گفت‌وگوی زنده تلویزیونی علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در آستانه پایان دهمین دوره مجلس، از شبکه دو سیما آغاز شد.

لاریجانی در ابتدای سخنانش در خصوص عملکرد مجلس دهم، اظهار داشت: البته زمان مجلس دهم تا هفتم خردادماه است و هنوز دو روز کاری داریم و پس از آن هم مجلس هست و اگر هم کاری پیش آمد در خدمت مردم خواهد بود.

رئیس مجلس شورای اسلامی در این گفتگو با اشاره به همزمانی مسئله گام دوم انقلاب با مجلس دهم و با بیان اینکه مجلس در این زمینه تلاش خوبی داشته است، اظهار داشت: یکی از نکات مهم این است که مجلس پایگاه اصلی مردم سالاری و دموکراسی است و هرچه پشتوانه مردمی آن قوی تر باشد، نماینده واقعی مردم است.

وی افزود: مجلس دهم ۶۲ درصد آراء مردم را داشت؛ ما پس از انقلاب فقط یک مجلس را داشته‌ایم که پشتوانه رأی آن از این دوره مجلس بیشتر بود.

** ۸۰ درصد نمایندگان مجلس دهم سابقه اجرایی دارند

لاریجانی بر همین اساس اضافه کرد: از نظر سابقه اجرایی نیز جالب است که بدانید ۸۰ درصد مجلس فعلی، سابقه اجرایی دارند و این به فهم مشکلات مردم کمک می‌کند چراکه هرچه سابقه اجرایی بیشتر باشد مشکلات مردم را بیشتر می‌شناسند. در مجلسی که ۲۹۰ نماینده دارد، ۱۰۳ نفر ایثارگر با سابقه جبهه و برخی از آنها جانباز و بیش از یک سوم آنها آزاده هستند همچنین ۱۶ نفر آنها فرزند شهیدند که نشان می دهد پیوند مجلس با انقلاب بسیار قوی است.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: چهار نفر از نمایندگان فعلی سابقه وزارت، و چهار نفر سابقه استانداری، پنج نفر سابقه معاون وزیر، ۱۱ نفر سابقه فرمانداری و تعداد زیادی سابقه شهرداری داشتند یعنی ترکیبی بود که افراد مختلف در آن سابقه اجرایی داشتند.

وی بر همین اساس اضافه کرد: در این مجلس ۱۶۷ نفر دکترا و فوق دکترا دارند و این کارآمدی افراد را می‌رساند که می‌توانند خوب تصمیم بگیرند و ۸۰ نفر هم تدریس دانشگاهی داشتند یعنی بخش مهمی از نخبگان را تشکیل می‌دادند؛ بنابراین ظرفیت خوبی بود. حال گاهی مطالبی گفته می‌شود، واقعا باید دید که این مجلس در چه فضا و شرایطی کار کرد. از یک طرف رهبر معظم انقلاب گام دوم را مطرح کردند و از طرفی هم به مشکلات تحریم ها خوردیم که هر دو را باید در نظر گرفت.

** راه‌های نفوذ قانون منع به کارگیری بازنشستگان را بستیم

لاریجانی با بیان اینکه در گام دوم محوری که رهبر معظم انقلاب مشخص کردند باید زمینه حضور جوانان به خصوص متخصصین را فراهم کنیم، عنوان کرد: در مجلس خیلی به این مسأله توجه شد به عنوان مثال قانونی را وضع کردیم که بازنشستگان نتوانند ادامه دهند یعنی قانون قبلی را اصلاح کردیم و راه‌های نفوذ آن را بستیم. چرا که درصدد بودیم این تفکر تحقق پیدا کند و بخش‌های اجرایی مجبور شوند از جوانان استفاده کنند.

** هیچ مجلسی به اندازه مجلس دهم به دانش‌بنیان‌ها توجه نکرد

رئیس قوه مقننه با اشاره به اینکه به نظر من هیچ مجلسی به اندازه مجلس دهم به شرکت‌های دانش‌بنیان توجه نکرد، گفت: در همین چهار سال جزو لایحه‌های دولت نبود اما مجلس از صندوق توسعه ملی، مبلغ قابل توجهی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفت که غالباً جوانان در این شرکت‌ها حضور دارند؛ اینکه امروز شما می‌بینید مقدار زیادی از دانشگاه در شرکت‌های دانش‌بنیان کار می‌کنند برای این است که مطلبی را رهبری فرمودند را مجلس کارسازی کرد.

وی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد:‌ اگر می بینید در بحث کرونا تعداد زیادی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال هستند و کار انجام می‌دهند برای این است که از قبل برای آن فکر شده بود و از آنان حمایت  و صندوقی برای آنها در نظر گرفته شد.

لاریجانی در همین رابطه اضافه کرد: همین امسال ما در بودجه در سال ۹۹ مبالغ قابل توجهی از صندوق توسعه استفاده در نظر گرفتیم، معمولا ما برای این مواقع از صندوق توسعه منطقه در نظر نمی‌گیریم اما چون می‌دانیم این‌ها جوان هستند و تازه مشغول به کار شده اند تلاش کردیم و مثلا ۲۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه برای این بخش تخصیص یافت چون می‌خواستیم موتورشان به راه بیفتد.

** سرمایه‌گذاران برای رفت و آمد میان وزارتخانه‌ها باید کفش آهنی بپوشند!

رئیس مجلس شورای اسلامی یکی از مسائل مهم ایجاد فضای کسب و کار مناسب برای شرکت‌های دانش بنیان را رفع موانع تولید دانشت و بیان کرد: کشور ما از نظر مقررات دیوانی خیلی مشکل دارد مثلا کسی که می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند با هفت بند نادر مواجه می‌شود و باید کفش آهنی پوشیده و از این وزارتخانه به آن وزارتخانه برود. این طرح که مجلس ارائه کرد برای اینکه پنجره واحد در وزارت خانه ها به وجود آید تا اگر فردی می‌خواهد کاری در صنعت انجام دهد به وزارت صنایع مراجعه کند و این وزارتخانه مجبور است اجازه ها را بگیرد البته این به خوبی اجرا نشده اما تئوری ها درست پیش می‌رود.

