|حنیف غفاری|
این روزها مقامات اروپایی به صورت همزمان و با استناد به ابزارهای دیپلماتیک، رسمی، غیر رسمی و واسطه ای که در اختیار دارند پیام‌های متناقضی را به تهران مخابره می کنند: از یک سو امانوئل ماكرون سخن از واسطه گری موثر با کشورمان و عدم بازگشت فوری تحریمهای اروپا ( در صورت کاهش بیشتر تعهدات برجامی ایران ) سخن به میان می آورد و از سوی دیگر، دیپلمات‌های اروپایی ناشناس!، که در حقیقت همان مقامات ارشد اتحادیه اروپا هستند، مسئله استناد به “مکانیسم ماشه” در برجام و بازگرداندن تحریم‌های چندجانبه را به مثابه یک تهدید مستقیم علیه ایران و در گفت و گو با رسانه های غربی مطرح می کنند. به راستی حرکت سینوسی اتحادیه اروپا میان واژگان سلبی و ایجابی در قبال ایران چگونه قابل تفسیر است ؟ آیا این موضوع منبعث از سردرگمی راهبردی اروپا در قبال کشورمان بوده یا در ماورای آن، شاهد یک بازی هدفمند ( با همراهی و حتی هدایت ایالات متحده آمریکا ) هستیم؟
پاسخ این سوال، تلفیقی از هر دو گزینه است! از یک سو عزم ایران نسبت به کاهش تعهدات برجامی خود، تروئیکای اروپایی را دچار نوعی “سردرگمی تاکتیکی” در قبال ایران ساخته است: به این معنا که حتی میان سران اروپایی بر سر انتخاب ابزارها و مجاری مواجهه و انتقال پیام به ایران اختلاف وجود دارد. با این حال نباید فراموش کرد که بخش اعظم و اصلی ماجرا، یعنی هم پوشانی بازی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا و همسان بودن استراتژی این دو در سیاست “مهار همه جانبه ایران” به قوت خود باقیست. بدیهی است که ما نیز در محاسبه رفتار اروپا نباید بیش از حد بر روی “سردرگمی تاکتیکی” این مجموعه متمرکز شویم! آنچه برای ما اصالت و موضوعیت دارد، هم پوشانی استراتژیک سیاست‌های ضد ایرانی اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکاست.
بدیهی است که هر اندازه ما در مواجهه با اتحادیه اروپا ،صحنه را شفاف تر ترسیم کرده و پیام‌های قاطعانه خود به طرف اروپایی را بر اساس “ثوابت” یا همان استراتژی های سیاست خارجی خود تعیین و ارسال کنیم،در مدیریت این بازی پیچیده موفق تر خواهیم بود. با این حال هر اندازه در این بازی بخواهیم بر مبنای “متغیرات” یا “تاکتیک‌های” خود پیش برویم ، اروپا در هدایت بازی از پیش تعیین شده و هدفمند خود در قبال کشورمان وقیح تر خواهد شد. در این خصوص لازم است سه اقدام مشخص از سوی دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان صورت گیرد. این موارد به صورت فهرست وار عبارتند از :
۱- عدم پذیرش ساختار معیوب و قطره چکانی اینستکس ( حتی به عنوان گام نخست از سوی اروپا)
۲- اصرار و قاطعیت در خصوص کاهش تعهدات ایران در برجام
۳- حذف حداکثری مجاری دیپلماسی پنهان با اروپا و هدایت بازی اروپا به سطح آشکار
هر سه مورد ذکر شده ، قدرت مانور و مدیریت صحنه بازی با تروئیکای اروپا را از سوی جمهوری اسلامی ایران تقویت خواهد کرد. دراین خصوص، مورد سوم یعنی حذف حداکثری مجاری دیپلماسی پنهان با اروپا از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. پرده برداری از ماهیت و رفتار اتحادیه اروپا در نزد افکار عمومی ایران و دنیا نقش به سزایی در “مهار سرکشی اروپا” در آینده خواهد داشت. بر این اساس، “رفتارها و پیشنهادات اروپا” باید در “ویترین “سیاست خارجی کشورمان و در معرض قضاوت افکار عمومی قرار گیرد. بدون شک در صورت “تغییر زمین بازی با اروپا” ما از ابتکار عمل بیشتری در قبال تروئیکای اروپایی برخوردار خواهیم بود.