همه ما از کودکی رویا‌ها و تصوراتی از آسمان داشتیم. دنیا به اندازه سوالی که داریم و کنجکاوی‌های‌مان به ما پاسخ می‌دهد. سوالات بزرگ، کنجکاوی جدی‌تر و تلاش بیشتر در مسیر پاسخ‌های جذاب تری قرار خواهند داشت و دنیای حیرت‌انگیز نجوم به ما فرصت بزرگ‌ترین کنجکاوی‌ها را می‌دهد. کیهان پر از راز‌های شگفت‌انگیز است و هفته نجوم که امروز آخرین روزش را سپری می‌کنیم تلاش دارد توجه ما را به کیهان، گذشته و آینده‌اش جلب کند. در نگاه اول برای برخی از ما نجوم صرفاً یک فعالیت سرگرم‌کننده است که نفعی ندارد، اما هر دانشی در بستر زمان می‌تواند به ابهامات زندگی و معما‌های جهان پاسخ دهد و هرچه بیشتر و بهتر دنیا را به تسخیر انسان درآورد. برای همین ما هم به سراغ آشنایی با یک سیارک شگفت‌انگیز رفتیم. سایکو ۱۶، سیارکی که در گوشه‌ای از منظومه شمسی و در یک کمربند سیارکی قرار دارد. سیارکی که با دانش امروز، حدود ۲۰ سال با آن فاصله داریم و اگر منابع شگفت‌انگیزش را استخراج کنیم معادلات اقتصادی دنیا به هم می‌ریزد.

چرا طلا؟ چرا سایکو ۱۶؟

قرن‌هاست انسان‌ها برای دسترسی به شگفت‌انگیزترین فلز، سیاره زمین را کاوش می‌کنند. طلا ارزش زیادی دارد، چون زنگ نمی‌زند، سیاه نمی‌شود، همیشه می‌درخشد و از قدیم یک فلز با ارزش بوده است. استخراج طلا دشواری‌های زیادی دارد. گاهی از یک معدن و یک رگه مقدار بسیار کمی طلا استخراج می‌شود. این فلز با ارزش به‌صورت دانه‌ای در میان سنگ‌ها قرار دارد و، چون با عناصر دیگر واکنش‌پذیر نیست و شکل‌پذیری خوبی هم دارد غیر از زیورآلات، در دنیای فناوری، صنایع الکترونیک و … کاربرد‌های زیادی دارد. اما بد نیست بدانید با همه کاربرد‌ها و علاقه‌ای که بشر به این فلز دارد در طول تاریخ فقط حدود ۱۷۴ هزار تن طلا استخراج شده که عدد بسیار کمی است و برای همین عجیب نیست این فلز که به‌صورت خالص نادر است این‌قدر با ارزش باشد.

تا سال‌ها میزان طلای هرکشوری، پشتوانه پول ملی‌شان هم بوده است. با این اوصاف بد نیست کم کم بشر به‌جای زیرپایش، بالای سرش دنبال طلا باشد. یعنی در فضا. سیارک سایکو ۱۶ به‌رغم فاصله زیادی که با سیاره ما دارد، در ابعاد کیهانی جزو نزدیک‌ترین سیارک‌ها محسوب می‌شود و مهم‌تر این‌که تخمین زده می‌شود حدود ۷۰۰ کوئینتیلیون دلار طلا داشته باشد. البته این عدد شگفت‌انگیز بنا به نرخ این‌روز‌های طلاست و اگر واقعاً چنین منابعی استخراج شوند و به زمین بیایند دیگر ارزش طلا به این اندازه نخواهد بود. اما بازهم برای این‌که به‌صورت بهتری این عدد را درک کنیم بد نیست بدانیم با این پول به هرکدام از آدم‌های سیاره ۹۳ میلیارد دلار می‌رسد یعنی پولدارتر از آدم‌هایی مثل بیل گیتس و … حالا متوجه شدید چرا این سیاره برای برخی کشور‌ها جذاب است؟

