معصومه شمسيني غياثوند
فصل گرما است اما بازار مکاره خواستگاران قلابي اين روزها در فضاي مجازي گرم شده و کسب و کار‌ آنها با تبليغات رونق گرفته است. آنها با قرار دادن تبليغاتي در فضاي مجازي اعلام مي‌کنند: « ۱۰۰ هزارتومان مي‌گيرم تا به خواستگاري دخترتان بيايم و جواب نه بشنوم.»
شايد قضيه به نظر مضحک بيايد اما سر و کله اين خواستگاران صوري چند وقتي است که در فضاي مجازي پيدا شده و اگر گشتي در فضاي مجازي بزنيد با اعلام آمادگي اين افراد براي حضور در مراسم خواستگاري مواجه مي‌شويد که با دريافت اين مبالغ اندکي حاضر هستند به خواستگاري دختري بيايند و جواب نه بشنوند.
باور کردن اين قضيه براي بسياري سخت و غيرممکن است که خانواده‌هايي حاضر هستند به خواستگاران صوري مبلغي پول ‌دهند تا به خواستگاري دخترشان بيايند و با رد کردن خواستگار در بين اقوام، فاميل و آشنايان خود بازار گرمي کنند. کسب اعتبار و آبرو با زير پا گذاشتن غرور و عزت نفس و از همه بدتر راه دادن فرد غريبه به حريم خانواده که احتمال کلاهبرداري و سودجويي زيادي هم دارد تلخ‌ترين بخش اين ماجرا است.
وقتي قضيه را با کارشناسان خانواده و فضاي مجازي مطرح کرديم ابتدا تعجب و قضيه را نوعي شوخي قلمداد کردند. اينکه مگر امکان دارد خانواده متدين ايراني اجازه دهد افراد معلوم الحال از دختر آنها خواستگاري صوري کند!؟ از کارشناسان خواستيم که براي بررسي اين موضوع به فضاي مجازي مراجعه کنند تا به ريشه يابي اين معضل جديد در فضاي مجازي بپردازند و در ادامه درباره اين معضل فضاي مجازي به گفت‌وگو پرداختيم.
*مشکوک بودن خواستگاران صوري در فضاي مجازي
دکتر فرشته روح افزا، معاون سابق شوراي فرهنگي-اجتماعي زنان و خانواد، در رابطه با ريشه يابي خواستگار‌هاي صوري در فضاي مجازي در گفت‌وگو با رسالت گفت: «اين اقدام از پايه و اساس شک برانگيز است چرا که هيچ خانواده متديني اجازه برقراري ارتباط با دخترشان را به صورت خواستگار صوري نمي‌دهد و بحث خواستگاري‌هاي صوري که در فضاي مجازي مطرح شده به نظر مشکوک است.»
وي با تاکيد بر حفظ حرمت خانواده‌هاي ايراني گفت: « خانواده‌هاي با فرهنگ ايراني نمي‌پذيرند يک فرد بيگانه را به خانه راه بدهند و حريم خانواده براي آنها حرمت زيادي دارد. آن‌ها بايد به شخصي اطمينان داشته باشند تا او را به خانه راه بدهند چه برسد به اينکه بخواهند از دخترشان خواستگاري صوري کنند.»
اين استاد دانشگاه با بيان اينکه افرادي که با عنوان خواستگار صوري به خانه‌ها مي‌آيند شايد باند دزدي، سرقت و کلاهبرداري باشند و اين موارد احتمال زيادي دارد، گفت: «اين افراد که قصد کسب درآمد از اين راه دارند بايد نيروي انتظامي و پليس فتا درباره آنها تحقق کنند و با گسترش فعاليت آنها در فضاي مجازي مقابله شود.»
اين کارشناس خانواده با تاکيد بر اينکه هيچ خانواده متديني اجازه نمي‌دهد با روح و روان دخترشان بازي شود، اظهار داشت: «اگر اين اتفاق رخ دهد و دختر بداند که اين قضيه ظاهري است از نظر روان شناسي تحقير و تاثير ناخوشايندي بر روحيه او ايجاد مي‌شود. چرا که خانواده اش قصد دارند براي اطرافيان بازار گرمي کنند تا او ازدواج کند.»
