عارضه‌های ستون فقرات به آسیب‌ها یا بیماری‌هایی مانند تنگی کانال نخاعی اطلاق میشود که ستون فقرات را درگیر کرده و عملکرد آنرا مختل میکنند. انواع این عارضه‌ها علائمی از قبیل بی حسی، بی کمر درد و حس گزگز ایجاد می کنند.

انواع مختلفی از عوامل و بیماری‌های ستون فقرات بسته به علت بیماری می توانند منجر به درد و ناراحتی شوند. عارضه‌های مختلف ستون فقرات میتواند ناشی از عوامل زیر باشد:

• عوامل ژنتیکی
• افزایش سن و پیری
• تصادفات
• صدمات و آسیب‌های فیزیکی

انواع عارضه‌های ستون فقرات می تواند منجر به ایجاد کمردرد شوند.کمر درد یکی از رایج‌ترین دلایل مراجعه به پزشک می‌باشد.

انواع بیماری و مشکلات ستون ‌فقرات

عارضه ستون فقرات به بیماری یا آسیبی گفته میشود که عمدتا مهره‌های ستون فقرات را درگیر میکند. ستون فقرات از پنج ناحیه تشکیل شده است:

• ستون فقرات گردنی (مهره‌های گردنی)
• ستون فقرات سینه‌ای (مهره‌های قفسه سینه‌ای)
• ستون فقرات کمری (مهره‌های کمری)
• ساکروم
• دنبالچه

در اکثریت افراد، ستون فقرات از روي هم قرار گرفتن ۳۳ مهره به وجود آمده است. اما گاها استخوان‌های دنبالچه همواره به صورت جوش خورده و متصل به هم هستند و این امر باعث میشود برخی از بزرگسالان ۲۴ مهره داشته باشند. عارضه‌ها و بیماری‌های ستون فقرات میتواند باعث درد و ناراحتی و حتی اختلالات حرکتی شود.

متخصصین این حوزه اعم از پزشکان ارتوپد و جراحان در زمینه درمان عارضه‌های مرتبط با ستون فقرات فعالیت دارند. متخصصین کایروپراکتیک یا درمان دستی نیز میتوانند به درمان مشکلات ستون فقرات کمک کنند اما نمیتوانند در تشخیص علل یا تجویز دارو فعالیت داشته باشند.

شایع‌ترین عارضه‌های ستون فقرات

فتق دیسک بین مهره‌ای

بین هر یک از مهره‌های ستون فقرات، بالشتکی محافظ بنام دیسک قرار میگیرد تا از ساییده شدن استخوان‌ها بروی هم جلوگیری کند. افزایش سن موجب خشک شدن این دیسک‌ها شده و در اینصورت ممکن است وارد کردن فشار زیاد به کمر و ستون فقرات موجب پاره شدن یا شکستن این دیسک‌ها شود. بهترین پزشکان و متخصصان ستون فقرات و دیسک کمر، این حالت را فتق دیسک می‌نامند. حتی گاها ممکن است شما متوجه فتق دیسک بین مهره‌ای خود نشوید اما ممکن است در دست یا پاهای خود درد، بی حسی یا حس گزگز داشته باشید.

درمان فتق دیسک بین مهره‌ای

نحوه درمان دیسک کمر، به شدت و نوع علائم آن بستگی دارد. رایج‌ترین روش‌های درمانی این عارضه شامل استراحت کردن، مصرف داروهای مسکن، فیزیوتراپی، تزریق دارو، جراحی باز و جراحی دیسک کمر با لیزر می شوند. «  اگر دچار فتق دیسک کمر یا آسیب به اعصاب ستون فقرات هستید، جراحی با لیزر می‌تواند با کارایی مشابه با جراحی سنتی این مشکل را برطرف کرده و درد، زمان و هزینه‌ی کمتری را در بر داشته باشد. »

