حسن شجاعي
سريال ها و فيلم هايي كه در قاب جادويي تلويزيون و يا پرده نقره اي سينما به نمايش در مي آيند ماحصل نوشتاري هستند كه ازسوي نويسندگان فيلم ها وسريال هاي مختلف به رشته تحرير درآمده و در نهايت به مخاطبان ارائه مي شوند.
اينكه در رسانه ملي و يا سينماها چه خوراكي به مخاطبان داده مي شود بيش از همه منوط به نوشته نويسندگاني است كه باتوجه به شناختي كه از ذائقه مخاطب دارند در اختيار تهيه‌كنندگان و كارگردانان قرار مي گيرد. اما آيا بر اين نوشته ها نظارتي وجود دارد و نويسندگان در بيان هرآنچه تمايل دارند آزادند و يا اينكه نويسندگان امروز كشور از امنيت شغلي و مالي مناسب براي توليد محتواي كيفي برخوردارند يا نه بحثي است كه جاي تامل دارد. به نظر مي‌رسد حوزه نويسندگي متون هنري در ايران چندصباحي است كه دستخوش تغييراتي شده و از كيفيت لازم به دور است. آنچه گاها در فيلم هاي سينمايي و يا تلويزيوني شاهد هستيم نوعي شتابزدگي در نوشتارهايي است كه قرار است از دريچه تلويزيون و سينما براي مردم ما آورده فرهنگي و اجتماعي داشته و فرهنگ ملي را ارتقاء دهد، اما در عمل چنين به نظر نمي رسد.
استفاده از برخي ديالوگ هاي سخيف آن هم در برخي سريال هاي تلويزيوني كه مخاطباني با رده هاي سني مختلف دارد به نظر مي رسد چندان در چارچوب هاي فرهنگي رسانه ملي و مديران ارشد آن قرار نداشته باشد اما ديده و شنيده ايم كه بيان مي شوند و بعد از پخش، نوش داروي بعد از مرگ سهراب هم افاقه نمي كند.
براي آشنايي با شرايط فعلي فضاي نويسندگي در توليدات رسانه ملي و سينمايي گپ و گفتي با حسين تراب نژاد از نويسندگان جوان و با آتيه كشورمان داشتيم تا از زبان او در اين خصوص جويا شويم.
تراب نژاد كه به خاطر آثار سينمايي همچون ماجراي نيمروز ۲،داركوب و سريال هاي پرده نشين و فوق سري تجربه خوبي هم در سينما و هم در تلويزيون دارد با اشاره به اينكه کيفيت توليدات سينمايي و تلويزيوني نسبت به گذشته دچار افت شده است گفت : به عقيده من سريال هايتلويزيوني ما نسبت به گذشته با افول نسبي همراه بوده و اين مسئله دلايل متعددي دارد. از جمله مي توان به مشکلات مالي در اين حوزه چه در امر توليد چه در زمينه دستمزد فيلمنامه نويسان اشاره كرد. به طول اخص، فيلمنامه نويسان در قبول كارهاي مختلف حساسيت به خرج نمي‌ندهند و به هر اندازه كه مقدور باشد كار قبول مي كنند و اين موضوع سبب شده تا شاهد كاهش كيفيت كارهاي توليدي باشيم.
تراب نژاد با اشاره به اينكه در سال هاي اخير سريال هايي كه توليد شده با كارهاي دهه ۸۰ قابل مقايسه نيستند افزود: اين فعاليت زياد كه بيشتر به خاطر كسب درآمد بيشتر صورت مي گيرد سبب شده تا عوامل توليد كمتر دغدغه و حساسيت نسبت به گذشته داشته باشند و همين موضوع باعث كم شدن كيفيت كارها شده است.
وي درپاسخ به اين سوال كه چرا در سينما و تلويزيون و به طور اخص در يکي از سريال هاي ماه رمضان امسال شاهد رواج ديالوگ هاي عامه پسند وگاها سخيف هستيم خاطر نشان كرد: به هرحال نويسندگان به دنبال گرايش و علاقه مردم و براساس گرايش آنها نسبت به نوشتن متون اقدام مي كنند. فكر
مي كنم نسبت توليد متن و سليقه مردم نسبتي دو طرفه است، همان طور که يک اثر نمايشي مي تواند در جامعه تأثيرگذار باشد، نويسنده و توليد کننده اثر نمايشي نيز از ذائقه مردم تأثير مي پذيرد.
ديالوگ نويسي خاص که حال به زعم برخي ممکن است سخيف باشد که به آن اشاره نموديد جنسي ست که مردم دوست دارند، هر چند ممکن است سليقه من و شما را تأمين نکند. مديران سيما هم از آن استقبال مي كنند. به صورت مصداقي سريال هايي که آقاي نعمت ا… فيلمنامه نويس آن هستند در اکثر موارد هم مورد استقبال مديران تلويزيون و هم مخاطب قرار گرفته است.
تراب نژاد فضاي فعاليت نويسندگان فعلي كشور را در سينما و تلويزيون متفاوت از هم عنوان كرد و گفت: در سينما به دليل اينكه تنها تهيه كننده و كارگردان طرف حساب نويسندگان هستند كمتر دچار چالش هستيم اما در رسانه ملي فاكتورها و نظارت ها و معذوريت ها بيشتر است و به همين خاطر فضاي متفاوتي را مي بينيم كه كمي كار را سخت مي كند. البته منظورم اين نيست که سخت گيري ها و مميزي ها باعث لطمه زدن به کار مي‌شوند، بلکه بيشتر بلاتکليفي و عدم مرکز تصميم گيري واحد، نويسنده را فرسوده مي کند.
وي در مورد مشكلاتي كه اين روزها نويسندگان با آن دست و پنجه نرم مي كنند هم گفت: مشكل دستمزدِ فيلمنامه نويسان هميشه بوده و اکنون بيشتر شده است. مي توانم بگويم در پنج سال اخير شايد ۱۰ درصد به دستمزد فيلمنامه نويسان اضافه شده باشد. براي اينكه بتوان فضاي بهتري را براي نويسندگان فيلم ها و سريال ها فراهم كرد بايستي نويسنده از نظر مالي تأمين باشد، وگرنه يک نويسنده با قبول كارهاي متعدد از كار كيفي فاصله گرفته و كمتر شاهد توليدات قابل تأمل خواهيم بود.
وي در پايان توجه به نسل جديد مديران را عامل مهمي براي توليد كارهاي كيفي در تلويزيون عنوان كرد و گفت: خوشبختانه نسل جديد مديران حوزه فيلم و سريال تلويزيون افراد
علاقه مندي هستند که جسته گريخته تجربياتي هم داشته اند. داشتنِ انگيزه براي توليد باکيفيت مهم ترين ويژگي مديران جواني ست که طي يک سال اخير وارد تلويزيون شده اند. اگر اين مديران اسير مشکلات روزمره و پرکردن آنتن نشوند، مي توان اميدوار بود تا در آينده نزديك شاهد كارهاي كيفي بهتري در حوزه سينما و تلويزيون بوده تا اين رسانه ها بتوانند وظيفه فرهنگ سازي خود را به بهترين شكل به انجام برسانند.