عظمت ایران بیخ گوش اروپایی‌ها
|راضيه فراهاني|
شوراي عالي امنيت ملي ۱۸ ارديبهشت سال جاري در اولين سالگرد خروج دونالد ترامپ رئيس‌جمهور آمريکا از برجام طي بيانيه‌اي از کاهش برخي تعهدات برجامي خبر داد و عنوان کرد: «در گام نخست خود را متعهد به رعايت محدوديت‌هاي مربوط به نگهداري ذخاير اورانيوم غني‌شده و ذخاير آب‌سنگين نمي‌داند و به کشورهاي باقي‌مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داد تا تعهدات خود به‌ويژه در حوزه‌هاي بانکي و نفتي را عملياتي کنند.» همچنين در اين بيانيه آمده بود: «چنانچه در اين مهلت کشورهاي مزبور قادر نباشند مطالبات ايران را تأمين کنند، در مرحله بعدي جمهوري اسلامي ايران رعايت محدوديت‌هاي مربوط به سطح غني‌سازي اورانيوم و اقدامات مربوط به مدرن سازي رآکتور آب‌سنگين اراک را نيز متوقف خواهد کرد.»
پس‌ازآنکه ايران حرکتي از سوي اروپا در جهت اعمال تعهداتش مشاهده نکرد در پايان زمان گام اول، به گام دوم در تاريخ (۱۶ تيرماه) ورود کرد و از آن زمان به بعد اعلام کرد از سقف غني‌سازي ۳/۶۷ درصد عبور خواهد کرد. بر همين اساس بهروز کمالوندي اعلام کرد: «ايران به سقف ۴/۵ درصد رسيده است.» پس از برداشتن گام دوم ايران هنوز هيچ اقدامي از سوي اروپا جهت کسب رضايت ايران مشاهده نشده است.
در ادامه محمدجواد ظريف وزير امور خارجه درباره برداشتن گام سوم برجام از سوي ايران مطرح کرد: «گام سوم ما طبق برنامه پيش خواهد رفت، کاملاً شفاف عمل کرديم، بند ۳۶ برجام حقوق ايران را تعريف مي‌کند و به اين حقوق پايبند هستيم و اقداماتمان را انجام داديم و اگر اروپايي‌ها نتوانند تعهداتشان را اجرا کنند گام سوم اجرا خواهد شد. همان‌طور که تصريح کرديم همواره آماده مذاکره هستيم و اقدامات ما هم در صورت اجراي تعهدات طرف مقابل قابل‌برگشت است.» او همچنين تأکيد کرد: «اروپايي‌ها هر زمان که برجام را کامل اجرا کنند ايران هم کامل اجرا خواهد کرد و اروپا زماني که به برجام متعهد باشد، البته چين و روسيه به برجام متعهد بودند، ما نيز به برجام متعهد خواهيم بود.»
* گام سوم بسيار کليدي است
ابوالفضل ظهره‌وند، کارشناس مسائل بين‌الملل در اين زمينه به «رسالت» گفت: «با توجه به اهميت برجام براي اروپايي‌ها، تصور مي‌شود آن‌ها از راهي ورود پيداکرده تا ايران وارد گام سوم نشود چون اين اقدامي بسيار کليدي است. در حال حاضر فرانسوي‌ها جلودار بوده و فدريکا موگريني مسئول ارشد سياست خارجي اتحاديه اروپا در آخرين موضع‌اش تأکيد داشت تا برجام حفظ شود.»
او ادامه داد: «آمريکايي‌ها ضمن آنکه هيچ‌گونه امتيازي براي ايران قائل نيستند اما با فرانسوي‌ها همسو بوده و با سکوت اختيار کردن در انتظار اقدام پاريس هستند بنابراين به نفع اروپا است تا به هر نحوي جلوي گام سوم را بگيرند.»
اين کارشناس مسائل بين‌الملل در پاسخ به اين سؤال که گام سوم برجام چه تبعاتي براي اروپا خواهد داشت، گفت: «برجام بزرگ‌ترين دستاورد سياست خارجي اتحاديه اروپا طي چند دهه اخير است بنابراين به‌هيچ‌عنوان علاقه‌مند نيست تا آن را از دست دهد.»
او بابيان اينکه برداشتن گام سوم به معناي خروج ايران از برجام نيست، تصريح کرد: «اين گام به جهت متعادل کردن تعهدات طرفين است، فلذا موضع چانه‌زني ايران قوي‌تر مي‌شود. دستاوردهاي گذشته ايران به شکل ظرفيت‌هاي هسته‌اي اين امکان را به دولت يازدهم داد تا بر سر مذاکره نشسته و درباره برجام به توافق برسد، اين موضوع نشان‌دهنده آن است که ايران در موضع چانه‌زني بسيار قوي بوده است. اين اتفاقات باعث شد تا اروپايي‌ها براي ممانعت از ايران به جهت برداشتن گام سوم تلاش کنند چراکه پس‌ازاين گام، ايران گام‌هاي چهارم و پنجم را نيز برمي‌دارد.»