*نابودي هويت دختر با ايجاد شرايط تقلبي براي ازدواج
معاون فرهنگي اجتماعي زنان شوراي عالي انقلاب فرهنگي با بيان اينکه ازدواج نکردن بد است اما ازدواج ناموفق صد اندازه بدتر است، خاطرنشان کرد: «اگر خانواده اي اين کار را هم بپذيرند که محال است خانواده اي حاضر به انجام آن باشد هويت
دختر شان را نابود مي‌کنند و با ايجاد محيط تقلبي به عاطفه دخترشان سخت ضربه زدن مي‌زنند.»
وي با بيان اينکه نبايد تحت تاثير حرف عوام در زمينه ازدواج قرار گرفت، گفت:« اين قضيه مشکوک است و بايد کار تحقيقاتي گسترده انجام داد و خانواده ها بايد هوشيار باشد که اگر شماره تلفني رد و بدل شود به حريم عاطفي دختر صدمه وارد
مي شود هرچند که بعيد است پدر و مادر فرهيخته اي اين فضاي تقلبي را قبول کند.»
روح افزا با تاکيد بر اينکه مسئولان بايد نظارت بيشتري در فضاي مجازي داشته باشند و دست‌هاي پشت پرده اين جريان‌ها را شناسايي کنند، عنوان کرد: «شايد تحت تاثير اين جريان‌ها برخي خانواده‌ها متاثر شوند. لازم است که مطبوعات و مسئولان فرهنگي کشور روشنگري کنند چرا که آينده اين جريان‌ها مشخص نيست هرچند بعيد است خانواده ها بخواهند از اين طريق دخترشان ازدواج کند اما اين تذکر بايد به خانواده‌ها داده شود که نسبت به اين قضيه هوشيار باشند.»
معاون فرهنگي اجتماعي زنان شوراي عالي انقلاب فرهنگي با بيان اينکه اگر خانواده اي از روي ناآگاهي اين کار را انجام دهد بزرگترين لطمه را به دخترشان مي‌زنند که بعيد است بخواهند به دخترشان صدمه روحي وارد کنند، بيان کرد: «اگر خواستگاري به صورت صوري هم انجام شود اين دورغ ريشه دار ادامه پيدا کند. افرادي که اهل حرف هستند قانع نمي‌شوند و مي‌گويند دختر چه عيبي دارد که ازدواج نمي‌کند اين کار تجازو به روحيات دختر جوان در خانواده است.»
*عدم توجه به حرف و حديث عوام در مقوله ازدواج
اين کارشناس خانواده با تاکيد بر اينکه نبايد در امر مقوله ازدواج به حرف و حديث مردم و عوام توجه کرد، گفت: «عوام عادت دارند که در همه زمينه ها از لباس پوشيدن، انتخاب رشته، ازدواج و … اظهار نظر کنند که نبايد به صحبت‌هاي آن‌ها توجه کرد.»
روح افزا با تاکيد بر گسترش فرهنگ صحيح ازدواج و ايجاد شرايطي براي معرفي جوانان‌ها براي ازدواج اظهار داشت: «بايد براي جوانان شرايط ازدواج را فراهم و از بروز اين شرايط تقلبي جلوگيري کرد شايد دختري خواستگار نداشته باشد که نمونه بارز آن در اسلام حضرت معصومه (س) بودند که ازدواج نکردند. ايشان به دليل شرايط سخت سياسي خانواده ازدواج نکردند اما به کمال رسيدند و لقب معصوميت را دريافت کردند.»
معاون فرهنگي اجتماعي زنان شوراي عالي انقلاب فرهنگي اين شيوه خواستگاري را تحقير مضاعفي براي دختران دانست و گفت: «بايد فضاي مجازي تحت کنترل باشد چرا که فضاي مجازي مورد هجمه هاي دست هاي پشت پرده است که بايد پليس فتا و نيروي انتظامي عقبه اين قضايا را پيگيري کنند.»