وی با اشاره به برخی عملکرد مجلس دهم، عنوان کرد: قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدمات کشور و حمایت از کالای ایران نیز از مواردی بود که مجلس آن را تصویب و اصلاح کرد، بنابراین شرایط را برای ورود هر کالای خارجی سخت کردیم.

لاریجانی قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی را از دیگر عملکردهای مجلس دهم خواند و بیان کرد: این مصوبه به این معنا بود که هر تعداد افرادی که منابع محدود دارند بتوانند در بخش نفت سرمایه‌گذاری کنند یعنی این را از انحصار دراوردیم. یا در بخش های دیگر هم قوانین مختلف وضع کردیم مثلا قانون تاسیس و اداره مدارس و آموزش و پرورش غیردولتی چرا که جوان‌ها هستند که وقتی فارغ‌التحصیلان می‌شوند می‌توانند با دوستان‌شان یک مدرسه اداره کنند حال باید چه حمایت هایی در آموزش و پرورش به شود تا موتور این بخش راه بیفتد؟

** جوانان برای ماندن در روستا‌ها امکانات جدید می‌خواهند

رئیس مجلس شورای اسلامی قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری را یکی از قانون های به شدت جذاب مجلس دهم برشمرد و گفت:  یکی از مشکلاتی که وجود داشت مسئله مهاجرت و حاشیه نشینی در اطراف شهر هاست، در روستاها امکانی برای حضور جوانان وجود ندارد و وقتی جمعیت روستا زیاد می شود باید امکان های مختلف برای آنها فراهم کرد بنابراین اجازه دادیم یک میلیارد از صندوق توسعه برای این بخش اختصاص دهند و وام ۴ درصد به افراد بدهند تا در حاشیه روستا سرمایه گذاری کنند. که این امر خوب پیش رفته است. جوانان امکان جدید می خواهند تا بتوانند در روستا بمانند بنابراین این قانون کمک کننده بود.

وی افزود: قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد هم از جمله دستاوردهای مجلس بود؛ یکی از مشکلات موجود این بود که محصولی که تولید می‌شد، از استاندارد لازم برخوردار نبود، لذا در مجلس قانون کردیم که جلوی کار هایی که ظرفیت کافی از لحاظ بهره وری ندارند را بگیرند یا قانون نظام جامع آموزش و تربیت آموزش مهارتی نیز از دیگر دستاوردها بود؛ هرم تخصصی در کشور ما هر متخصصی خوبی نیست یعنی به ازای ۶۰ تکنسین باید یک مهندس داشته باشیم که این هزم واژگون شده یعنی تعداد زیادی مهندس داریم اما تکنسین کم است بنابراین این قانون کمک می‌کند تا بخش خصوصی به کمک این بخش بیاید.

لاریجانی عنوان کرد: موضوع اصلاح قانون موانع تولید نیز دارای اشکالاتی بود که در این مجلس قانونی برای اصلاح آن وضع کردیم. همچنین برای پسماندها نیز قانونی به تصویب رساندیم.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه قانون ارزش افزوده قانون بسیار مهمی است، خاطرنشان کرد:  این قانون مشکلاتی داشت و برای بخشی از صنوف مسئله داشت که تجدید نظر کردیم. قانون صندوق مکانیزه نیز از جمله دستاوردهای مجلس دهم بود.

وی در همین خصوص ادامه داد: در ایام کرونا خریدهای رو در رو باید تغییر می‌کرد و این قانون به کمک آمد. قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز قبل از وجود داشت اما مشکلاتی داشت که بازنگری کلی شد و اخیراً هم در مجلس به تصویب رسید.

** اصرار مجلس برای تصویب قانون بخشودگی جرائم تسهیلات بانکی

لاریجانی با تاکید بر اینکه به نظر من این قوانین خوب و جهت دار بود، افزود: در خصوص قانون بخشودگی جرائم، برای چندین میلیون نفر از افرادی که وام های خرد دارند اما نتوانستند به موقع پرداخت کنند، جرایم سنگین برای آنها لحاظ شده و توان پرداخت آن را ندارند و این مجلس قانونی برای آن تصویب کرد که شورای نگهبان چندین بار آن را رد کرد و نهایتاً ما به آن اصرار کردیم و به مجمع تشخیص رفت.

رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: هچنین قانون حمایت از هنرمندان استادکاران و کسانی که در صنایع دستی کار می‌کنند را مورد حمایت قرار دادیم چرا که بخش مهمی از تولید کشور هستند و تولید معنادار و فرهنگی کشور هستند. هچنین قانون اصلاح چک از دیگر موارد بود؛ چند میلیون مردم به خاطر چک‌ها به زندان رفتند و آن را اصلاح و ساده کردیم.

وی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات موجود موسسات اعتباری بود و چندین میلیون مردم گرفتار مسائل مالی شدند، گفت: مجلس بود که ورود کرد و جلسه غیر علنی و علنی برای آن برگزار کردیم و آن را مهار کردیم. این موسسات با حساب و کتاب تاسیس نشده بود و مشکلات چند میلیون نفر حل شد.

لاریجانی در خصوص رویه نظارتی مجلس دهم نیز عنوان کرد: در مورد نظارت باید ببینیم واقعا مجلس چه کرده و اگر انتقادی هم داشته باشد ما گوش می دهیم و انتقاد دقیق را قبول دارم.

