جدال اعضاي پيمان سازمان آتلانتيک شمالي وارد فاز تازه اي شده است. اين منازعه از ابتداي حضور ترامپ در رأس معادلات سياسي و اجرايي ايالات متحده آغاز شده و در حال حاضر، به نقطه اوج خود رسيده است. برخي مقامات آمريکايي مانند ترامپ و پمپئو صراحتا از گزينه اي به نام انحلال احتمالي ناتو نام مي برند! اين در حاليست که رويکرد واشنگتن مورد انتقاد ديگر اعضاي ناتو قرار گرفته است.
کاخ سفيد اعلام کرد که «دونالد ترامپ» رئيس جمهور آمريکا با «ينس استولتنبرگ» دبير کل پيمان آتلانتيک شمالي ديدار خواهد کرد.
بر اساس بيانيه کاخ سفيد، ترامپ و استولتنبرگ درباره پيشرفت‌هايي که کشورهاي عضو درباره افزايش ميزان بودجه دفاعي خود حاصل کردند، صحبت مي‌کنند.ترامپ از زماني که به قدرت رسيده همواره از کشورهاي عضو ناتو و به خصوص آلمان که قدرت اقتصادي برجسته در اروپا به شمار مي‌آيد خواسته تا به افزايش ميزان بودجه دفاعي خود بپردازند.کاخ سفيد اضافه کرد که ترامپ و استولتنبرگ درباره مبارزه با تروريسم، نسل پنجم اينترنت و حملات سايبري نيز صحبت خواهند کرد.ديدار رئيس جمهور آمريکا و دبير کل ناتو در حالي برگزار خواهد شد که «امانوئل ماکرون» رئيس جمهور آمريکا چند روز پيش در مصاحبه‌اي با اشاره به عدم هماهنگي آمريکا با اروپا در تصميمات خود و اقدامات يک‌جانبه ترکيه در سوريه، گفته بود که پيمان آتلانتيک شمالي در مرگ مغزي به سر مي‌برد. پس از آن «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان در واکنش به اين سخنان ماکرون گفت که با اين ديدگاه موافق نيست اگر چه روسيه از اين سخنان رئيس جمهور فرانسه استقبال کرده و آن را کلمات طلايي توصيف کرده است.
ماکرون در مصاحبه با نشريه انگليسي «اکونوميست»، با اشاره به اين‌که «اکنون در حال گذران مرگ مغزي ناتو هستيم» گفت، آمريکا «در حال پشت کردن به ما مي باشد» که اين موضوع را مي‌توان در خروج ناگهاني نيروهاي آمريکايي از شمال شرق سوريه‌بدون مشورت با متحدان ناتو مشاهده کرد.ارتش ترکيه به همراه تروريست‌هاي موسوم به «ارتش آزاد» سوريه از ۱۷ مهر ماه عملياتي نظامي را با چراغ سبز آمريکا در مال سوريه آغاز کردند که هدف آن دور کردن خطر شبه‌نظاميان کُرد سوريه از مرزهاي مشترک بود . رئيس جمهور فرانسه در پاسخ به اين سؤال که آيا هنوز به ماده پنج پيمان ناتو باور دارد يا خير گفت: «نمي‌دانم. اما فردا (در آينده) ماده پنج چه معنايي خواهد داشت؟»
ماده پنج با عنوان «دفاع جمعي» بيان مي‌دارد حمله به يک متحد ناتو، حمله به کل کشورهاي ناتو است.ماکرون همچنين درخصوص تضعيف اروپا درپي وقوع برگزيت و عدم ثبات سياسي در اين قاره هشدار داد و گفت: «اين ترکيب سمي پنج سال پيش قابل تصور نبود. اگر بيدار نشويم تهديد قابل توجه ناپديد شدن از صحنه جغرافيايي در آينده دور وجود خواهد داشت يا حداقل ديگر کنترل سرنوشت خود را در دست نخواهيم داشت. من عميقا به اين موضوع اعتقاد دارم. »
هر چند افرادي مانند ينس استولتنبرگ دبير کل نروژي ناتو در صددند روابط و مناسبات فعلي آمريکا و ناتو را طبيعي جلوه داده و بر تعهدات همه جانبه و چند طرفه در اين خصوص تأکيد کنند، اما بر همگان مسجل است که روابط واشنگتن و هم پيمانانش در ناتو به نازل ترين سطح ممکن طي دهه هاي اخير رسيده است. در جريان سفر اخير ترامپ به بروکسل، وي پيام هاي اميدوارکننده اي به سران ناتو مخابره نکرد: ترامپ از يک سو بر لزوم اصلاح ساختاري ناتو تأکيد کرد و از سوي ديگر، از کشورهاي عضو پيمان آتلانتيک شمالي خواست تا سقف پرداخت هاي مالي خود در راستاي تأمين هزينه هاي جمعي اين مجموعه را افزايش دهند.