اين کارشناس خانواده با بيان اينکه اگر شخصي بخواهد از اين طريق کسب درآمد کند انسان پست و ظالمي است که مي‌خواهد اين رفتار را با يک دختر داشته باشد، خاطرنشان کرد: «اين راهي براي کسب درآمد نيست و معلوم نيست تا چه زماني مي‌تواند با اين حرفه کسب درآمد کرد و ممکن است اين بلا سر خانواده خودش بيايد.»
*سوء استفاده از زنان و دختران در فضاي مجازي
روح افزا با تاکيد بر اينکه بايد با يک بينش روشن وارد اين قضيه شد و رسانه ها بايد در اين زمينه روشنگري کنند. گفت: «نبايد مسئله بحران فضاي مجازي را ناديده گرفت چون اين افراد از زنان و دختران سوء استفاده مي‌کنند و مجلس ما در اين زمينه مطالبه گري ندارد و اميدواريم شوراي فضاي مجازي در اين رابطه تشکيل جلسه بدهد.»
دکتر طاهره هميز، کارشناس خانواده نيز در گفت‌وگو با رسالت در رابطه با ظهور خواستگاران صوري فضاي مجازي مي‌گويد: «اين افراد قصد متشنج کردن افکار عمومي در فضاي مجازي را دارند که از خواستگار نداشتن برخي دختران قصد کلاهبرداري دارند و در فضاي مجازي جنگ رواني ايجاد مي‌کنند.»
اين کارشناس خانواده رفتار خواستگاران سود جو را رفتار شيطاني دانست و گفت: «اين افراد قصد دارند دختران را به فحشا و منکر امر کنند اما مردم ما ساده نيستند و براي هر خواستگاري تحقيق مي‌کنند. مردم ايران مردم عفيفي هستند در حالي که برخي جريان‌ها از نجابت دختران ما غصه مي‌خورند چيزي که در کشورهاي غربي وجود ندارد و قصد سوء استفاده از دختران را دارند.»‌
اين کارشناس خانواده با بيان اينکه خانواده ها بايد ارتباط خوبي با جوانان برقرار کنند و در زمينه مسئله ازدواج با آن‌ها صحبت کنند، اظهار داشت: «برخي با ايجاد اين بازار مکاره قصد به‌هم زدن افکار مردم را دارند و از هر نوع تشنجي استفاده مي‌کنند لذا بايد راهکارهايي براي مقابله با اين پديده‌ها را ارائه داد.»
*لزوم هوشياري خانواده‌ها در مواجه با خواستگاران صوري
اين کارشناس خانواده هوشياري خانواده‌ها را در مواجه با اين پديده‌ها لازم و تاثيرگذار دانست و گفت: « خانواده‌ها بايد با فرزندان ارتباط فکري و روحي قدرتمندي برقرار کنند و آنها را به اقناي فکري برساند تا بساط‌ اين حقه بازي‌ها جمع شود. هر چند ظهور خواستگاران صوري عاملي مي‌شود که خانواده ها منسجم تر شوند و مثل واکسني براي مقابله با بيماري عمل کنند.»
پديده‌ خواستگاران صوري در فضاي مجازي هرچند عجيب و غريب است اما نمي‌توان با اطمينان از کنار آن رد شد و ادعا کرد که واقعيت ندارد. مهم‌تر از واقعي بودن يا نبودن آن، بي توجهي مسئولان فرهنگي و فضاي مجازي به آن است که بايد پيش از وقوع واقعه از علاج آن اطمينان حاصل کنند. اتفاق عجيبي که مي‌توان ريشه آن را در جدا شدن دنياي جوانان و خانواده‌ها، افزايش چشم و هم چشمي‌، افزايش بيکاري و عدم شرايط ازدواج دختران و پسران دانست. لذا به صرف مضحک بودن اين قضيه نبايد به راحتي از کنار آن عبور کرد چرا که ممکن است اين نوع پديده‌ها رواج يابد و آسيب‌هاي اجتماعي را به وجود آورد.