرده اند که سویه لامبدا با نام علمی «سی. ۳۷» که نخستین‌بار در پرو شناسایی شد، نمونه‌هایی از آن نیز در دسامبر ۲۰۲۰ میلادی پیدا شد و عامل ابتلای بیش از ۸۰ درصد از مبتلایان جدید در آمریکای جنوبی بود، یکی از دلایل اصلی تعداد زیاد موارد ابتلا به کرونا در پرو به دلیل ظهور نوع لامبدا ست که در حال حاضر ۹۷ درصد موارد ابتلا به بیماری را در این کشور تشکیل می‌دهد. براساس اطلاعات سازمان جهانی بهداشت، «لامبدا جهش‌های زیادی را در مفاهیم ژنی شامل می‌شود که می‌تواند به افزایش قابلیت سرایت پذیری و همچنین افزایش مقاومت آن در مقابل آنتی بادی‌ها منجر شود، همین مسئله باعث شده بسیاری از متخصصان سلامت، گونه اصلی کرونا و حتی گونه پلاس را فراموش کرده و هم اکنون تمام تمرکز خود را روی گونه لامبدا کرونا قرار دهند.»
وخامت واریانت لامبدا کمتر است
با این حال «حمید سوری» رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی و واکنش سریع اپیدمی کرونا، برخلاف سایر متخصصان می گوید، لامبدا یا لاندا نسبت به واریانت های قبلی  وضعیت وخیم تری ندارد. سوری در گفت و گو با «ما» توضیح می دهد: «این واریانت وخامت کمتری دارد اما پاسخ جمعیت ها ممکن است به واریانت ها متفاوت باشد و الزاما آنچه برای اولین بار در آمریکای جنوبی و پرو به عنوان زادگاه لامبدا مشاهده شده، بر روی جمعیت خاورمیانه نیز همان واکنش را ندارد و مهم آن است که ما تمهیدات لازم را برای آمادگی و مراقبت ها داشته باشیم. اقدامی که می توان در این زمینه انجام داد این است که تمام سفرهای پرخطری که به کشورمان به صورت مستقیم و غیرمستقیم از مقصد آمریکای جنوبی  انجام می شود را کنترل و از ورود کسانی که واکسن نزده اند، جلوگیری کنیم. نتیجه منفی آزمایش کووید ۱۹ باید حداکثر ۷۲ ساعت قبل از ورود انجام شده باشد و این سختگیری ها به همراه نظارت های لازم و کافی باید در مبادی کشور تقویت شود، در عین حال ما باید به طور مرتب  سکونسینگ ویروس را داشته باشیم که اگر ویروس می آید و به شکل پنهان در جمعیت است به سرعت شناسایی شود، به خصوص برای افرادی که مظنون هستند و یا احتمال دارد واریانت لامبدا یا لاندا را به همراه داشته باشند. اما جامعه را هم نباید وحشت زده کرد، چون تاکنون موردی از لامبدا در کشور ما دیده نشده و تمامی تمهیدات ایمنی و حفاظتی برای دیگر واریانت ها در این زمینه هم باید اعمال شود و تسریع در واکسیناسیون نیز بسیار حائز اهمیت است، اگرچه واکسن الزاما به طور کامل بیماری را کنترل نمی کند ولی مرگ و بستری را کاهش می دهد و طبیعتا تمامی این موارد باعث می شود ما در مقابله با این واریانت هوشیارتر باشیم و اثرات سوء کمتری به جامعه تحمیل شود. فعلا نگرانی خاصی نیست اما خبر خوش این است که لامبدا نسبت به واریانت های آلفا و دلتا و بتا، جزء واریانت‌های به نسبت کم خطرتر و یا با خطر متوسط است و حداقل این‌طور به نظر می رسد. در هر صورت ما باید مراقبت های لازم را انجام دهیم و به دو تجربه بسیار موفق خود نیز توجه کنیم، اولین تجربه مربوط به طرح شهید سلیمانی است که حداقل به مدت ۵ ماه، بین پیک سوم و چهارم ما فاصله افتاد و اگر ادامه پیدا می کرد و اجرای آن کمرنگ نمی شد، به طور قطع می توانستیم طول مدتی که کشور پیک بعدی را تجربه می کند، افزایش دهیم. تجربه دیگر مربوط به سیستان و بلوچستان است که اگر به نقشه اپیدمی نگاه کنید، تفاوت چشمگیر این منطقه با سایر نقاط کشور را مشاهده می کنید و ما امیدواریم که دولت سیزدهم هرچه سریع تر این طرح‌ها را احیاء کند و آن ضعف ها و همکاری بین بخشی که از پاشنل آشیل های ما در مبارزه با کووید محسوب می شود و یا استفاده از فناورهای نوین را به سرعت ترمیم کند که در این صورت برای کنترل سویه لامبدا هم بهتر عمل خواهیم کرد.» 
