محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با روزنامه «فولیا دی سان پائولو» برزیل، تروریسم درمانی ایالات متحده آمریکا را مانع واکنش مؤثر در مقابل این بیماری همه گیر جهانی خواند.

*تحریم‌ها مانع خرید دارو و تجهیزات می‌شود

سؤال: ایران دارای سومین آمار بالای مرگ و میر ناشی از کرونا است و برای رفع این مشکل، با مشکلات دیگری هم روبرو است. تحریم‌ها و انزوای اقتصادی بر این وضعیت چگونه تأثیر می‌گذارد؟

ظریف: این تحریم‌ها منابع اقتصادی ما، نه تنها ذخایر نفت، بلکه بخش خصوصی ما را نیز تحت تاثیر قرار داده است. سیاست [آمریکایی] فشار حداکثری علیه ما مانع صادرات ما می‌شود؛ بنابراین منابع کمتری برای سرمایه گذاری داریم. ما یک کشور ثروتمند هستیم، اما به دلیل تحریم‌ها منابع لازم را برای خدمت به مردم آسیب دیده در اختیار نداریم. حتی اگر توانایی مالی تهیه آن را داشته باشیم، تحریم‌ها مانع خرید دارو و تجهیزات می‌شود. محدودیت‌های بانکی و مالی اعمال شده مشخص نمی‌کند که شما کالاهای بشردوستانه خریداری می‌کنید یا خیر. هنگامی که یک بانک تصور می‌کند که انجام تجارت با ایران خطرناک است، به سادگی در را می‌بندد.

* تروریسم اقتصادی و درمانی آمریکا جنایت علیه بشریت است

علاوه بر این، شرکت‌های سازنده تجهیزات پزشکی اروپا، به دلیل تهدیدات آمریکا با ما تجارت نمی‌کنند و کالاهای پزشکی را به ما نمی‌فروشند. بنابراین اعمال تروریسم اقتصادی و درمانی علیه ایران توسط ایالات متحده آمریکا، اشکال مختلفی دارد. این اقدامات از منظر حقوقی، جنایت علیه بشریت است.

سؤال: از طرف دیگر عنوان شده که ایران از پیشنهاد کمک آمریکا خودداری کرده است.

ظریف: این پیشنهاد منافقانه بود. چند روز پیش، وزیر امور خارجه، مایک پامپئو از سایر کشورها خواست که شرایطی را اعمال کنند که به ایران در مبارزه با کرونا کمک کند؛ تنها کاری که ایالات متحده بایستی انجام دهد این است که ایجاد وقفه نکند. ما از خود مراقبت خواهیم کرد و در دنیا دوستان کافی داریم که به ما کمک کنند. تروریسم اقتصادی را متوقف کنید. اگر شما آماده انجام این کار نیستید، ما از جهانیان می‌خواهیم که نشستن و تماشا کردن این قلدری را متوقف کنند. این غیر انسانی است. مردم ایران دارند از دست می‌روند و دیگران فقط به این امید که خودشان صدمه نبینند، قلدری آمریکا را می پذیرند. این روش موثر نخواهد بود.

سؤال: آیا تازه‌ترین بحران با آمریکایی‌ها، که تقریباً به جنگ ختم شد، برطرف شده است؟

ظریف: ایالات متحده اقداماتی را انجام می‌دهد که پیامدهایی دارد؛ به ویژه برای افرادی که تحت تاثیر مستقیم قرار می‌گیرند. در ترور ژنرال سلیمانی، تعداد قابل توجهی از عراقی‌ها نیز جان باختند؛ از جمله یک فرمانده که معاون وزیر دفاع آن کشور نیز بود. آنها مرتکب تجاوز می‌شوند و انتظار دارند که ایران جلوی واکنش دیگران را بگیرد. ما قادر به کنترل شهروندان سایر کشورها نیستیم که می‌خواهند از خود دفاع کنند. اگر آمریکایی ها به این تجاوزات علیه مردم عراق ادامه دهند، باید منتظر جواب باشند. آنها نمی‌توانند پشت این بهانه که این تقصیر ایران است و آنها گروه‌های مورد حمایت ایران هستند پنهان شوند. آنها از اصطلاح «گروه‌های نیابتی» استفاده می‌کنند که غیرمسئولانه و توهین به مردم عراق است. آنها نایب (ایران) نیستند.