چرا استخراج طلای سایکو ۱۶ جذاب است؟

حین شکل‌گیری کیهان، مواد در کهکشان‌های مختلف طی زمان زیادی در حال شکل‌گیری در وضعیت‌های گوناگون بودند، در گوشه‌ای از کهکشان راه‌شیری یعنی منظومه شمسی، برخی از مواد، سنگ‌ها و… سیاره زمین را شکل دادند و برخی دیگر که باید به‌شکل یک سیاره در می‌آمدند به خاطر جاذبه سیاره‌های بزرگ تر، بدون هدف در فضا شناور ماندند. سایکو ۱۶ یکی از این سیارک‌هاست که از نوع M است؛ یعنی حجم زیادی از فلزات را دارد. بخش عمده ترکیبات سیارک که در بین مریخ و مشتری قرار دارد، طلاست. طلایی که جزو با ارزش‌ترین چیز‌ها در سیاره ماست.

ایده کشف و کاوش سیارک‌ها در سینما جذابیت‌های خودش را دارد. از «آواتار» که یک سیاره و بومیانش توسط انسان‌های حریص استثمار شده بودند؛ تا «تلماسه» که در آن با ارزش‌ترین عنصر کیهان نوعی ادویه است و کاوشگر‌ها به‌رغم وجود کرم‌های غول‌پیکر به کاوش آن ادویه می‌پردازند. اما خوبی سیارک سایکو ۱۶ این است که نه محیط‌زیست خاصی دارد؛ نه ساکنانی. به‌طور مثال ماه هم منابع زیادی دارد، اما استخراج آن دشواری‌هایی دارد. اما اگر کاوشگری ۲۰ سال در راه باشد می‌تواند روی سطح این سیارک که ۱۲۰ مایل قطر دارد بنشیند و کم کم زمینه استخراج منابع را فراهم کند. اما همین روند هم ۲۵ سال دیگر طول می‌کشد. فرض کنیم ۱۰ سال زمان لازم است تا کاوشگر‌ها سطح سیاره را خوب رصد و مطالعه کنند. ۲۰ سال مسیر اول، ۲۵ سال استخراج و ۲۰ سال هم بازگشت. به‌فرض این‌که بشر تا آن زمان چیزی را ابداع کرده باشد که بتواند آن حجم از طلا را از فاصله بین مریخ و مشتری به زمین بیاورد، روند کار ۷۵ سال طول خواهد کشید، اما بازهم جذاب است چرا که مسئله ارزش امروز طلا‌های روی این سیارک نیست بلکه دستاورد دسترسی بشر به این حجم از طلا و پلاتین است که می‌تواند یک انقلاب صنعتی، فناوری و حتی پزشکی در پی داشته باشد.

تصور کنید برای هر گجتی بتوان از طلا استفاده کرد. فلزی که به‌خاطر روند عرضه و تقاضا، امروز فقط در گران‌ترین گجت‌ها وجود دارد. اما اگر در وسایل الکترونیکی، گوشی، تبلت، ایمپلنت‌ها و… وجود داشته باشد، می‌تواند دنیا را زیر و رو کند. آن‌وقت هرکسی می‌تواند به‌جای ترمیم و کاشت دندان، یک دندان طلا بکارد. شاید مخالف این ایده باشید و تصور کنید دندان طلا زشت است، اما موضوع دسترسی زیاد به این فلز است. 