** نظارت به معنای جدال با قوای دیگر نیست

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: من به خاطر دارم در مجلس هشتم رهبری چند نکته را راجع به نظارت فرمودند و بعد هم در مجلس بعدی آن را تکرار کردند، ایشان فرمودند دو عنصر نظارت و همکاری صمیمانه در تعامل با قوای دیگر دو بخش تفکیک ناپذیر است؛ یعنی نظارت به این معنا نیست که با قوای دیگر جدال شود و این بدان معناست که همه جزو یک حکومت هستند.

** برخی فکر می‌کنند نظارت یعنی مجلس یقه دولت یا قوه قضائیه را بگیرد

وی با بیان اینکه هدف از نظارت این است که مشکلی حل شود تا گره ای از مردم مشکلات مردم باز شود، خاطرنشان کرد: گاهی برخی فکر می‌کنند که نظارت یعنی اینکه مجلس یقه دولت یا قوه قضائیه را بگیرد اما عبارت رهبری است که دو عنصر نظارت و همکاری صمیمانه در تعامل با قوای دیگر دو بخش تفکیک ناپذیر است.

لاریجانی ادامه داد: رهبری فرمودند هرگز نباید نظارت مجلس به معنای رقابت با دولت و نشنیدن نیازها و ضرورت‌ها و تنگناهای آن شمرده شود یعنی ببینید در چه شرایطی دولت دارد کار می‌کند و مشکل آن چیست. مثلاً فرض کنید در ایام تحریم هاست و یا در دوران کرونا به سر می بریم معلوم است که شرایط در همه جای دنیا به هم ریخته است. رهبری در این زمینه فرمودند به این تنگناها هم در بخش نظارت توجه کنید همچنین ایشان فرمودند محور کار و عمل در کشور و نماد داخلی و خارجی نظام جمهوری اسلامی عمدتاً قوه مجریه است و همه باید به آن کمک کنند.

** نظارت قدری تلخ است؛ باید با تعامل صمیمانه شیرین شود

رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: از این عبارات می‌فهمیم که هر قوه باید کار خود را انجام دهد؛ نظارت کار مجلس است اما به تنگناها باید توجه شود. نظارت قدری تلخ است و این را باید تعامل صمیمانه شیرین کنیم، مقصود باید این باشد که همکاری با تعامل گره‌ای از کار مردم بگشاید نه اینکه دعوا راه اندازیم.

رئیس قوه مقننه در خصوص شفافیت در مجلس و موضوع شفافیت آرای نمایندگان نیز عنوان کرد: در خصوص شفافیت هم باید بگویم به نظرم شما در رادیو و تلویزیون هم کُنه مسئله را باز نمی کنید! ببینید مجلس چگونه است! ورودی کمیسیون ها باز است و همه خبرنگاران می‌بینند که مجلس چه می کند. مجلس تمام مذاکراتش علنی پخش شد و حتی خودتان آن را در رادیو پخش می‌کنید موافقان و مخالفان هم صحبت می کنند تنها چیزی که وجود دارد رأی نمایندگان است که مطابق آیین نامه مکشوف نیست، حال بروید و ببینید در سایر دستگاه‌ها چگونه است.

وی افزود: الان مذاکرات مجمع تشخیص مصلحت نظام پخش می‌شود یا مثلاً مذاکرات شورای نگهبان چطور، همه جزو یک حکومت هستیم ما نمی‌توانیم بگوییم رادیو و تلویزیون مردمی نیست. شورای قوه قضاییه که هر هفته جلسات آن توسط صداوسیما پخش می‌شود چرا فقط صحبت‌های رئیس قوه قضاییه پخش می‌شود و صحبت دیگر اعضا منتشر نمی‌شود. 

لاریجانی گفت: شورای معاونان، سیاست‌گذاری و خبر رادیو و تلویزیون آیا جزئیات جلسات خود را برای مردم پخش می‌کند؟ خیر. من مخالف نیستم اما نخست رادیو و تلویزیون تلاش کند که بقیه به حد مجلس برسند که حداقل مذاکرات‌شان پخش شود. ما کاری به رأی آنها هم نداریم و بعد گام بعدی را مطرح کنیم.

** در زمینه شفافیت نمی‌توانیم یک بام و دو هوا باشیم

رئیس مجلس شورای اسلامی با تأکید براینکه ما در حکومت نمی‌توانیم یک بام و دو هوا باشیم، گفت: اینکه بقیه دستگاه‌ها در نهایت اختفا باشند اما به مجلس که برسند بگویند این شفافیتی که اکنون هست نیز باید ۱۰ برابر شود. 

وی با طرح این پرسش که چرا برخی‌ها با طرح شفافیت آرای نمایندگان مخالف هستند، گفت: یک نماینده از یک شهر کوچک آمده و وقتی می‌خواهد رأی بدهد بخش‌های قدرتمندی در این شهرهای کوچک وجود دارد که توقعاتی دارند. این نماینده وقتی می‌خواهد رأی بدهد باید بین خود و خدا آنچه مصلحت کشور است را انتخاب کند. اما اگر فشار وجود داشته باشد مانع این تصمیم‌گیری می‌شود.

لاریجانی خطاب به مجری صداوسیما گفت که آیا شما قبول دارید این فشارها وجود دارد و این قسمت‌های قدرتمند در شهرها وجود دارد و ممکن است برخی نمایندگان هم باشند که زور را برنتابند اما قبول کنیم که در شهرهای کوچک شرایط متفاوت است و فشار می‌آورند.

وی تأکید کرد: هر عملی که نماینده را از رابطه با خدا در رأی دادن براساس مصالح ملت باز بدارد به ضرر است.