*با همه گروه‌های عراقی ارتباط داریم

سؤال: رابطه این گروه‌های شیعه با ایران چیست؟

ظریف: ما فقط با گروه‌های شیعه رابطه نداریم. ما با سنی‌ها و مسیحیان هم رابطه داریم. ما سیاست حمایت از کسانی که تحت فشار هستند را دنبال می‌کنیم. ایالات متحده بایستی این مسئله را درک کند، زیرا آنها ادعا می‌کنند که از مردم سالاری و از کسانی که سرکوب می‌شوند، حمایت می‌کنند. ایالات متحده این مسئله را در مورد ما تشخیص نمی‌دهد، زیرا وقتی آنها ادعا می‌کنند از مبارزان آزادی حمایت می‌کنند، در واقع از «نیابتی‌ها» حمایت می‌کنند. اما وقتی ما می‌گوییم از کسانی که مظلوم واقع شده‌اند، حمایت می‌کنیم، واقعاً از آنها حمایت می‌کنیم. ما به آنها نیازی نداریم که «نایب» ما باشند.

سؤآل: آیا ایران هیچ نفوذی بر آنها ندارد؟

ظریف: ما نفوذ داریم، اما آنها را کنترل نمی‌کنیم. این دو مورد بسیار متفاوت است. نفوذ، توانایی صحبت با کسی، بحث و گفتگو، تلاش برای متقاعد کردن است. کنترل کردن یعنی اینکه بتوانید دستور دهید. ما نمی‌توانیم و نمی‌خواهیم به این افراد دستور بدهیم (زیرا) اگر چنین شود ما استقلال و کرامت آنها را از بین برده‌ایم. بدون کرامت، بدون تمامیت، هواداران ما برای ما هیچ ارزشی نخواهند داشت. آمریکایی‌ها این را درک نمی‌کنند.

سؤال: اندکی پس از ترور ژنرال سلیمانی، کلمه انتقام جویی برجسته در ایران برجای ماند. آیا این (انتقام) به پایان رسید؟

ظریف: پاسخ دولت ایران در اقدامی دفاعی علیه پایگاهی که حمله به ژنرال سلیمانی را انجام داد، طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد، اجرا و تکمیل شده است. انتقام، برای مردم عراق مورد دیگری است. کسانی که در نتیجه عملکرد آمریکا شوریده‌اند، می توانند تصمیم بگیرند که خودشان اقدامی کنند. این موردی نیست که بتوانیم آن را کنترل کرده یا بر آن تأثیر گذاریم.

* برجام نمرده است

سؤال: از آیا توافق هسته‌ای از بین رفته است؟

ظریف: نه، من معتقدم که بسیار زنده است. من معتقدم که حقوق بین‌الملل به واسطه آنکه یک مجرم آن را نقض می‌کند نمی‌میرد؛ درست همانند قوانین مربوط به قتل که وقتی چنین جنایتی ارتکاب می‌شود، نمی‌میرد. اکنون این یک واقعیت است که اثرات برجام برای روابط بین‌الملل و برای اقتصاد ما بسیار کمتر از آن است که ما می‌توانستیم به دست بیاوریم، اما این بدان معنا نیست که توافق هسته‌ای مرده است. ایالات متحده آمریکا رژیمی است که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض می‌کند.

*امیدواریم برزیل به اصول پایبند بماند

سؤال: پس از قتل سردار سلیمانی، روابط ایران و برزیل با حمایت جائیر بولسونارو از دونالد ترامپ، دچار تنش شد. اکنون در چه وضعیتی است؟

ظریف: ما بیش از صد سال است که با برزیل رابطه داریم. ما همیشه روابط خوبی داشته‌ایم و سیاست‌های ما مانند اقتصادهای ما مشابه و مکمل هستند. ما یکی از بزرگترین مصرف کنندگان محصولات برزیل در منطقه خود هستیم و در گذشته، برزیل یکی از بزرگترین مصرف کنندگان محصولات پتروشیمی و سایر محصولات ما بوده است.

البته روشن است که دولت برزیل برخی مواضع را اتخاذ کرده است که ما آنها را نمی‌پذیریم و نظر خود را اطلاع می‌دهیم. ما نمی‌توانیم رضایت از تعرض علیه فردی در مأموریت صلح در کشور خارجی بوده است را بپذیریم. من معتقدم که از همه جنبه‌های حقوق بین‌الملل، این اقدام بایستی محکوم شود. برزیل به به واسطه دیدگاه خود در حمایت از حقوق بین‌الملل، تمامیت ارضی و احترام به حق حاکمیت شناخته شده است. (برزیل) موضعی قوی در مورد منع استفاده از زور در روابط بین‌الملل دارد. لذا ما امیدواریم برزیل به این اصول متعهد بماند، زیرا این اصول برای همه ما مهم است.