از کجا می‌دانیم سایکو ۱۶ پر از طلاست؟

داستان «جزیره گنج» اثر رابرت استیونسن روی سیاره زمین هنوز به واقعیت نپیوسته، اما «سیارک گنج» بدون شک خود سایکو ۱۶ است. سوالی که ایجاد می‌شود این است که از کجا می‌دانیم روی سطح یک سیاره یا سیارک که میلیون‌ها و در بیشتر مواقع میلیارد‌ها میلیارد کیلومتر از ما دور است چه عناصری وجود دارد؟ ترکیب شیمیایی اجرام آسمانی تقریباً همیشه از طریق تکنیکی به نام طیف‌سنجی انجام می‌شود که چیزی نیست جز تجزیه و تحلیل «طیف» تولید شده توسط نور آن سیاره یا ستاره، پس از عبور از منشور یا توری که قادر به تجزیه نور است. این کار با مقایسه طیف آن با طیف عناصر شیمیایی انجام می‌شود. هر خط تاریک در طیف ستاره با وجود یک عنصر شیمیایی در جو ستاره یا سیاره مرتبط است. اما در این بین یک سوال دیگر هم پیش می‌آید. چرا سایکو ۱۶ پر از طلاست و آن‌وقت منابع این فلز روی زمین این قدر کم است؟ ماجرا از این قرار است که بر اساس نظریه شکل‌گیری منظومه شمسی، سیارات دارای ترکیبات شیمیایی متفاوتی هستند، زیرا در مناطقی با دما‌های متفاوت به وجود آمده‌اند. با این اوصاف وقتی در حال شکل‌گیری بودند ترکیبات‌شان متفاوت و متنوع از هم شده است. 

۷ نکته‌ای که درباره «طلا» نمی‌دانستید

در این پرونده خیلی از طلا گفتیم. بد نیست چند نکته درباره این فلز با ارزش بدانید:

۱- عتیقه بودن طلا‌های شما شاید باورش کار سختی باشد، اما تقریباً ۷۵ درصد از طلایی که امروز در بازار‌ها به فروش می‌‎رسد، یک قرن پیش از معادن استخراج شده‌اند!

۲- بزرگ‌ترین شمش جهان این شمش طلا که ۲۵۰ کیلوگرم وزن دارد توسط کمپانی میتسوبیشی تولید شده و اکنون بیش از ۱۱ میلیون دلار قیمت دارد.

۳- ساخت طلا از عناصر دیگر با استمداد از واکنش‌های هسته‌ای می‌توان از تمام عناصر «طلا» ساخت. منتها این روش به‌قدری طولانی، خطرناک و گران است که اصلاً نمی‌صرفد!

۴- میزان طلای بکر کره‌زمین با گذشت هزاران سال که انسان به ارزش طلا پی برده، ۸۰ درصد از ذخایر طلای دنیا هنوز استخراج نشده‌اند. این میزان تقریباً ۵۲ هزار تن از این فلز است که ارزشی معادل ۲ تریلیون دلار دارد!

۵- طلای موجود در بدن انسان بدن انسان تقریباً حاوی ۲/۰ درصد طلاست. این مقدار در بدن پخش می‌شود. مثلاً هر تار مو تقریباً از ۱۴ عنصر مختلف از جمله طلا تشکیل شده یا خون جاری در رگ‌ها هم مقدار کمی طلا دارد!

۶- خاصیت درمانی فلز طلا طلا غیر از کاربرد‌های مالی و لوکسش، کاربرد‌های دیگری هم دارد. مثلاً این فلز در پزشکی و برای معالجه امراضی مثل سرطان، ایدز و آرتریت روماتوئید موثر است. از آن‌جایی که بیشتر دارو‌های ضد سرطان عوارض جانبی دارند، دانشمندان در تلاش‌اند تا دارویی ضد سرطان را با ذرات طلا تهیه و تولید کنند و عوارض آن را به حداقل برسانند. برای بیماری ایدز هم دارویی مبتنی بر طلا آزمایش شده که قادر است ویروس را ضعیف کند. در آخر بد نیست بدانید طلای مایع، تورم مفصلی مبتلایان به آرتریت روماتوئید را کاهش می‌دهد! حالا شاید بهتر بفهمید چرا برخی کشور‌ها دنبال استخراج طلا از سایکو ۱۶ هستند.
۷- لندن، مخزن طلای جهان شهرت خیابان «تردنیدل» در لندن، عمدتاً به خاطر ساختمان «بانک انگلستان» است. در این بانک ۵۱۳۴ تن طلا ذخیره شده است!