** سطح انتخابات مجلس باید کلان‌تر شود

رئیس مجلس شورای اسلامی با پذیرش وجود برخی لابی‌ها نیز، گفت: برای حل این مسئله راه این است که انتخابات از سطح خرد کلان‌تر شود.

لاریجانی احزاب را عامل اصلی بالا آمدن سطح انتخابات از خرد به کلان عنوان و تصریح کرد: احزاب باید قوی‌تر شوند و سینه سپر کنند آنگاه همه این کارها انجام‌پذیر است.

وی معتقد است که اگر نظام و انتخابات ما جنسش حزبی و تشکیلاتی شود آنگاه نمایندگان درست است که از شهر‌های کوچک وارد مجلس می‌شوند اما پشتوانه حزبی دارند.  آنگاه حزب خودش اعلام می‌کند که ما در رابطه با این لایحه نظرمان موافق و یا مخالف است اما متأسفانه اکنون وضعیت اینگونه نیست لذا مشکل داریم.

رئیس مجلس شورای اسلامی به مقوله نظارت مجلس شورای اسلامی اشاره و تذکر، سؤال، استیضاح و تحقیق و تفحص را از جمله مکانیسم‌های نظارت مجلس برشمرد.

** مجلس دهم ۱۰ هزار تذکر به مسئولان اجرایی کشور داد

لاریجانی با بیان اینکه نظارت کمیسیون‌ها متنوع است، گفت: مجلس ۱۰ هزار تذکر به رئیس جمهور، وزرا و دستگاه‌های مختلف داده‌اند و ۳ هزار سؤال از وزرا مطرح شده است. من نمی‌دانم مجلس دیگر باید چکار می‌کرد.

وی ادامه داد: ۱۸۳ سؤال به مجلس آمده که برخی از اینها منطقه‌ای بوده و در مجلس ثبت شده است و مجلس بررسی کرد و رأی داد. نمایندگان یا قانع شدند یا نشدند. پنج سؤال از رئیس جمهور مطرح شد، ۶ استیضاح مطرح شد که در ۲ استیضاح به افراد رأی عدم اعتماد داده‌ایم. 

رئیس مجلس شورای اسلامی می‌گوید که مجلس تاکنون ۶۳ بار مسئولان را به مجلس احضار کرده و در جلسه علنی از آنها توضیح خواسته است که گردوغبار، کشاورزی، صنعت، آبیاری تحت فشار و مسئله صندوق‌ها و مؤسسات اعتباری و نحوه سرمایه‌گذاری خارجی از این دسته هستند.

** مجلس دهم ۵۳ جلسه غیرعلنی برگزار کرد

لاریجانی با بیان اینکه مجلس تاکنون ۵۳ جلسه غیر علنی برگزار کرده است از حمله داعشی‌ها در اهواز تا مسائل مختلف اقتصادی را از جمله مباحث مطرح شده در این جلسات برشمرد.در این جلسات نماینده‌ها و کمیسیون‌ها نظر می‌دادند

وی به ماده ۴۰ تا ۴۵ در آیین‌نامه مبنی براینکه کمیسیون‌ها باید ارزیابی کرده و اشکالات دستگاه‌ را بگوید اشاره و تصریح کرد ۳۹ گزارش به مجلس آمد و ۱۰ گزارش فقط از سوی کمیسیون ویژه رونق تولید و رفع موانع تولید به مجلس آمده که راجع به اصل ۴۴، مسئله بدهی‌های دولت، مطالبات و سرمایه‌گذاری بود.

رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به ماده ۲۳۴ مبنی بر اگر وزیری از قانون استنکاف کند یا نقض قانون صورت دهد مطابق این ماده در کمیسیون بررسی می‌شود و به مجلس می‌آید و اگر مجلس رأی داد به قوه قضاییه می‌رود، گفت: ۱۷ گزارش در این خصوص به قوه قضاییه ارجاع داده شده است.

** ۱۳۳ نماینده در ۷۳ مجمع و هیأت ملی ناظر هستند

لاریجانی با تأکید براینکه کمیسیون تخصصی مجلس ۱۸۱۸ جلسه نظارتی داشتند، گفت: این کار سنگینی است و ۱۳۳ نماینده در ۷۳ مجمع و هیأت ملی ناظر هستند و ۲۷۹ نماینده در هیأت‌ها و شوراهای استانی، ۱۶۰۰ گزارش نظارتی داده‌اند.

عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس افزود: کمیسیون اصل ۹۰ که از کمیسیون‌های فعال این دوره بود ۱۳ گزارش نظارتی داد که برخی از این گزارش‌ها به قوه قضاییه ارجاع داده شد؛ هیأت تطبیق مصوبات نیز است که همه آیین‌نامه‌ها دولت به این هیأت می‌آید و این هیأت بررسی می‌کند که آیا قانون رعایت شده است یا خیر. بنابراین این هیأت ۲۴۲۵ آیین‌نامه را بررسی کرد که خوشبختانه در این دولت از این بین ۱۹۶۶ اشکال قانونی نداشت و ۱۱۰ مورد خلاف قانون بود که اعلام رسمی و لغو شد.

** تخلفات قانونی دولت فعلی کاهش داشته است

لاریجانی گفت: البته به نظر من این دولت نسبت به دولت‌های قبلی از نظر رعایت قانون در مصوبات آیین‌نامه‌ بهتر عمل کرده است. یعنی تخلفات قانونی دولت از ۳۰ درصد به ۴ درصد رسیده است و این مسئله و جهت را باید اذعان کرد.