ظهره‌وند بابيان اينکه باب مذاکرات بسته نخواهد بود، تصريح کرد: «اروپايي‌ها مجبور به مذاکره با ايران هستند اما اين بار در موقعيتي ضعيف‌تر و ايران قوي‌تر خواهد بود.»
اين کارشناس مسائل بين‌الملل ابراز داشت: «خروج از برجام نيز به مصلحت ايران نيست چون آن تعهداتي که نبايد اجرا مي‌کرديم را اجرا کرديم حال طرف مقابل بايد به تعهدات خود جامه عمل بپوشاند و ايران نبايد به‌عنوان ناقض برجام معرفي شود. ما در مسير متوازن‌سازي تعهدات حرکت مي‌کنيم به همين جهت طرف مقابل بايد تعهداتش را عملي کند تا توافق برجام در بازه زماني پيش‌بيني‌شده حفظ شود.»
او با تأکيد بر اينکه ايران کشوري پايبند به تعهدات است، در پايان گفت: «ايران اجازه نمي‌دهد طرف مقابل يک‌طرفه زير ميز زده و به تعهداتش عمل نکند. اروپايي‌ها به‌اصطلاح بسيار اهل حساب‌وکتاب هستند و اين محاسبه‌گري موجب مي‌شود تا مقداري تحرک از خود نشان دهند و مانع از دشوارتر شدن مذاکرات بعدي شوند چون اگر گام سوم برداشته شود ايران حتماً در موضع بالاتري قرار مي‌گيرد و کارت‌هاي مذاکراتي‌اش تقويت مي‌شود. به همين جهت اروپا سعي دارد با ارائه حداقل امتياز، ايران را به عقب بازگرداند. اروپايي‌ها به جهت منافع خودشان يک‌سري اقدامات در راستاي اجرايي کردن تعهداتشان انجام خواهند داد چون برجام به‌عنوان دستاوردي براي آن‌ها بسيار حائز اهميت است.»
* اروپا نمي‌تواند به‌صورت شايسته از ايران حمايت کند
مهدي مطهرنيا کارشناس روابط بين‌الملل بابيان اينکه اروپا يک مجموعه تعريف‌شده غيرمنسجم اما درعين‌حال داراي تعريف مشخص در ادبيات سياسي امروز جهان است، به «رسالت» گفت: «اروپاي متحد اکنون تلاش دارد تا به‌عنوان مجموعه‌اي قدرتمند در نظام بين‌الملل مؤثر باشد و بلندپروازي‌هاي آرزومندانه «امانوئل ماکرون» رئيس‌جمهور فرانسه در اين زمينه به‌خوبي هويدا است. در تاريخ اروپا همواره اين نکته وجود داشته که نخبگان سياسي در کشورهاي اروپايي خواهان خروج از سيطره ايالات‌متحده آمريکا بودند. نگارش کتابي مانند «استراتژي بزرگ نوشته هلموت اشميت» نمايانگر اين موضوع است، اما بايد پرسيد، آيا اروپاي متحد که اساساً اتحاد خود را براي ايجاد يک قطب قدرتمند بين‌الملل دنبال کرد اکنون مي‌تواند خود را از ايالات‌متحده آمريکا در جبهه غرب رهايي بخشد؟»
اين تحليلگر مسائل بين‌الملل در پايان گفت: «اروپا و دولت‌هاي اروپايي در اين نظام اقتصادي چندان نمي‌توانند بر شرکت‌هاي تحت سيطره حاکميتي خود فرمان دهند چراکه اساساً اقتصاد بين‌المللي و سرمايه‌داري از سيطره حاکميت‌ها و حکومت‌هاي موجود خارج و در سيطره اقتصاد سرمايه‌داري بين‌المللي قرار مي‌گيرد. ازاين‌رو اروپا نمي‌تواند به‌صورت شايسته و بايسته از ايران حمايت کند.»
اروپا تنها تا تاريخ ۱۶ شهريورماه يعني تا پايان هفته جاري فرصت دارد رضايت ايران را جلب کند تا گام سوم برجام را برندارد. فرانسه به‌عنوان نماينده از سوي اتحاديه اروپا در تلاش است تا ايران از برداشتن اين گام خودداري کند چراکه برجام طي دهه‌هاي گذشته از دستاوردهاي حائز اهميت اروپا است و آن‌ها نمي‌خواهند اين دستاورد را از دست دهند.
ترامپ , تعهدات برجامي , رئيس‌جمهور , راضيه فراهاني , شوراي عالي امنيت ملي
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.