خرید‌های شگفت‌انگیز با طلا‌های سایکو

اقتصاد دنیا بر پایه عرضه و تقاضاست، برای همین قیمت فعلی طلا متناسب با منابع موجود آن در سیاره است و اگر قرار باشد ۷۰۰ کوئینتیلیون دلار طلا از سیارک سایکو ۱۶ وارد زمین شود قطعاً معادله عرضه و تقاضا و به تبع آن قیمت زیر و رو می‌شود. اما محض سرگرمی و تنوع با فرض ثابت ماندن قیمت طلا گفتیم که با این شرایط به هر نفر از جمعیت ۷.۵ میلیاردی زمین حدود ۹۳ میلیارد دلار می‌رسد. دستیابی به چنین ثروتی، بدین معناست که همه ما در حد چند نفر اول دنیا، ثروتمند خواهیم شد و می‌توانیم ۲ میلیارد کارخانه خودروسازی در حد تویوتا برای خودمان بخریم! در ضمن، ۷۰۰ کوئینتیلیون دلار یعنی یک ۷ و ۲۰ صفر در جلوی آن. حالا فکر می‌کنید با این پول چه کار‌هایی می‌شود انجام داد؟

۶ میلیارد برابر ثروت بزوس
جف بزوس با ثروت خالص حدودا ۱۲۶میلیارد دلار آمریکا در سال ۲۰۲۲، بنا بر فهرست میلیاردر‌های جهان مجله فوربز و شاخص میلیاردر‌های بلومبرگ ال. پی، یکی از ۳ شخص ثروتمند در جهان است. ۷۰۰ کوئینتیلیون دلار تقسیم به ۱۲۶ میلیارد دلار، نشان می‌دهد که اگر پول آن بین مردم تقسیم شود، در آینده ۶ میلیارد بزوس روی کره‌زمین خواهیم داشت!

۲۳ میلیون برابر تولید ناخالص چین
چین با تولید ناخالص داخلی ۳۰ هزار و ۲۱۶ میلیارد دلاری، بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا در سال ۲۰۲۲ معرفی شده است. آمریکا با اقتصاد ۲۵ هزار و ۴۶۴ میلیارد دلاری در رتبه دوم و هند با ۱۱ هزار و ۸۵۵ میلیارد دلار در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند. جالب است بدانید که ارزش سیارک سایکو که در فضا در حال حرکت است بر مبنای قیمت فعلی طلا، ۲۳ میلیون برابر تولید ناخالص داخلی بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا در سال ۲۰۲۲ یعنی چین است.

۲ میلیارد کارخانه خودروسازی تویوتا
با ارزش‌ترین شرکت خودروسازی جهان در سال ۲۰۲۲، تویوتا بوده است و مرسدس بنز و بی‌ام‌و در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. طبق آمارها، ارزش شرکت خودروسازی تویوتا حدود ۳۰۰ میلیارد دلار است؛ بنابراین ارزش فلزات سایکو، تقریبا ۲ میلیارد برابر آن است و این یعنی، می‌توان با آن پول، ۲ میلیارد کارخانه تویوتا احداث کرد!

۱.۵ میلیارد شرکت آمازون
شرکت آمازون در فهرست ارزشمندترین برند‌های جهان شرکت اپل را پشت سر گذاشته و با ارزش تقریبی ۵۰۰ میلیارد دلار در صدر این فهرست قرار گرفته است. با پولی که از فلزات این سیاره می‌توان به‌دست آورد، افتتاح و راه‌اندازی ۱.۵ میلیارد شرکت آمازون از هر کاری، راحت‌تر است!