اسپوندیلوز گردنی

این عارضه در پی افزایش سن و با شکستن تدریجی یکی از استخوان‌های ناحیه گردنی تشکیل دهنده ستون فقرات بروز میکند. اسپوندیلوز گردنی ممکن است در اثر فتق یا بیرون زدگی دیسک و یا در پی ساییدگی غضروف و استخوان‌ها که منجر به تشکیل خار استخوانی میشود، ایجاد شوند. در این حالت رباط‌هایی که مهره‌ها را به هم متصل میکنند ممکن است سفت و خشک شوند. جدا از علت بروز این عارضه نیز ممکن است گردن درد داشته یا حرکت دادن گردن برایتان دشوار باشد. در این حالت چنانچه دیسک یا مهره‌های ستون فقرات به عصب‌ها و ریشه اعصاب فشار وارد کنند، ممکن است فرد دچار آسیب دائمی شود.

درمان اسپوندیلوز گردنی

روش و نحوه درمان اسپوندیلوز گردنی به شدت علائم این عارضه بستگی دارد و شامل موارد زیر است:

• تمرینات ورزشی
• درمان دارویی
• فیزیوتراپی
• عمل جراحي

استئوآرتریت ستون فقرات

استئوآرتریت ستون فقرات نوعی از آرتروز است که در پی ابتلا به آن، غضروف پوشاننده انتهای استخوان به مرور زمان و بتدریج تخریب شده و فرسوده میشود. این آسیب عضروفی منجر به اصطکاک و سایش استخوان‌های مجاور بروی هم شده و میتواند باعث ایجاد درد و ناراحتی شود. استئوآرتریت در ستون فقرات رخ میدهد اما این عارضه همچنین میتواند سایر نواحی بدن اعم از دستان، زانوها و لگن را نیز درگیر کند.

درمان استئوآرتریت ستون فقرات

روش درمان استئوآرتریت ستون فقرات با هدف کاهش درد، افزایش تحرک و تقویت عضلات انتخاب میشود. انواع روش‌های درمانی این عارضه عبارتند از:

• داروهای مسکن بدون نسخه
• تمرینات تقویتی
• تمرینات هوازی
• فیزیوتراپی
• ماساژ تراپی
• کاهش وزن

گاها نیز ممکن است به درمان‌های تهاجمی‌تر نیاز باشد که عبارتند از:

• تزریقات داخل مفصلی
• بلوک عصب شاخه داخلی
• عمل جراحي

تنگی کانال نخاعی

فضایی در داخل ستون فقرات وجود دارد که نخاع و عصب از آن عبور میکنند. زمانی که این فضا فشرده یا باریک میشود، ممکن است استخوان‌ها به عصب فشار وارد کنند. گاها ممکن است هیچگونه علائمی نداشته باشید اما زمانی که استخوان به عصب برخورد کند، ممکن است درد، بی حسی یا گزگز داشته باشید و حتی ضعف عضلانی را تجربه کنید. استئوآرتریت ستون فقرات، یکی از شایع‌ترین دلایل تنگی کانال نخاعی است. زمانی که تنگی کانال نخاعی شدید باشد، به کمک جراحی فضای بیشتری برای عصب نخاعی ایجاد میشود.

درمان تنگی کانال نخاعی

روش درمان عارضه تنگی کانال نخاعی به علت ایجاد کننده آن بستگی دارد. رایج‌ترین روش‌های درمان این عارضه عبارتند از:

• فیزیوتراپی
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و تزریق استروئید برای کاهش تورم.
• جراحی که طی آن خار استخوانی برداشته شده و فضای کانال نخاعی بیشتر میشود.

اسکولیوز

اسکولیوز به انحنای ستون فقرات به سمت‌های جانبی و کناری بدن گفته میشود که معمولا در سنین نوجوانی ایجاد میشود. اکثریت موارد اسکولیز خفیف هستند اما به مرور با افزایش سن میتوانند تشدید شوند. موارد شدید اسکولیوز میتواند به قفسه سینه و به ریه‌ها فشار آورده و باعث ایجاد مشکلات تنفسی شود.