 یک چهارم جمعیت بالای شصت سال واکسینه نشده اند
سوری در مورد واکسن گریزی سویه لامبدا هم می گوید: «ما هنوز نمی دانیم آنچه در سبد واکسیناسیون کشورهایی مثل ما قرار دارد، چقدر در مقابله با این سویه اثرگذار بوده و چه واکنشی نشان می دهد ولی واقعیت آن است که ویروس سعی می کند تغییراتی در ساختار ژنتیکی اش ایجاد کند و خودش را نسبت به این بیماری مقاوم تر کند. همه واکسن های موجود قابلیت استفاده دارد و ما هیچ محدودیت و ایرادی برای ورود انواع واکسن هایی که از مسیر وزارت بهداشت در دسترس مردم است، نداریم، بنابراین مردم نباید در مورد نوع واکسن وسواس داشته باشند اما در واکسیناسیون باید اولویت را به گروه‌هایی بدهیم که بیشترین سهم را در بستری های بیمارستان و یا مرگ ناشی از کرونا دارند، ولی متأسفانه هنوز یک چهارم جمعیت بالای شصت سال به طور متوسط در کشور واکسینه نشده اند و این ها کسانی هستند که بیشتر از سایر گروه‌ها تخت بیمارستانی را اشغال می کنند و یا آمار مرگ‌های ما را بالا می برند. بنابراین باید اولویت را به گروه‌های سنی پرخطر داد. گرچه میانگین سنی در بسیاری از مناطق پایین آمده اما این پایین آمدن معنادار نیست و ما نباید الگوی واکسیناسیون را به طورکلی تغییر دهیم و اگر گروه‌های سنی بالای ۵۰ یا ۵۵ سال را در اولویت قرار دهیم تا حد زیادی می توانیم از التهاب تحمیل شده به بیمارستان‌ها کم کنیم و به تبع آن بخش‌هایICU خلوت تر شده و هزینه های درمانی کاهش می یابد و از همه بهتر و مهم‌تر آنکه از میزان مرگ و میرها کاسته می شود. نکته دیگری که به عنوان خبر خوب مایلم به آن اشاره کنم، این است که تا به حال در اغلب مواردی که با واریانت های متعددی روبه رو بوده ایم که عمده ترینش، آلفا، بتا و دلتا بوده، این واریانت‌ها روی قدرت بیماری زایی و یا قابلیت انتشار تأثیر داشته اند ولی روی شدت بیماری خوشبختانه تأثیری نداشته است، هرچند ممکن لاندا هم روی سرعت گسترش بیماری و هم روی شدت بیماری تأثیر داشته باشد ولی هنوز  نمی توانیم در مورد آن قضاوت قطعی داشته باشیم اما طبیعتا باید هوشیا باشیم تا دچار غافلگیری نشویم.»رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی در پاسخ به این سؤال که در طرح شهید سلیمانی برای جهش های مختلفی که اتفاق می افتد چه تدابیری اندیشیده شده است، خاطرنشان می کند: «شناسایی این ویروس الزاما مرتبط با نوع واریانت نیست، یعنی تست هایی که انجام می گیرد، تمام سویه ها و یا واریانت های ویروس کرونای جدید را می تواند با درصدی از خطا شناسایی کند که بیشتر مربوط به منفی های کاذب است. بنابراین اگر تست نشان بدهد که یک نفر مبتلاست، قطعا ویروس در بدنش موجود است ولی برای آنکه بدانیم کدام واریانت باعث بیما شدن فرد شده، حتما باید تست‌های مولکولی انجام بگیرد تا ببینیم به چه واریانتی مبتلاست، که این هم در سطح کلی جامعه خیلی در مراقبت و یا درمان بیماران، تأثیر معناداری ندارد ولی طبیعتا هر جامعه ای باید بداند با چه واریانتی مواجه است و یا واریانت غالب در جمعیت کشور کدام است تا متناسب با رفتار ویروس جهش یافته، اقدامات محافظتی و مراقبتی اش را تطبیق بدهد و مؤثرتر عمل کند.»