فرش دستباف ايراني در جهان شناخته شده است و نيازي به معرفي آن در جامعه جهاني نيست اما به دليل اعمال تحريم هاي آمريکا، صادرات فرش حال و روز خوبي ندارد و روز به روز ميزان صادرات آن کاهش پيدا کرده است.
رضي ميري عضو هيئت مديره اتحاديه صادركنندگان فرش در گفت و گو با رسالت درباره اعمال تحريم هاي جديد آمريکا و کاهش صادرات فرش دستباف ايراني گفت: خروج آمريکا از برجام سه مشکل را در حوزه صادرات کالا به وجود آورده است. اول اينکه امکان صادرات همه کالاهايي که قبلا به آمريکا صادر مي شد، وجود ندارد. بنابراين واردات از ايران به اين کشور صورت نمي گيرد. آمريکا استقبال زيادي از فرش هاي ايراني مي کرد اما اين مشتري امروز ديگر وجود ندارد. ۲۵ درصد از صادرات فرش ما متعلق به آمريکا بود که امروز ديگر اين ظرفيت وجود ندارد.
وي افزود: دوم اينکه بعد از خروج آمريکا از برجام، مشکل در تبادلات بانکي به‌وجود آمد. اکنون کشورهايي که صادرات ما به آنها ممنوع نيست و آماده خريد هستند، به دليل وجود مشکلات بانکي امکان صادرات وجود ندارد و از طرق مختلف اين مسئله بايد انجام شود. به دليل تحريم هاي بانکي در همه جهان و تبعيت همه بانک ها از سياست آمريکا، صادرات همه کالاهاي ايراني از جمله فرش با مشکل مواجه شده است. به دليل عدم امکان صادرات به ديگر کشورها، ۲۰ درصد از صادرات فرش کاهش پيدا کرده است.
عضو هيئت مديره اتحاديه صادركنندگان فرش ادامه داد: سومين مشکل در صادرات متعلق به مقررات بانک مرکزي است. اين مقررات بدون در نظر گرفتن شرايط فعلي بين المللي و تبديل پول هاي خارجي به ايران به صادرکنندگان اعلام کرده است که براي بسياري از صادرکنندگان ميسر نيست. عدم خريد آمريکا از ايران، تحريم هاي بانکي و تبعيت همه بانک هاي جهاني از آمريکا و تحريم هاي بانک مرکزي باعث کاهش ۴۰ درصدي صادرات فرش شده است.
ميري درباره رقابت کشورهايي مانند چين، هند و پاکستان در صادرات فرش ايران گفت: رقابت اين کشورها با فرش ايراني مسئله جديدي نيست و متعلق به قبل از انقلاب است. اما بعد از انقلاب در چند مرحله تشديد شد. در زمان تحريم فرش ايران به آمريکا، تجار فرش غير مسلمان که بيشتر کليمي بودند و در اين بازار فعاليت مي کردند به آمريکا رفتند و در آنجا فعال شدند. در نتيجه آنها به دنبال جايگزين فرش ايران رفتند و فعاليت هاي توليدي خود را در هند، چين، پاکستان و کشورهاي اروپاي شرقي آغاز کرده و توسعه دادند. نقشه هاي ايراني توسط عوامل اين افراد در آن کشورها بافته شدند و با بازاريابي خوب، جانشين فرش ايراني شد.
عضو هيئت نمايندگان اتاق بازرگاني تهران تصريح کرد: در سال ۲۰۰۰ ميلادي آمريکا و در دوران رياست جمهوري کلينتون، تحريم ها از فرش ايراني برداشته شد و دوباره صادرات فرش ايراني به آمريکا از سر گرفته شد. اين روند بيشتر از ۱۰ سال به طول نينجاميد و در سال ۲۰۱۰ و در دولت اوباما دوباره جلوي واردات فرش ايراني گرفته شد.
ميري تصريح کرد: فعاليت هايي که تجار فرش در آمريکا در کشورهاي ديگر انجام مي دادند، هرگز متوقف نشد زيرا آنها مطمئن نبودند دوباره بتوانند در ايران فعاليت کنند بنابراين تجارت خود در ديگر کشورها را ادامه دادند و متاسفانه ما بازارهاي خود را از دست داديم. براي اينکه صادرات فرش ما به دوران آرماني گذشته بازگردد، به ۳۰ سال زمان نياز داريم. ما بازارهاي خود را از دست داده ايم و نبايد به دنبال روياهاي گذشته باشيم بلکه بايد با نگاه واقع بينانه سهم مشخصي را در بازارهاي جهاني براي خود در نظر بگيريم.
وي کشور چين را رقيب جدي براي فرش دستباف ايراني ندانست و گفت: چين را بايد از ليست توليدکنندگان فرش خارج کرد زيرا امروز در اين زمينه بسيار فعال نيست. اين کشور در زمينه تکنولوژي بسيارفعال شده و براي آن مقرون به صرفه نيست که کارگر براي فرشبافي به کشورش وارد کند. بنابراين چين رقيب ايران در زمينه فرش نيست. امروز رقيب جدي ايران در فرش دستباف افغانستان، پاکستان و هند است.
اين فعال صنعت فرش افزود: قيمت فرش در اين کشورها قابل قياس با قيمت فرش هاي ايراني نيست و بسيار پايين تر است زيرا در آنها تورم مانند ايران وجود ندارد و کارگر زياد است. بنابراين قيمت پايين تر باعث مي‌شود از فرش اين کشورها در دنيا بيشتر استقبال شود. وي با اشاره به ميزان صادرات فرش به ديگر کشورها ادامه داد: امروز صادرات فرش ايران رقم بالايي نيست. ما در حدود ۳۰۰ ميليون دلار در سال صادرات داريم در حالي‌که در گذشته اين رقم به بيشتر از يک ميليارد مي رسيد و از اين ميزان ۲۵ درصد هم متعلق به آمريکا بود که اکنون اين ميزان هم وجود ندارد. ميري تصريح کرد: صادرات فرش حال بيمار محتضري را دارد که در دوره اي که تحريم ها وجود نداشته باشند، فعاليت مي کند اما با وضع تحريم هاي جديد، امکان فعاليت از آن گرفته مي شود. بخش خصوصي از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ که صادرات فرش تحريم نبود هزينه هاي زيادي براي بازاريابي در آمريکا پرداخت کرد اما دوباره تحريم ها ايجاد شدند. بعد از پنج سال که تحريم ها حذف شده بودند، آمريکا از برجام خارج شد و دوباره تحريم ها بر فرش ايراني سايه انداخت.
وي در پايان سخنانش بيان کرد: بخش خصوصي سرمايه گذاري زيادي در بازار فرش انجام مي دهد اما با اعمال دوباره تحريم همه تلاش ها بي نتيجه مي ماند. ما در دوران رياست جمهوري اوباما اعلام کرديم فرش دستباف متعلق به بخش خصوصي است اما دولت اوباما صادرات فرش را متعلق به دولت ايران اعلام کرده بود. ترامپ هم فرش دستباف ايراني را مستقيم در ليست تحريم ها قرار داده و جزء اولين اقلامي که براي تحريم ها اعمال کرد، فرش دستباف ايراني بود.