وی دیوان محاسبات را یکی دیگر از ابزارهای نظارت مجلس شورای اسلامی قلمداد و تأکید کرد: ۸۵۱۶ گزارش در دیوان محاسبات رسیدگی شده است که مسئله حقوقی و نجومی از جمله این گزارشات است که حقوق ۱۰۰ هزار مدیر بررسی شد و گزارش رسمی داده شد و آنهایی که اضافه دریافت کرده بودند را برگرداند غیر از تفریغ بودجه که سالانه داده می‌شود؛ ۳۲۸۵ پرونده به دادسرای رفته که نتیجه آن به صورت کلان ۵۰ هزار میلیارد تومان و ۴ میلیارد دلار به خزانه صندوق توسعه ملی برگشت داده شد. 

** نظارت مجلس بود که مشکل مؤسسات مالی را حل کرد

رئیس مجلس شورای اسلامی مرکز پژوهش های مجلس را از دیگر ابزارهای مجلس برشمرد و تصریح کرد: مرکز پژوهش‌های مجلس در کنار اینکه نظرات کارشناسی می‌دهد نظارت نیز می‌کند و گزارش نظارتی همراه با پیشنهاد می‌دهد. بنابراین همه این ابزارها به کار گرفته شد و ممکن است شما بگویید نتیجه آن را می‌خواهم که البته نتیجه آن در حل مسائل است. وقتی ما با مؤسسات بی‌اعتباری روبه‌رو شدیم چند میلیون مردم گرفتار بودند و نظارت مجلس بود که این مسئله را حل کرد. ما باید نتیجه‌ها را ببینیم.

** ادبیات نظارتی مجلس دهم محترمانه بود

لاریجانی در پاسخ به این پرسش که آیا مجلس در تذکرات، نظرات، سؤالات مصلحـت‌اندیش هم صورت می‌دهد یا خیر، گفت: مقام معظم رهبری فرمودند که شما باید در نظارت احساس کنید که روابط صمیمانه دارید و مراقب تنگناها نیز باشید. طبیعتاً مجلس می‌تواند از قانون خیلی استفاده کند اما بشین و بفرما و بتمرگ هر سه یک مطلب را دنبال می‌کنند. بنابراین سه جور بیان است و مجلس دهم بیان محترمانه را در نظارت به کار برد.

** مجلس دهم فاخر عمل کرد

وی افزود: مجلس در دوره هشتم یک سؤال از رئیس جمهور داشت اما در دوره دهم پنج سؤال از رئیس جمهور مطرح شد. بنابراین مجلس از نظارتش استفاده کرد. به عبارتی مجلس هر جا لازم دید نظارتش را صورت داد. حتی مجلس در سؤال از وزرا محترمانه این کار را صورت داد و من معتقدم با توجه به شرایطی که به وجود آمد مجلس از ابزار خود درست و محترمانه استفاده و فاخر عمل کرد.

** در موضوع گزارش تفریغ بودجه دیوان محاسبات حرفه‌ای عمل کرد

رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقد دولت به رفتار دیوان محاسبات، گفت: من فکر می‌کنم که دیوان کار حرفه‌ای خود را صورت داد. بنابراین در تفریغ بودجه باید این موارد را بررسی می‌کرد و هم اینکه دولت باید تحمل می‌کرد. قبل از اینکه دیوان این گزارش را بدهد این گزارش را برای بنده و رؤسای قوا نیز فرستاده بود و اتفاقاً آقای روحانی دستور خوبی بر روی این گزارش صادر کرد و از بانک مرکزی خواست که سریعاً این اشکالات را رسیدگی کرده تا برگردد. 

لاریجانی با بیان اینکه نظارت تلخ است و باید ادبیاتی به کار گرفت که آن درست محقق شود، گفت: اینکه در رسانه‌ها گفتند گم شده لسان رئیس دیوان محاسبات نبود و بنده آن زمان بیماری کرونا را سپری می‌کردم و ایشان تلفنی با بنده صحبت کرد. مقصود دیوان محاسبات این بود  از این منابعی که داده شده ۲۸ میلیارد دلار مصرف شده که تکلیف ۴ میلیارد دلار هنوز روشن نیست.

وی افزود: آقای همتی گفت یک مقدار از این مسئله برمی‌گردد به اینکه گزارش دیوان محاسبات مربوط به قبل از سال است و در این فاصله یک میلیارد دلار برگردانده شد. بنابراین دیوان از این استقبال می‌کند اما این تفریغ بودجه در زمانش انجام داد. 

رئیس مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: این مربوط به دولت نیست دولت این کار را انجام داده اما بخش خصوصی تخلف کرده است و باید دستگاهی از این اتفاق جلوگیری کند بنابراین به نظرم ناراحتی دولت وجهی ندارد چرا که این مربوط به این نبوده که خورده شده بلکه تأکید شده بود باید این کار با دقت بیشتری انجام می‌شده است.

لاریجانی گفت: آقای همتی (رئیس کل بانک مرکزی) نقطه‌ای در مورد تحریم‌ها و تأخیرها در برخی موارد مطرح کردند که اینها قابل مطالعه است و دیوان محاسبات نیز گفت که نتیجه محاسبات ما این است بنابراین به نظرم دیوان کار حرفه‌ای انجام داد و آقایان هم اگر نکاتی دارند بفرستند تا در ادامه رسیدگی لحاظ شود.