درمان اسکولیوز

اکثرا موارد خفیف اسکولیوز نیازی به درمان ندارند اما موارد شدید این عارضه به روش‌های زیر درمان میشوند:

• گچ گیری
• بریس اسکولیوز: کمربند طبی مخصوص اسکولیوز
• فیزیوتراپی

کیفوز

کیفوز یا گوژپشتی موجب انحنای شدید رو به جلوی ستون فقرات میشود. این عارضه زمانی ایجاد میشود که مهره‌های ستون فقرات ترک خورده یا له میشوند. این عارضه اغلب در زنان مسن دیده میشود اما کودکانی که دچار ناهنجاری در رشد ستون فقرات خود باشند نیز ممکن است دچار آن شوند. کیفوز میتواند منجر به بروز درد و سایر مشکلات شده و حتی در موارد شدیدتر موجب خمیدگی کامل فرد شود.

درمان کیفوز

درمان این عارضه بسته به شدت انحنای ستون فقرات ممکن است شامل داروهای مسکن، تمرینات ورزشی یا جراحی باشد.

سیاتیک

سیاتیک به دردی گفته میشود که در طول عصب سیاتیک واقع در قسمت تحتانی کمر و پاها ایجاد میشود. با این حال، این عارضه عمدتا یک سمت بدن را درگیر میکند. فشردگی عصب ناشی از فتق دیسک یا خار استخوانی میتواند باعث بروز سیاتیک شود.

درمان سیاتیک

از سرما یا گرما درمانی میتوان برای کاهش التهاب استفاده کرد. حرکات ورزشی و کششی ملایم نیز میتوانند موثر باشند. موارد شدید سیاتیک به درمان‌های زیر نیاز دارند:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
• داروهای شل کننده عضلات
• انواع کورتیکواستروئید
• منیپیولیشن یا درمان دستی ستون فقرات
• جراحي

تومور

گاها تومور سرطانی در ستون فقرات رشد میکند. مواردی مانند سرطان‌های ریه، سینه، پروستات و استخوان احتمال بروز تومور در ستون فقرات را افزایش میدهند. گاها برخی عارضه‌های غیر سرطانی هم میتوانند منجر به تشکیل تومور در ستون فقرات شوند. با ایجاد تومور در ستون فقرات ممکن است کمر دردی داشته باشید که این درد در کل بدن شما پخش شود. گاها نیز ممکن است در دست یا پاها بی حسی یا احساس ضعف داشته باشید و حتی ممکن است قسمتی از بدن شما فلج شود.

درمان تومور

برای درمان تومور ممکن است پزشک جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی را توصیه کند. نحوه درمان این عارضه عمدتا به خوش خیم یا سرطانی بودن تومور بستگی دارد.

شکستگی مهره گردن یا کمر

تصادفات و آسیب ناشی از ضربه میتواند باعث شکستگی مهره و استخوان شود. زمانی که چنین اتفاقی برای یکی از هفت مهره زیر جمجمه بیفتد، به آن شکستگی گردن گفته میشود. شکستن مهره‌های تحتانی نیز شکستگی کمر نامیده میشود. افزایش سن و پوکی استخوان میتواند احتمال بروز این شکستگی‌ها را افزایش دهد. شکستگی میتواند منجر به آسیب نخاعی شود. شکستگی مهره گردن یا کمر با بریس یا بوسیله جراحی درمان میشود.

علل احتمالی و عوامل افزایش دهنده احتمال بروز

علل احتمالی و عوامل افزایش دهنده احتمال بروز عارضه و مشکلات مربوط به ستون فقرات عبارتند از:

• تصادف یا سقوط از ارتفاع
• ضربه
• عوامل ژنتیکی
• اضافه وزن یا چاقی
• پوسچر نامناسب یا ناهنجاری قامتی
• تغذیه نامناسب، سبک زندگی ناسالم و عادات مخرب مانند سیگار کشیدن
• تغییرات مرتبط با افزایش سن مانند فرسایش دیسک یا دژنراسیون