نکته بعدي، به عدم اشاره رئيس جمهور ايالات متحده آمريکا به ماده پنج پيمان ناتو باز مي گردد. همه رؤساي جمهور ايالات متحده آمريکا در طول سال هاي پس از تشکيل ناتو، اين ماده را در سخنراني هاي خود مورد توجه قرار مي دهند. ماده پنج پيمان آتلانتيک شمالي تأکيد مي کند اگر هر يک از اعضاي ناتو مورد حمله قرار گيرد، تمام اعضاي ناتو با يکديگر به دفاع متقابل از اين کشور مي پردازند. با اين حال ترامپ در جريان سفر قبلي خود به بروکسل، اشاره اي به اين موضوع نکرد! بسياري از رسانه ها و تحليلگران آمريکايي اين موضوع را مورد اشاره قرار دادند. روزنامه آمريکايي واشنگتن پست در اين خصوص مي نويسد: «افسوس که ترامپ حتي در سخنراني خود در بروکسل صراحتا اعلام نکرد که آمريکا از ( ماده پنج) حمايت مي کند درحالي‌که هر رئيس جمهور ديگري در آمريکا از زمان هري ترومن در سال ۱۹۴۹ تاکنون، از اين ماده در پيمان ناتو اعلام حمايت کرده است.»
نکته ديگري که مورد اشاره قرار گرفت، مربوط به تأمين هزينه هاي جمعي ناتو از سوي اعضاي پيمان آتلانتيک شمالي است. بسياري از اعضاي اروپايي ناتو با اين خواسته مخالفت کرده اند. اختصاص ۲ درصد از توليد ناخالص داخلي کشورهاي عضو ناتو به هزينه هاي نظامي و دفاعي جمعي در ناتو، موضوعي نيست که از سوي کشورهاي عضو به راحتي مورد پذيرش قرار گيرد. با اين حال ترامپ در جريان سفرهاي متعدد خود به کشورهاي مختلف اروپايي بر روي اين خواسته خود پافشاري کرد. بي دليل نيست که بسياري از رسانه هاي آمريکايي، ملاقات‌هاي وي با سران ناتو را ناموفق توصيف کرده اند.
بدون شک ديدار اخير ترامپ و استولتنبرگ ، نقطه آشکار ساز شکاف ايالات متحده آمريکا و ديگر اعضاي ناتو در برهه حساس فعلي محسوب مي شود. در شرايطي که تقابل ميان مسکو و ناتو افزايش يافته است و حتي برخي از کارشناسان و تحليلگران مسائل نظامي نسبت به وقوع مناقشه اي گسترده ميان طرفين هشدار مي دهند، رويکرد تقابلي ترامپ نسبت به ديگر اعضاي پيمان آتلانتيک شمالي قابل تأمل است. در هر حال، نشست بروکسل نشان داد که رئيس جمهور ايالات متحده آمريکا قصد عقب نشيني از مواضع خود در قبال ناتو را ندارد؛ موضوعي که سران ناتو نيز قدرت انکار آن را ندارند.همين مسئله منجر به تشديد شکاف‌هاي امنيتي و سياسي موجود در ميان اعضاي پيمان آتلانتيک شمالي خواهد شد. اين مسئله در جريان منازعه اخير ماکرون با مقامات آمريکايي و آلماني نيز قابل مشاهده بود.