** ماجرای اختلاف دولت و مجلس در اجرای برنامه ششم توسعه

وی در مورد برنامه ششم توسعه مبنی براینکه دولت همکاری نکرد، گفت: ابتدای کار اختلاف‌نظری از نظر برداشت وجود داشت و آقای رئیس جمهور معتقد بود که چون مردم به رئیس جمهور با برنامه رأی می‌دهند بنابراین نیازی به قانون برنامه نداریم؛ تشخیص ما این نبود چرا که مردم به ریز برنامه‌‌های رئیس جمهور رأی نمی‌دهند بلکه به کلان برنامه و نکاتی که مدنظر رئیس جمهور است رأی می‌دهند. اما رئیس جمهور وقتی می‌خواهد عمل کند باید در چارچوب قانون باشد.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رئیس جمهور از لحاظ حقوقی برداشت خود را داشت و ما هم برداشت دیگری داشتیم، گفت: دولت چیزی که به عنوان برنامه ارائه کرد واقعاً یک برنامه نبود و استدلال دیگری داشتند چون ما یک قانون دائمی و مواد دائمی قانون برنامه‌های توسعه داریم می‌گفتند که دیگر نیازی نداریم و قانون برنامه نمی‌خواهیم و این اختلاف و کشمکش وجود داشت و در نهایت بنده به رهبری گزارشی ارائه دادم.

لاریجانی ادامه داد:‌ بنده به رهبری گزارش دادم این چیزی که دولت به عنوان برنامه فرستاده به نظر من برنامه نیست و کشور بدون برنامه هم نمی‌تواند اداره شود و ایشان امر فرمودند که دولت لایحه مطابق قانون برنامه و بودجه بدهد یعنی چیزی که وزانت برنامه داشته باشد. اما آمدند با ما صحبت کردند اما باز اصلاح ماهوی صورت نگرفت.

وی افزود: مجلس باید این قانون را تبدیل به لایحه وزین لایحه تبدیل می‌کرد و آن را بسط می‌دادیم اما شورای نگهبان بر طبق اصل خود اگر لایحه‌ای وارد مجلس شد و اضافه کردن بیش از حد مواد به آن، آن را از حالت لایحه بیرون بیاورد دیگر وجاهت قانونی ندارد و این برای ما یک مشکل بود بنابراین به مقام معظم رهبری نامه نوشتیم که اگر ما بخواهیم این را به قانون برنامه تبدیل کنیم این حتماً باید شورای نگهبان بپذیرد و ایشان نیز به دولت مهلتی دادند که به هر حال نشد و شورای نگهبان قبول کرد که مجلس این را به برنامه تبدیل کند و کمیسیونی تشکیل و وقت زیادی هم گذاشته شد.

رئیس مجلس شورای اسلامی  تصریح کرد:‌ البته بخش‌های دولت بعد از این همکاری کردند اما زمانی بدنه کارشناسی خود دولت قانونی منقح می‌نویسد و زمانی نیز در مجلس در فرصتی کوتاه نوشته می‌شود اما وقتی این قانون از کمیسیون بیرون آمد مشکلات بسیاری داشت و اشکالات خلاف قانون اساسی، سیاست‌های کلی و ویرایش حقوقی و ادبی داشت که وقت زیادی از مجلس را مصروف خود کرد تا این اصلاح شد.

وی گفت: این قانون نکات خوب خیلی زیاد دارد و دولت از اجرای این قانون استقبال کند.من شنیدم که در رادیو و تلویزیون گفته شده که دولت ۱۰ درصد از آیین‌نامه‌ها را تصویب کرده است که این حرف درست نیست و گزارشی که معاونت نظارت مجلس داد حاوی این بود که دولت ۵۰ درصد از آیین‌نامه‌ها را تصویب کرده است.

لاریجانی با بیان اینکه قانون برنامه ششم نکات خوبی هم دارد، گفت: فکر می‌کنم دولت باید استقبال کند که این قانون را اجرا کند.

** دولت تا آخر برنامه ششم توسعه باید ۱۵ درصد کوچک شود

رئیس مجلس شورای اسلامی، کسری بودجه را یکی از مشکلات دولت دانست و گفت: از آنجایی که دولت، سنگین است، هرچه دست و پا بزنیم و منابع جور کنیم باید به کارکنان دولت بدهیم. در برنامه ششم پیش‌بینی شده که دولت تا آخر برنامه، ۱۵ درصدکوچک شود. همچنین در سال دوم اجرای برنامه، باید دولت الکترونیک تشکیل شود که هنوز تکمیل نشده است.

وی ادامه داد: طبق قانون ششم، باید به مدت پنج سال از جنگل‌ها بهره‌برداری نشود، چون جنگل‌ها دارند فرسوده می‌شوند. شرط گذاشته‌ایم و بهره‌برداری از جنگل‌ها را ممنوع کرده‌ایم.

وی، تجدیدنظر در بخشی از قسمت‌های برنامه ششم را ضروری دانست و گفت: برنامه ششم  در شرایطی که توافق هسته ای شکل گرفت و شرکت های مختلف نظیر توتال و شرکت‌های چینی برای سرمایه گذرای به ایران آمده بودند، تصویب شد. بنابراین، رشد ۸ درصد را برای توسعه کشور درنظر گرفتیم و در بخش نفت ۳۹ و نیم درصد متوسط رشد سالانه سرمایه گذاری را پیش‌بینی کرده بودیم. در صنعت ۲۱ درصد در آب و برق سی و دو دهم درصد و برای واردات ۱۵۲ هزار میلیارد پیش‌بینی شده بود.

لاریجانی افزود: نرخ تورم ۷/۲ و نرخ بیکاری ۸/۶ پیش بیی شده بود که برای این موضوع، سرمایه‌گذاری خارجی پیش‌بینی شده بود. در ماده چهار آمده بود که ۳۰ میلیارد دلار از خطوط اعتباری بانک های خارجی در قالب فاینانس و ۱۵ میلیارد دلار سرمایه مستقیم و ۲۰ میلیارد دلار به‌صورت مشارکت تأمین شود. امّا آیا الان می‌توانیم این پیش‌بینی‌ها را تحقق بخشیم؟ نمی‌توانیم، چرا که دیوانه‌ای پیدا شده و توافق را بهم زد. الان فروش نفت هم مشکل دارد؛ سرمایه‌گذاری بماند که باید ۳۹/۹ تحقق می‌یافت. بنابراین قانون ششم نیاز به تجدیدنظر دارد.

** مجلس یازدهم قانون برنامه توسعه را به روزرسانی کند

رئیس مجلس تصریح کرد: توصیه‌ام به مجلس بعدی این است که  قانون برنامه ششم را به‌روز کند. البته اینکه می‌گویم سرمایه‌گذاری خارجی، باید این را نیز گفت که در داخل هم می‌توانند چنین پیش‌بینی‌هایی انجام داد.

وی در پاسخ به سؤالی درباره قانون انتخابات و انتقادات دبیر شورای نگهبان مبنی بر کم‌کاری مجلس، گفت: من برای حضرت آیت‌الله جنتی احترام زیادی قائل هستیم. ایشان از سابقون انقلاب هستند و من برای افرادی که در انقلاب سابقه‌دار هستند احترام قائل هستم و نمی‌دانم ایشان چنین چیزی گفته اند یا نه، شأن ایشان هم اجل از این است که در جزئیات این چنینی ورود کنند.

لاریجانی ادامه داد: در هر مجلسی راجع به قانون انتخابات وصله، پینه‌ای انجام می‌شد و ما گفتیم یک بار برای همیشه، قانون کامل انتخابات را مطابق سیاست‌های کلی نظام تصویب کنیم. یکی از دوستانی که الان عضو حقوقدان شورای نگهبان هست مبدع قضیه بود. جلسه‌ای گذاشتیم که آقای کدخدایی حضور داشت، از مرکز پژوهش‌ها و کمیسیون هم افرادی بودند. گفتیم چنین هدفی داریم و ما مطالعه کرده‌ایم تا ببینیم دنیا چطور انتخابات برگزار می‌کند. همچنین اینکه طبق سیاست‌های کلی، انتخابات عادلانه باشد، مصالح ملی و ارتباطات مردمی رعایت شود، چه اقدامی می‌توان انجام داد.

** سطح نمایندگان باید از جزء به کلان ارتقاء یابد

وی با بیان اینکه در نهایت درباره قانون انتخابات، به مدل انتخابات تناسبی رسیدیم، در توضیح این الگو، گفت: انتخابات تناسبی یعنی هم نقش افراد در یک شهر کوچک باید لحاظ شود هم در سطح کلان‌تر. مثلا در فریمان ما، یک فرد می‌بایست ۱۵ درصد آراء مردم فریمان را کسب می‌کرد ولی در کل استان هم باید رأی بیاورد برای اینکه جایگاه، ملّی‌تر شود. یکی از انتقادات این است که نماینده‌ها به دنبال پروژه در شهرها هستند، خب برای رفع این موضوع، باید سطح نماینده را از جزء به کلان ارتقا می‌دادیم.

رئیس‌مجلس، احساس مشارکت و تأثیرگذاربودن مردم را یکی از نکات مثبت قانون انتخابات تناسبی دانست و گفت: در همین مجلس دهم یک لیست در تهران رأی آورد و لیست بعدی اگرچه مقداری فاصله داشت امّا به‌کلی از عرصه کنار رفت. در الگوی تناسبی، افراد و لیست‌ها به نسبت رأی‌شان می‌توانند در مجلس حضور داشته باشند. یعنی لیست برنده مجلس دهم شصت درصد و لیست دیگر چهل درصد می‌توانستند در مجلس سهیم باشند. همه این الگو را پذیرفتند و گفتند درست است.

وی ادامه داد: بنده در همین موضوع به‌صورت تلفنی با حضرت آیت‌الله جنتی صحبت کردم و گفتم که چنین بحثی وجود دارد. آقای کدخدایی هم قبول داشتند و همکاری هم کردند. بر اساس این قانون، سطح انتخابات عوض شد و از حوزه خرد بالا آمد. دو سال زمان برد و بعد در مجلس قانون آن تصویب شد، اما یکمرتبه شورای نگهبان اصل موضوع را به‌هم زد و گفت قسمت‌های مربط به شفافیت مالی درست است. مجلس حق داشت ناراحت شود. البته ما آن قسمت شفافیت مالی را تصویت کردیم و نمی‌دانم گلایه برای چیست. 

** نباید به جایگاه شورای نگهبان اسائه ادب شود

لاریجانی ادامه داد: بگومگوهای اخیر هم مربوط به همین انتخابات و ردصلاحیت‌هاست. در این شرایط باید به همه وجوه توجه کرد. جایگاه شورا باید حفظ شود و مورد احترام و دفاع است و نباید به آن اسائه ادب بشود. مجلس هم همینطور. برخی حرف‌های افراد برای مجلس خوب نیست. مجلس پایگاه دموکراسی و جزئی از نظامی ولایی است. کسی که می‌گوید ولایتمدار است نمی‌تواند بگوید فقط به حضرت آقا اعتقاد دارم. آقا فرمودند مجلس ریل‌گذار است. یعنی اگر ولایت بخواهد محقق بشود از طریق مجلس است. اینکه امام گفتند اگر قوانین رانندگی رعایت نشود خلاف شرع است، ناشی از همین موضوع است.

وی با بیان اینکه درباره ردصلاحیت‌ها، شورای نگهبان فصل‌الخطاب است، افزود: البته این نقد را دارم که در برخی جاها دقیق عمل نشد. اگر ما راجع به حقوقدان‌ها همین کار را می‌کردیم و بعد می‌گفتیم مشکل فساد دارند، خوب بود؟ ولی مجلس با متانت رفتار کرد. در هرصورت این مسائل گذشته است و دو طرف باید از این موضوعات عبور کنند.

** دفتر قم مرتب با مردم ارتباط داشت

در ادامه، مجری از رئیس مجلس پرسید که آیا می‌توانستید در حوزه انتخابی خود حضور پیدا کنید و وقت بگذارید؟ لاریجانی جواب داد که دفتر ما مرتب بامردم ارتباط داشت. درباره مواردی مربوط به بیکاری تا جایی که امکان داشت می‌گفتیم قسمت‌های مختلف کمک کنند. بخشی هم مربوط به تولید بود. مسائل مربوط به صنعت و دامداری نیز وجود داشت که برای حل آن‌ها با مسئولان مختلف جلسه می‌گذاشتیم و فردی را مأمور کرده بویدم تا مشکلات این حوزه را در سطح ملی پیگیری کند.

** خانه اصلیم دانشگاه است و به آنجا برمی‌گردم

لاریجانی در پاسخ به این سؤال که شما ۱۲ سال رئیس مجلس بوده‌اید و قبل از آن هم ۱۰ سال رئیس صدا و سیما بوه‌اید و بعد هم در شورای‌عالی امنیت ملّی مسئولیت داشته‌اید، حال مقصد بعدی شما کجا خواهد بود، گفت: کجا برویم خوب است؟ (با خنده). خانه اصلی ما دانشگاه است. برحسب ضرورتی که وجود داشت به رادیو و تلویزیون و بعد هم دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملّی و مجلس آمدیم و راضی هم هستیم. وظیفه‌مان خدمت به انقلاب است. از مجلس هم خیلی درس آموختم. در این مدت تلاش کردم مشکلات مردم رفع شود، ولی خانه اصلی ما دانشگاه است و به آنجا برمی‌گردم.

** روایت لاریجانی از پوشیدن لباس سپاه توسط نمایندگان

وی در پاسخ به سؤالی درباره جزئیات اقدام مجلس در پوشیدن لباس سپاه پاسدران توسط نمایندگان، گفت: آن زمان در قطر بودم و کنفرانسی در این کشور در جریان بود. وقتی می‌خواستیم سوار هواپیما شویم، آقای دکتر جعفری رئیس دفتر ما گفت که آمریکا چنین تصمیم نااهلانه‌ای را  اتخاذ کرده و سپاه را متهم به نهاد تروریستی کرده است. برای من عجیب بود. چون سپاه بخش نظامی ماست. در هواپیما بحث کردیم و به ذهنم رسید که ما به آمریکایی ها بگوییم که اگر شما نهاد نظامی ما را در لیست تروریستی قرار داده‌اید، همه ما سپاهی هستیم.

رئیس مجلس ادامه داد: ساعت یازده که از هواپیما پیاده شدیم، همانجا با سپاه تماس گرفتم و گفتم سیصد دست لباس به مجلس بفرستید. فردای آن شب هم همه مجلس بدون اینکه از این موضوع مطلع باشند، لباس‌ها را پوشیدند بدون اینکه اعتراضی انجام شود و با این اقدام، نشان دادند که اگر آمریکا به بخشی از نظام ما توهین کند، ما همه پشت سر آن هستیم.

**تلخ و شیرین ۱۲ سال ریاست مجلس از زبان لاریجانی

لاریجانی درباره تلخ‌ترین و شیرین‌ترین خاطرات خود از ۱۲ سال ریاست بر مجلس، گفت: در حین تصویب برنامه پنجم یکی از دوستان آمد و گفت که برای آیت‌الله هاشمی حادثه ناگواری رخ داده است. جلسه را رها کردم و بعد دیدم که ایشان رحلت کرده است. خیلی متأسف شدم. در این چهل سال غالباً با ایشان محشور بودم و ایشان خدمت زیادی به نظام کردند و من بسیار آزرده شدم.

وی، خاطر تلخ دیگر خود را شهادت سپهبد حاج قاسم سلیمانی دانست و گفت: آن زمان در قم بودم و شب خوابم نبرد. کارتابل‌های زیادی به مجلس آمده بود و تا صبح طول کشید تا بررسی شدند. بعد که نماز صبح را خواندم یکی از محافظین در زد و گفت حادثه‌ای برای حاج قاسم پیش آمده است. با هراس بلند شدم و سقف ساختمان به روی سرم آمد. به سمت تهران حرکت کردم و در بین راه با آقای حجازی صحبت کردم که ایشان گفتند رهبر انقلاب گفته‌اند ساعت ۱۱ به اینجا بیایید.

لاریجانی، سرمایه‌گذاری برای روستاها  و نیز همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را از خاطرات شیرین دوره نمایندگی خود دانست.

** خاطره لاریجانی از شبی که سیدحسن نصرالله مهمان خانه‌اش بود

وی ادامه داد: یکی از خاطرات شیرین دیگر این بود که یک بار شهید حاج قاسم سلیمانی زنگ زد و گفت سیّد حسن نصرالله به ایران آمده است. هروقت ایشان به ایران تشریف می‌آوردند جلسه طولانی برگزار می‌کردیم. یک بار حاج قاسم زنگ زد و گفت می‌خواهیم با سیّد حسن نصرالله به منزل شما بیاییم. بعد دیدم که شهید عماد مغنیه و نصرالله و حاج قاسم آمدند و شب شیرین و بسیار جذابی برای من بود. 

رئیس مجلس در پایان، به برنامه «زندگی پس از زندگی» شبکه چهار اشاره کرد و با تحسین این برنامه گفت: اجرای این برنامه هم با آقای موزون است که خیلی هم موزون اجرا می‌کند و برنامه خوبی است، دنبال هم می‌کنم آن را جزء برنامه‌های فاخر شما می‌دانم بابت آن تشکر می‌کنم.